صنایع دستی فاقد بازار است| واردات بی رویه از چین و ماچین

بازار، گروه استان‌ها: یکی از بزرگترین مراکز صنایع دستی در استان سمنان است که تبلیغات نسبتاً خوبی هم می‌کند و همیشه سر زبان‌ها است دست بافته‌های شهرهای استان سمنان در آن دیده می‌شود اما لیوان و ظروف چینی حتی سینی‌های مسی کوچک، حوله‌ها و دستمال‌ها، زیر بشقابی‌های زیبای چوبی و لوازم آشپزخانه عرضه شده در این فروشگاه ساخت چین هستند.

مغازه دار می‌گوید مجبور هستیم برای جوری جنس و اینکه بتوانیم فروش کنیم اینها را هم از تهران بخریم و بیاوریم و اتفاقاً فروش خوبی هم نسبت به صنایع دستی خودمان دارد چرا که ارزان‌تر است به یک تابلوی ساده ۱۱۰ هزار تومانی اشاره می‌کند و می‌گوید همین جنس اگر در شهر خودمان تولید شود زیر ۵۰۰ هزار تومان نیست ما هم باید ۱۰۰ هزار تومانی در آن سود کنیم در نتیجه ۶۰۰ هزار تومان کسی به خاطرش پول نمی‌دهد.

تولیدات چینی در مغازه‌های استان سمنان
جالب اینجا است که وسط کویر سمنان صنایع دستی که با گوش ماهی‌ها و صدف‌های ساحلی تزئین شده اند نیز فروخته می‌شود که همگی به اذعان صاحب مغازه چینی هستند بخش چرم‌ها هم یا مصنوعی و کار دست استان‌های دیگر و یا چینی هستند صاحب مغازه می‌گوید یک کیف پول ساده شش در ۱۲ سانتی متری در همین استان سمنان ۳۵۰ هزار تومان قیمت دارد اما همین اندازه کیف را ۹۰ هزار تومان می‌فروشیم!

وسط کویر سمنان صنایع دستی که با گوش ماهی‌ها و صدف‌های ساحلی تزئین شده اند نیز فروخته می‌شود که همگی به اذعان صاحب مغازه چینی هستند

در حالی این مطالب بیان می‌شود که دو شهر استان سمنان به تازگی به ثبت ملی میراث فرهنگی در بخش صنایع دستی رسیده اند یعنی در تمام کشور به مثابه برند شناخته می‌شوند اما در درون استان سمنان متأسفانه بازاری ندارند زیرا کسی از ارزش آنها خبری ندارد.

شهرهای ثبت شده ملی در استان سمنان
در وب‌سایت میراث فرهنگی استان سمنان همزمان با آذرماه ۱۴۰۰ آمده است: نخستین جلسه از سلسله جلسات پنجمین شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی با حضور مسئولان برگزار و در این جلسه پرونده‌های پنج نامزد از این سه استان مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت مهدی شهر (سنگسر) در رشته شماره‌دوزی سنگسر و کلاته خیج در رشته دست‌بافته‌های سنتی (تانه بافی) از استان سمنان و تفرش در رشته تفرشی‌دوزی از استان مرکزی به‌عنوان شهر ملی صنایع‌دستی ثبت شدند.

ثبت ملی شهرها و روستاهای صنایع‌دستی، ضمن ایجاد آمادگی به‌منظور حضور آن‌ها در رقابت ثبت جهانی شورای جهانی صنایع‌دستی، برای تولیدکنندگان منطقه مورد نظر امتیازهای بسیاری را مانند افزایش اشتغال به واسطه اعتبار و هویت‌بخشی، آگاهی‌بخشی، ترویج و همچنین رشد گردشگری داخلی و حتی خارجی و رونق اقتصادی به دنبال دارد.

مهدی‌شهر و ایل سنگسر و همچنین کلاته خیج در شرق استان سمنان دارای ظرفیت‌های عظیمی در بخش صنایع دستی و به خصوص بافندگی منحصر به فرد، هستند که ثبت آنها راهی برای شناساندن این ظرفیت‌ها به دیگر نقاط کشور و جهان است.

مشکلات زیاد هستند اما فقدان بازار بیشتر به چشم می‌خورد
کارشناس فعال میراث فرهنگی در این بازه به خبرنگار بازار، می‌گوید: مشکل ما در صنایع دستی استان سمنان زیاد است اما به چند مورد ساده اشاره می‌کنیم که از جمله آنها فقدان بازار است در کل استان سمنان بازارچه دائمی یا بازارچه تخصصی فروش محصولات صنایع دستی استان وجود ندارد از سوی دیگر به واسطه مسائل اقتصادی، در حقیقت بهای تولید صنایع دستی بالا رفته است برای مثال قیمت نخ در سال گذشته نسبت به دو سال قبل از آن چهار برابر شده و چطور می‌توان انتظار داشت که صنایع دستی با همان قیمت دو سال قبل باقی بماند.

