بازار؛ گروه استان ها: ۱۵ سال از کلنگ‌زنی موزه منطقه‌ای غرب کشور در همدان می‌گذرد اما هنوز به طور کامل آماده بهره برداری نشده است.
این پروژه در سال ۱۳۸۵ آغاز شد، اما از همان ابتدا با اعتراض فعالان مدنی همراه بود به طوری که در آغاز موضوع مکان یابی اشتباه موزه که در عرصه تپه تاریخی هگمتانه واقع شده بود، موجب اعتراض آنان شد اما پس از خاکبرداری، صخره برداری و تخریب بخشی از تپه تاریخی هگمتانه و هزینه میلیاردها تومان اعتبار، این بار موضوع ارتفاع هفت طبقه این موزه با اعتراض فعالان مدنی مواجه شد.
حضور اسدالله بیات، علیرضا ایزدی و ریحان سروش مقدم در مسند میراث فرهنگی استان در اداور گذشته نیز نتوانست این موضوع رابه سرانجام برساند و به عنوان یک پروژه مخرب و ناقص سالها در بین تپه هگمتانه و بازار تاریخی همدان خودنمایی می کرد، تا این که با درخواست فعالان مدنی و موافقت محمدرضا کارگر مدیرکل وقت موزه‌های سازمان میراث فرهنگی با تعدیل ارتفاع موزه از هفت طبقه به سه طبقه پروژه از سر گرفته شد.
مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان همدان در خصوص این پروژه گفت: مخزن این موزه تا دو ماه آینده و نمایشگاه اصلی موزه تا دو سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.
همدان با دارا بودن ده‌ها هزار شی تاریخی نیاز مبرم به یک موزه استاندارد دارد؛ این روزها شرایط نگهداری آثار به خصوص سنگ های موزه هگمتانه موضوع بحث رسانه‌هاست و از سوی دیگر همدان به عنوان کریدور قاچاق اشیای تاریخی شناخته شده و اشیا بسیاری از سوی نهادهای امنیتی و پلیسی از قاچاقچیان کشف و ضبط شده و در اختیار میراث قرار می‌گیرد من اینکه مطرح شدن ثبت جهانی هگمتانه نیز این نیاز را دو چندان می‌کند.
علی مالمیر در این گفتگو به چگونگی تکمیل موزه هگمتانه و مسائل پیرامون آن می‌پردازد.
*سرنوشت موزه هگمتانه به کجا خواهد رسید و چرا با گذشت ۱۵ سال هنوز به بهره برداری نرسیده است
یکی از پروژه هایی که از اواسط دهه ۸۰ شروع شده و از مهمترین پروژه های فرهنگی کشور محسوب می‌شود همین مخزن امن و موزه منطقه‌ای غرب کشور است که دردل هگمتانه جانمایی شده بود.
کار از اواسط دهه ۸۰ شروع شده بود اما به دلایل اختلاف نظرهایی که وجود داشت سال ها بلاتکلیف رها شده بود و کار از پیشرفت قابل توجهی برخوردار نبود.
با توجه به اینکه استان همدان نیاز به مخزن امن و استانداردی برای نگهداری اشیا دارد و این مساله بسیار ضروری بود و تصمیم به ساخت این موزه و مخزن گرفته شد اما پروژه تا چهار سال پیش مسکوت مانده بود.
طی ۴ سال گذشته پروژه با پیگیری هایی که از دفتر امور موزه ها داشتیم این پروژه تعیین تکلیف شد و با سفر مدیرکل وقت موزه ها به استان و تغییر در طرح و تعدیل ارتفاع موزه بار دیگر با تزریق اعتبارات ساخت مخزن و موزه منطقه ای غرب کشور آغاز شد و در طول چهار سال گذشته با پیشرفت های خوبی همراه بوده است.
*روند ساخت این مخزن و موزه امروز چگونه است؟
همانطور که گفته شد با تزریق مناسب اعتبارات در سال های گذشته این پروژه از پروژه های پیشتاز کشور محسوب می‌شود و خوشبختانه ساختمان مخزن تکمیل شده و ساختمان کامل است و موزه نیز ۶۰ درصد رشد و پیشرفت فیزیکی دارد و تا دو سال آینده تکمیل خواهد شد.
همدان گنجینه بزرگی دارد و به لحاظ کشف اشیا تاریخی بسیار خبرهای خوبی می شنویم به طور مثال اوائل دهه ۹٠ حدود هشت هزار تاریخی توسط نهادهای امنیتی از قاچاقچیان اشیاء تاریخی کشف و ضبط شده و در اختیار اداره کل میراث فرهنگی استان قرار می گیرد امروز نیاز به بهره برداری از مخزن امن بیش از گذشته احساس می‌شود.
