بازار، گروه استانها: منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در ۱۸ کیلومتری شرق شهرستان تایباد در مرز ایران و افغانستان قرار گرفته و راه‌اندازی آن در سال ۱۳۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.
دوغارون، مهم‌ترین مرز صادراتی ایران و مهم‌ترین مرز زمینی کشور افغانستان برای ارتباط با دنیای خارج به‌ویژه اروپا و کشورهای حوزه خلیج‌فارس به شمار می‌رود، همچنین یکی از مهم‌ترین معبرها در مسیرهای ترانزیتی مهم جهان ازجمله دالان حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب و کریدور حمل‌ونقل اروپا، قفقاز، آسیا، دالان ۱۶ هزار کیلومتری جاده ابریشم و بزرگراه آسیایی است.
گمرک دوغارون با قدمت ۱۰۰ ساله در زمره پنج گمرک برتر کشور و فعال‌ترین گمرک خراسان رضوی پس از گمرک مشهد و تنها گمرک مستقل در این استان محسوب می‌شود که تمام ترانزیت کالا به افغانستان از طریق آن صورت می‌گیرد.
بیشترین حجم کار این گمرک، ترانزیت کالا از طریق بندرعباس است و کالاهای تجار افغانستانی، پاکستانی و گاه هندی و دیگر ملل همسایه افغانستان از طریق کشورهای حوزه خلیج‌فارس به گمرک‌های بندرعباس، بندرلنگه و دیگر گمرک‌های مرزی آن کشورها منتقل و ازآنجا به گذرگاه رسمی دوغارون ترانزیت می‌شود.
منطقه ویژه سرخس
منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز که به دلیل موقعیت جغرافیایی و راهبردی خود در کانون کشورهای عضو اکو قرارگرفته، به‌عنوان دروازه طلایی ورود به کشورهای آسیای میانه، چین، روسیه و پل ارتباطی بازارهای مهم تجاری آسیای مرکزی با کشورهای حوزه خلیج‌فارس، اروپا و کشورهای افغانستان و پاکستان شناخته می‌شود.
فعالیت این منطقه ویژه اقتصادی هم‌زمان با افتتاح راه‌آهن مشهد - سرخس - تجن با حضور رهبران و نمایندگان بیش از ۱۰۰ کشور جهان در سال ۱۳۷۵ آغاز شد. این منطقه در ۱۵۰ کیلومتری شرق مشهد و ۱۵ کیلومتری شهر سرخس، از شمال و شرق با کشور ترکمنستان هم‌مرز است.
هرچند سرخس نزدیک‌ترین واحد سرزمینی ایران به قلب زمین در خشکی اوراسیا است، امانگاهی به تبادلات تجاری کشورمان با همسایگان نشان می‌دهد همسایه شمالی، ترکمنستان، نگاه و وضعیت مناسبی در تبادلات با استان‌های مرزی به‌خصوص سرخس ندارد.
حجت‌الاسلام پژمان فر نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با بازار در این رابطه اظهار می‌کند: موضوع سرخس و دوغارون اگر به‌صورت تنها مطرح شود،حتماً مجلس به آن رأی خواهد داد.
وی در خصوص دلایل مخالفت با تبدیل منطقه ازاد اظهار کرد: برای متقاعد کردن دوستان در مجلس تلاش‌های زیادی انجام داده‌ایم اما مجلس با ضمیمه شدن مازندران به سرخس و دوغارون موافقت نکرد.
نصرالله پژمان فر بیان کرد: همین‌طور که روشن است سرخس و دوغارون مراکزی هستند که می‌توانند، فرصتی برای نه‌تنها استان خراسان و منطقه خود بلکه برای کشور باشند تا مسیری برای صادرات به روسیه ،افغانستان و ترکمنستان نیز باشند و ما می‌توانیم از این فرصت‌ها استفاده بکنیم.
زیرساخت‌هایی که خاک می‌خورد
وی در پاسخ به سؤال بازار مبنی بر اینکه تا چه میزان زیرساخت‌های لازم در این منطقه فراهم‌شده است اذعان کرد: در رابطه با زیرساخت‌ها باید گفت آستان قدس نیز سرمایه‌گذاری بسیار قابل‌توجهی کرده است و امکانات لازم برای نقل و انتقالات ازجمله امکانات ریلی و زیرساخت‌های دیگر نیز کاملاً مهیا است.
وی ابراز کرد: شهرستان سرخس با دارا بودن خط ریل، فرودگاه و جاده، همچنین وجود امکانات کامل در شهرستان، نقش استراتژیکی در منطقه دارد و زمینه برای تبدیل منطقه ویژه اقتصادی به منطقه آزاد تجاری فراهم است.
نماینده مردم مشهد با اشاره به این موضوع که سالیان مدیدی است بسیاری از این سرمایه‌ها در حال خاک خوردن است و درواقع با سرعت باید تلاش شود که این اتفاق در این منطقه انجام شود به خبرنگار ما گفت: من می‌توانم بگویم در هیچ‌یک از مناطق آزادی که ایجادشده است زیرساخت‌های که لازم است به‌اندازه سرخس فراهم نشده است .