محمد ملک با بیان اینکه دومین مشکل ما این است که اصلاً صنایع دستی استان سمنان جدی گرفته نمی‌شود و لذا حمایتی هم نمی‌شود، تاکید کرد: هر وقت صحبت از حمایت می‌شود مسئولان می‌گویند که بابت کرونا و مواد اولیه و ایجاد کارگاه و … وام می‌دهند انگار تمام مشکلات ما با پول قابل حل است وقتی ما بازاری برای فروش محصولات مان نداریم هزاران میلیون تومان وام به چه درد ما می‌خورد؟ آن هم در حالی که با قیمت تولیدی یک قلم از کالای درون استان می‌توان دو مقابل از همان جنس را ساخت کشور چین در بازار پیدا کرد.

مهدی‌شهر و ایل سنگسر و همچنین کلاته خیج در شرق استان سمنان دارای ظرفیت‌های عظیمی در بخش صنایع دستی و به خصوص بافندگی منحصر به فرد، هستند

وی با بیان اینکه متأسفانه صنایع دستی ما بدون برنامه‌ریزی، بدون حمایت و در سایه مشکلات اقتصادی به کالای لوکس بدل شده است در حالی که صنایع دستی بخش عمده نیاز مردم از ظروف آشپزخانه تا دیگ و چنگال و کارد و … مردم را تا همین چند سال قبل تولید می‌کرد، افزود: صنعتی شدن و واردات باعث شده تا دیگر نگاه درستی به صنایع دستی وجود نداشته باشد.

فقدان برنامه‌ریزی
یک کارشناس اقتصادی اما با بیان اینکه واردات در همه زمینه‌هایی که تولید داخلی در آن وجود دارد ممنوع است اما در صنایع دستی شاهد هستیم که به وفور کالا از چین و ترکیه وارد کشورمان می‌شود، گفت: چطور در خودرو باید واردات ممنوع باشد تا تولیدکننده ما حمایت شود اما در زمینه مثلاً صنایع دستی نباید این اتفاق رخ دهد؟ ما امروز حتی کوچک‌ترین نیاز به چرم خودمان را از واردات مصنوعی تأمین می‌کنیم چرا که بنا به سیاست‌های نادرست اقتصادی، قیمت تولیدات داخلی بسیار بالا است و با جیب مردم همخوانی ندارد.

سید رضا طباطبایی با طرح این پرسش که چه تعداد از افراد داخل استان سمنان وجود دارند که بتوانند یک کفش واقعاً چرم را با قیمت سه میلیون تومان خریداری کنند؟ بیان کرد: امروز قالی تولید داخل استان زیر ۱۰ میلیون تومان نیست در نتیجه عملاً بازاری برای صنایع دستی تولیدی استان سمنان وجود ندارد و در مواردی مانند سفال و سرامیک و … نیز شاهد واردات از کشورها و استان‌های دیگر هستیم که این امر بنا به تقاضای بازار از اقلام ارزان‌تر صورت گرفته و یک چرخه مسموم را برای تولیدات درون استان پدید آورده است.

متأسفانه صنایع دستی ما بدون برنامه‌ریزی، بدون حمایت و در سایه مشکلات اقتصادی به کالای لوکس بدل شده است

وی با بیان اینکه راهکار این امر ابتدا حمایت از تولید داخل و سپس ایجاد بازار و شناساندن ظرفیت‌های استان سمنان در بخش صنایع دستی است که نیازمند یک برنامه جامع اقتصادی و فرهنگی دارد، افزود: مهمترین مشکل ما در حوزه میراث فرهنگی در کل استان طی یک دهه اخیر فقدان برنامه‌ریزی مدون است در حالی که ما به شدت نیاز داریم تا یک برنامه بر طبق مزیت‌های اقتصادی صنایع دستی، تولیدات، موانع تولید در تک تک بخش‌های استان سمنان، روستاها، برند سازی، معرفی، بازاریابی و عرضه، حضور در رویدادهای ملی و بین‌المللی و استانی و … را یک جا داشته باشیم که در آن کارشناسان اقتصادی برنامه‌های عملیاتی نوشته باشند.

ارتزاق ۱۲ هزار نفر به صنایع دستی بستگی دارد
به عقیده برخی کارشناسان اقتصادی چین سیاستی را در اقتصاد در پیش گرفته و آن هم این است که بنا به هر مقدار پولی که خریدار دارد، می‌تواند جنس تولید کند در نتیجه واردکننده ایرانی وقتی نمونه تولیدات داخل ایران را با نصف قیمت به چین سفارش می‌دهد به امید اینکه بتواند آن را در بازار بفروشد و سود کند، قطعاً در این بین تولیدکننده داخلی متضرر خواهد شد.

تولیدکننده ای که در تمام طول سال زحمت می‌کشد اما آن چیزی که در فروشگاه‌های صنایع دستی فاکتور می‌شود، واردات چینی هستند که ضربه سنگینی را به اقتصاد استان سمنان در بخش‌های مختلف به خصوص صنایع دستی وارد کرده است.

استان سمنان دارای چهار هزار تولیدکننده صنایع دستی است که اگر هر کدامشان ارتزاق سه نفر را بر عهده داشته باشند باید گفت اقتصاد ۱۲ هزار نفر از مردم استان در این بخش است اما متأسفانه کمترین نگاه در زمینه برنامه‌ریزی اقتصادی به این حوزه وجود دارد هنرمندان صنایع دستی امید دارند که دولت در سال جاری حداقل یک برنامه جامع برای حمایت از صنایع دستی استان سمنان داشته باشد.