ارز ۴۲۰۰ را باید به صورت تدریجی حذف کرد| دولت نااطمینانی‌ها و بی ثباتی‌ قیمتی را از بین ببرد

بازار؛ گروه ایران: با روی کار آمدن دولت سیزدهم زمزمه های حذف ارز دولتی نیز به گوش رسید، ارز دولتی که خیلی ها براین باور هستند زمینه رانت و فساد را در اقتصاد بیشتر از قبل کرده است که با حذف ارز ترجیحی رانت و فساد نیز کمتر از قبل می شود ولی مهمترین مسئله ایی که اینجا بوجود می آید این است با حذف ارز ۴۲۰۰ تورم بیشتر از قبل می شود دولت باید چه مدیریت هوشمندانه ای را در بازارها پیاده کند تا تورم را مهار کند.

در همین زمینه با خبرنگار خبرگزاری «بازار» با «کامران ندری» اقتصاددان به گفتگو پرداخته است:

*برخی بر این باور هستند با توجه به حذف ارز دولتی شاهد افزایش تورم خواهیم بود دولت برای مهار تورم چه استراتژی باید پیش بگیرد؟
منشا تورمی که ما در سال ۱۴۰۱ داریم؛ افزایش هزینه‌های تولید به دلیل حذف ارز ۴۲۰۰ که بعضی از اقدامات دولت در حوزه مالیات ستانی که انجام می دهد. همچنین افزایش قیمت کامودیتی‌ها در سطح جهانی از عواملی هستند که می توانند باعث شوند تولید افزایش پیدا کند. بنابراین، تورم ناشی از فشار هزینه برای ما در سال جاری اجتناب ناپذیر است. تورم یک منشا دیگری هم دارد که به نا به سامانی‌های پولی برمی گردد از جمله رشد بالای نقدینگی و مدیریت نامطلوب پولی که یک بخشی از آن اجتناب ناپذیر است. با توجه به ساختار حکمرانی که در اقتصاد داریم همچنین نحوه تنظیم بودجه در کشور که به شکل نامطلوبی انجام می شود. مشکلاتی که در خود بانک‌ها و مدیریت بانک‌ها وجود دارد. مشکلاتی که در مدیریت صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی وجود دارد، این عوامل باعث شده که رشد نقدینگی در اقتصاد ما بالا باشد. رشد بالای نقدینگی ناشی از نابه سامانی‌هایی که ذکر کردم که در ایجاد تورم نسبت به آن عامل اول یعنی افزایش هزینه‌های تولید به نظر می رسد که سهم بالاتری دارد. درست است که حذف ارز ۴۲۰۰ و افزایش قیمت کامودیتی‌ها در دنیا می تواند یک تورم ناشی از فشار هزینه را ایجاد کند منتهی تورمی که در اثر افزایش هزینه‌های تولید ایجاد می شود تورم پایداری نیست. یکبار به دلیل حذف ارز ۴۲۰۰ قیمت‌ها افزایش پیدا می کند و در ماه بعد باید متوقف شود اما آن تورمی که پایدار است و به صورت دائمی در طول سال استمرار دارد بیشتر ناشی از نابه سامانی‌های پولی و بی انضباطی‌های پولی و مالی که متاسفانه در اقتصاد داریم. اگر دولت برای آن بخش دوم یعنی برای نابه سامانی‌های پولی و مالی که در اقتصاد هست برنامه‌ و تدابیری داشته باشد، می شود تورم ناشی از فشار هزینه را مهار کرد. دولت توانسته نابه سامانی‌های پولی را سر و سامان بدهد. فلذا تورم اصلی که ناشی از این نابه سامانی‌ها است تحت کنترل در می آید. اما اگر دولت نتواند آن نابه سامانی‌ها را رفع کند و مشکلاتی که به صورت ساختاری در کشور وجود دارد، کما فی السابق استمرار داشته باشد این تورم ناشی از فشار هزینه هم می آید و روی آن سوار می شود. طبیعتا نرخ تورم بالا ممکن است در اقتصاد ما تداوم و استمرار پیدا کند و سال ۱۴۰۱ تورم بالایی را شاهد باشیم.

* دولت برای اینکه بتواند از یک مدیریت هوشمندانه استفاده کند. تا بتواند بازار را تحت کنترل دربیاورد باید چه اقدامی را انجام بدهد؟
این بحث را به تنها شکلی که می توان مدیریت کرد این است که به جای اینکه ما دفعتا ارز ۴۲۰۰ را حذف کنیم این را به صورت تدریجی حذف کنیم و راه دیگری وجود ندارد. بعنوان مثال، به جای اینکه یک دفعه ارز ۴۲۰۰ همه اقلام، نیمایی شود در یک مرحله ۱۰ هزار تومان شود، در مرحله بعد ۱۵ هزار تومان شود و بعد از ۲ سال ما به آن ارز نیمایی برسیم. راه دیگر این است که ارز ۴۲۰۰ همه اقلام را به یکباره حذف نکنند. مثلا دارو و گندم را نگه دارند. تنها تدبیری که در رابطه با ارز ۴۲۰۰ می شود به کار گرفت همین است و همه اقلام مشمول ارز ۴۲۰۰ را می شود به صورت تدریجی از شمول ارز ۴۲۰۰ خارج کرد و هم می شود خود این نرخ را به صورت تدریجی حذف کرد و ما به یکباره از ۴۲۰۰ به ۲۳ هزار تومان نیمایی جهش نکنیم. دولت باید دقت کند در رابطه با دارو و گندم محتاطانه‌تر عمل کند و به بهتر است به یکباره ارز ۴۲۰۰ را یک دفعه با ارز نیمایی جایگزین نکند بلکه به صورت تدریجی آن را جایگزین کند.

*نامگذاری سال را داریم، اقداماتی که دولت باید برای تحقق این نامگذاری انجام بدهد چیست؟
بحث این است که ما چگونه می توانیم تولید را در کشورمان افزایش دهیم و اشتغال را زیاد کنیم و بتوانیم از این طریق سطح رفاه را در اقتصاد بالا ببریم. اولین کاری که دولت در همه این سال‌ها باید انجام می داده ولی تا الان موفق نبوده این است که نااطمینانی‌ها و بی ثباتی‌های قیمتی را در اقتصاد از بین ببرد. به نظر من، تورم بالا خودش یکی از مهمترین عوامل آسیب زا برای تولید است و سرمایه گذاران را بیشتر به فعالیت‌های سفته بازانه یا فعالیت‌های غیرمولد سوق می‌دهد. بنابراین، ایجاد ثبات و کاستن از سطح نااطمینانی‌هایی که در اقتصاد وجود دارد می تواند اولین گام در جهت حمایت از تولید باشد در غیر این صورت احتمال اینکه توفیق خیلی زیادی را بتوانیم در راستای حمایت از تولید به دست آوریم، نیست. این نااطمینانی‌ و بی ثباتی‌های قیمتی و تورم بالایی که در اقتصاد وجود دارد انگیزه را برای فعالیت‌های مولد در اقتصاد کم می کند و مطالعات تجربی در همه کشورها نشان داده که تورم خیلی زیاد مثل تورمی که در کشور ما وجود دارد به سرمایه گذاری و تولید لطمه جدی وارد می کند.