بازار؛ گروه بین الملل: بحران های ژیوپولتیکی که بستر را برای افزایش شدید قیمت نفت در بازار فراهم کرده است، سوالات زیادی را در ذهن کارشناسان ایجاد کرد.سوالاتی که پاسخ خیلی از آنها را می توان با مطالعه تاریخ دریافت کرد.
مرکز مطالعاتی کاپیتال اکونومیست بر این باور است که مطالعه تاریخ اقتصاد دنیا می تواند پاسخ بسیاری از سوالات ما را بدهد. بر مبنای این گزارش تحولات ژیو پولتیکی دهه ۱۹۷۰ میلادی نشان داد که تاثیرات این تحولات روی بازارهای کالایی طولانی مدت و ماندگار خواهد بود ساز و کار بازارهای کالایی تحت تاثیر این شرایط تازه به طور کلی دگرگون می شود و مصرف کنندگان با شرایط تازه ای روبرو می شوند. در دراز مدت میزان تقاضا و مصرف کالاهایی که افزایش شدید قیمت را تجربه کرده اند کاهش می یابد و منابع تازه انرژی وارد بازار می شوند تا جایگزین منابع گران شده در نتیجه تحولات بشود.
مایک کلانسی تحلیلگر مرکز مطالعات کاپیتال اکونومیست در این مورد می گوید: «افزایش قیمتها در بازار نفت و گاز طبیعی به این زودی ها متوقف نمی شود. شاید در نگاه اول این وضعیت برای کشورهای صادرکننده نفت مطلوب باشد ولی واقعیت این است که نتیجه رشد قیمت انرژی روی گرداندن کشورهای خریدار نفت از بازار این محصول و استقلال آنها در حوزه انرژی است. البته این تغییر رویکرد به یکباره ایجاد نمی شود ولی بحرانی که این روزها در دنیای انرژی ایجاد شده است می تواند بستر را برای تسریع این تغییر رویکرد فراهم کند.»
این مرکز برای تشریح بهتر شرایط به مقایسه شرایط کنونی با وضعیت دنیا در دهه ۱۹۷۰ پرداخت و نوشت:« از اکتبر سال ۱۹۷۳ تا مارس سال ۱۹۷۴، اوپک صادرات نفت به بسیاری از کشورهای غربی را متوقف کرد.
نتیجه این سیاست افزایش شدید قیمت نفت و افزایش قیمت دیگر کالاهای اساسی در دنیا بود؛ کالاهایی که اغلب در پروسه تولید آنها از فراورده های نفتی و نفت استفاده می شود.
شرایط کنونی بازار نفت شباهت زیادی به وضعیت دهه ۱۹۷۰ دارد. این بار تحریم های وضع شده علیه روسیه و جنگ ایجاد شده بین روسیه و اوکراین باعث شد تا در صادرات فراورده های انرژی در دنیا اختلال ایجاد شود. این مساله قیمت نفت و دیگر کالاهای اساسی را به شدت افزایش داده است.
اما سوال این است که در دهه ۱۹۷۰ میلادی، کشورها چه سیاستی برای مقابله با این تنش در پیش گرفتند. بررسی ها نشان می دهد اصلی ترین سیاست تلاش امریکا برای استقلال نفتی و کاهش وابستگی به اوپک بود.
از همان زمان سرمایه گذاری در تولید نفت شیل در قاره امریکا افزایش یافت و بسیاری از پروژه های فراساحلی کلید خورد. از طرف دیگر تلاش برای تولید انرژی با استفاده از محصولات کشاورزی یا منابع پاک هم بیشتر شد که بازهم باعث می شود تا وابستگی امریکا به نفت اوپک کاهش یابد.
این شرایط در ماه ها و سالهای آتی هم ایجاد می شود. از یک طرف روسیه بزرگترین صادرکننده نفت و گاز به اروپا است و توقف صادرات روسیه به اروپا می تواند بستر را برای تغییرات تازه ای در بازار ایجاد کند.
انتظار می رود اروپا به دنبال یافتن منبع تازه ای انرژی و کاهش وابستگی به روسیه ابزارهای تازه ای به کارببرد.از یک طرف سرمایه گذاری در تولید انرژی های پاک و از طرف دیگر تلاش برای جایگزین کردن کشورهای دیگر به جای روسیه با سرعت ادامه پیدا می کند.
نتیجه درگیری های روسیه و اوکراین و تنشهای ناشی از آن را می توان کاهش وابستگی دنیا به نفت و گاز روسیه و سرمایه گذاری در تولید منابع تازه انرژی دید. سیاستی که به کشورهای صادر کننده نفت آسیب وارد خواهد کرد.
نظر شما