پژمان فر عنوان کرد: در این منطقه این ظرفیت را آستان قدس تقریباً به‌تنهایی پای‌کار گذاشته است و ما استانی هستیم که تولید در این استان بسیار قابل‌توجه است و می‌تواند باراندازی برای انتقال کالا به آسیای میانه و افغانستان و روسیه باشد .
وی ادامه داد: درواقع سرخس می‌تواند واقعیت منطقه آزاد را داشته باشد و از تمام کشور، کالاها به سرخس آمده و ازاینجا با سرعت انتقال پیدا کند.
پژمان فر اظهار کرد: وقتی این کار انجام شود در راستا توسعه این زیرساخت‌ها، به‌طورقطع چند هزار نیرو در این منطقه آزاد به‌کارگیری خواهد شد و برکاتی برای افرادی که در این مناطق زندگی می‌کنند هم از جهت اشتغال و هم از جهت چرخش اقتصادی ایجاد خواهد شد.
این نماینده مجلس ابراز کرد: رایزنی‌های با دولت شده است و خود دولت نیز در ارتباط با این موضوع باید ورود پیدا کند و تلاش خود را داشته باشد که خوشبختانه آقای رئیسی نیز نسبت به این موضوع نظر خود را مثبت اعلام کردند و لذا امیدوار هستیم به‌صورت جدی این کار انجام شود.
تلاش برای افزایش صادرات
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس در خراسان رضوی در این رابطه اذعان می‌کند: یکی از سیاست‌های اصلی منطقه ویژه اقتصادی سرخس در سال‌های اخیر، تکمیل زیرساخت‌ها و رفع قوانین و مقررات دست و پاگیر حوزه تولید، صادرات و ترانزیت بوده است.
محمدرضا کلایی بابیان اینکه سال گذشته میزان صادرات محصولات مختلف تولیدی کشورمان از طریق خطوط ریلی و زمینی منطقه ویژه اقتصادی سرخس به ۱۴۵ هزار تن باارزشی معادل ۵۰۰ میلیون دلار داشت ابراز می‌کند: با اشاره به تمرکز فعالیت‌های منطقه ویژه سرخس بر حوزه جغرافیایی کشورهای «سی. آی. اس» و همچنین با توجه به ظرفیت عظیم لجستیکی ریلی و جاده‌ای در منطقه ویژه اقتصادی سرخس، پیش‌بینی می‌شود در سال جاری صادرات و ترانزیت در این منطقه به سه برابر قبل ارتقا یابد.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس گفت: با استفاده از ظرفیت نیروی انسانی کارآمد و موقعیت منحصربه‌فرد جغرافیایی، امکانات و زیرساخت‌ها می‌توان به صادرات و ترانزیت سه میلیون تن کالا ظرف ۲ سال آینده در سرخس دست‌یافت.
سرمایه‌گذاری آستان قدس رضوی
اگرچه همیشه تأمین زیرساخت‌ها یکی از دغدغه‌ها و کمبودهای مناطق آزاد بوده است اما منطقه اقتصادی سرخس خوشبختانه قبل از تبدیل به منطقه آزاد بسیاری از زیرساخت‌های لازم را در خود جای‌داده است.
آستان قدس رضوی سال‌ها است که با هزینه سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی زمینه ارتقای منطقه ویژه اقتصادی سرخس به منطقه آزاد را فراهم کرده است.
منطقه ویژه اقتصادی سرخس با برخورداری از پنج هزار و ۲۹۰ هکتار، ازنظر وسعت دومین منطقه ویژه اقتصادی بزرگ کشور است و همه زیرساخت‌های لازم برای ورود به کشورهای آسیای میانه از طریق مسیرهای ریلی، جاده‌ای و هوایی در آن ایجادشده است.
ایجاد فرودگاه الماس سرخس با طول باند چهار کیلومتر و عرض ۶۰ متر پس از فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد، بزرگ‌ترین فرودگاه در شرق کشور است که قابلیت نشست‌وبرخاست انواع هواپیماهای پهن‌پیکر را دارد.
در حوزه ریلی نیز تاکنون ۴۰ کیلومتر ریل عریض و نرمال در منطقه ویژه اقتصادی سرخس ایجادشده و واگن‌هایی که وارد ایستگاه سرخس می‌شوند، ورودشان بدون نیاز به عملیات پرهزینه تعویض بوژی خواهد بود و عملیات تبادل کالا، بارگیری و یا ترانشیپمنت در کنار سکوهای عظیم لیفتراکی انجام می‌شود.
از دیگر امکانات آماده‌شده در منطقه ویژه اقتصادی سرخس می‌توان به نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی برق، سردخانه چهار هزار تنی دومداره، انواع انبارهای مدرن با ظرفیت ۱۲۰ هزار تن کالا، سکوهای لیفتراکی و پل تخلیه غلات بر روی ریل عریض، مخازن سوخت با ظرفیت ۱۱ هزار مترمکعب، آزمایشگاه و تمامی امکانات رفاهی اعم از هتل آپارتمان، آب، برق و گاز، تلفن و غیره اشاره کرد.
نظر شما