*فکر می‌کنید چه زمانی این مخزن آماده انتقال اشیا خواهد بود؟
همانطور که گفتم ورودی مخزن بخشی از پروژه موزه منطقه‌ای است و باید مسیر دسترسی مخزن، همزمان با ساخت موزه آماده شود و خوشبختانه این مسیر در حال آماده سازی است و تا دو ماه آینده امکان رفت و آمد و انتقال اشیا به مخزن امن که با استانداردهای بین‌المللی هم همخوان است، فراهم خواهد شد.
*بسیاری از کارشناسان، همدان را کریدور قاچاق اشیای تاریخی در غرب کشور می‌دانند و مدام در خبرهای شما نیز از کشف اشیای تاریخی گفته می شود، امروز شرایط چگونه است؟
اشیا موزه ای چند بخش دارد؛ بخشی از این اشیا از کاوش های باستان شناسان با مجوز پژوهشگاه باستان شناسی به دست می‌آید که دارای شناسنامه و گزارش باستان شناسان استY بخش دیگر از اشیا، اشیا اصیلی است که از حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان در دستگیری ها و توقیف ها اتفاق می افتد , بخشی از اشیا نیز بدل هستند که باز هم از قاچاقچیان و حفاران به دست می‌آید که بخشی قابل حفاظت و با ارزش است و بخش دیگر با تشریفات خاص معدوم شده و از بین می رود.
این روند و کشف اشیا همواره ادامه داشته و هم حراست و یگان حفاظت میراث فرهنگی و نهادهای قضایی و امنیتی همکاری بسیار خوبی با ما داشته و دارند و ورودی اشیا موزه‌ای ما همچنان فعال است.
*از آخرین موارد بگویید اخیرا چه چیزهایی بدست آمده است؟
دسته بندی اشیا موزه ای موضوع بسیار پیچیده است خوشبختانه ما مخزن بسیار خوبی داریم و با اضافه شدن تکمیل شدن مخزن امن جدید در موزه منطقه‌ای بسیاری از مشکلات ما حل خواهد شد و از بعد امنیتی هم کمترین خطاها اتفاق خواهد افتاد و پیش بینی های لازم در این مخزن و موزه لحاظ شده است اما گاهی اتفاقاتی می افتد که ناگزیر است به طور مثال در پاییز سال گذشته غفلتی از سوی همکاران در حین پلمب اتفاق افتاده بود که متاسفانه یکی از کارکنان اداره اشیا بدلی را جابجا کرده بود که از حفاری‌های غیر مجاز به دست آمده بود.
خوشبختانه با هوشیاری یگان حفاظت و همکاران حراست این فرد خاطی دستگیر و به مقامات قضایی تحویل داده شد و اشیاء خوشبختانه خارج نشده بود اما با این حال بدون اغماض این پرونده در حال پیگیری است و با همکاری مقامات قضایی و امنیتی مدیریت شده استY اما برخورداری از موزه منطقه‌ای و مخزن آن از این حوادث جلوگیری خواهد کرد.
*علت تاخیر انتشار خبر دستگیری فرد خاطی و سارق چه بود گفتید این اتفاق پاییز افتاده اما شما در فروردین ماه خبر را اعلام می کنید؟
چنین پرونده هایی از حساسیت هایی برخوردار است و بدون نظر نهادهای امنیتی و قضایی و پلیسی نمی‌توان چنین خبری را منتشر کردY به دلیل اینکه این احتمال وجود دارد که فرد خاطی همدست یا همدستانی داشته باشد یا اینکه برای سرقت برنامه یا طراحی خاصی انجام داده باشد.
برای اطمینان از چنین مباحثی تا پیگیری دقیق و تکمیل شدن پرونده انتشار آن درست نبود.
بررسی چنین پرونده‌ای با حساسیت و دقت نظر خاصی باید انجام می پذیرفت و خوشبختانه متوجه شدیم که هیچ شی تاریخی خارج نشده و اشیا بدلی جابه جاشده نیزز به محل اصلی خود بازگشته است به همین دلیل این روزها این خبر را اعلام کردیم اما همچنان این پرونده در حال پیگرد و پیگیری است و فرد خاطی در اختیار مقامات قضایی است.
تعدد آثار تاریخی با ارزش در کاوش‌های باستان‌شناسی و قدمت تاریخی و فرهنگی، همدان را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای ساخت موزه منطقه‌ای غرب کشور تبدیل کرده و باید قدر این امتیاز را دانست هرچند گذشت ۱۵ سال و تکمیل نشدن طرح هنوز هم جای سوال دارد اما امیدواریم مخزن موزه منطقه‌ای غرب کشور که گفته می شود مکانی استاندارد برای حفظ و نگهداری اشیاء ارزشمند تاریخی همدان است هرچه زودتر به سرانجام برسد.
نظر شما