بازار؛ گروه ایران: ساسان شاه ویسی رئیس موسسه فرهنگی اندیشه و تدبیر انقلاب اسلامی در گفتگو با «بازار» در پاسخ به این پرسش که دولت برای تحقق شعار سال چه اقداماتی را باید انجام دهد؟ گفت: به نظر من، چند مسئله باید در این قاعده شعار سال مشخص شود. هر کدام از اضلاع هندسی اقتصاد ملی یک نقشی را دارند. به عنوان مثال، دولت یک سهم و بخش خصوصی یک سهم دارد و مردم هم یک سهمی دارند.
وی ادامه داد: در وهله اول، اگر ضرورت مسئله تولید مشخص شود خیلی از مسائل حل شده است. وقتی از ضرورت سخن می گوییم بعضی‌ها مسئله را فلسفی یا ذهنی می کنند که یک مقدار سخت می شود. اما همانطور که حضرت آقا فرمودند؛ ما بگوییم ضرورت تولید به دلیل مسئله معیشت مردم است. از یک طرف هم گرانی و تورم و از دست رفتن ارزش پول ملی همچنین کوچک شدن اندازه اقتصاد است.
وی افزود: اگر اینگونه فکر کنند و با اضلاع هندسی اقتصاد ملی یعنی با دولت، مردم و بخش خصوصی صحبت کنند. منظورم از بخش خصوصی محرک‌ها و روان سازها و همچنین عواملی که هم نقش می گیرند و هم نقش سازی به وجود می آورند صحبت کنند که در عین حال باید یک اهمیت هم برای آن تعریف کنیم. یعنی اگر ضرورت دارد، اهمیت هم دارد.
رئیس موسسه فرهنگی اندیشه و تدبیر بر این باور است: اگر چنین تدبیری بی اندیشیم می‌توانیم مسائل و مشکلات اقتصادی را مرتفع کنیم. بالاخره ما مسئله اقتصادی کم نداریم اما خیلی از مسائل اقتصادی ما از دروازه تولید و از مسیر و معبر تولید عبور می کند. چه بسا اگر بتوانیم تولید را سامان بدهیم در این صورت خیلی از مسائل کلیدی که مهمترین آن اقتصاد است حل و فصل می شود. یکی از مهمترین روندهای عبور و گذر اقتصادی تولید است.
اینکه ما می خواهیم چه آثاری را در تولید دنبال کنیم مهم است. به عنوان مثال ۲۰ تا ۲۵ اثرگذاری را برای تولید ملی می توانیم تعریف کنیم که باید بدانیم کدام مورد برای ما اولویت بیشتری دارد. آیا ما می خواهیم همه این ۲۵ اثرگذاری را همین امسال محقق کنیم یا برخی را اجرایی و عملیاتی کنیم. این موارد باید مشخص شود و بعد تصمیم گیری صورت بگیرد
وی ادامه داد: اینکه ما می خواهیم چه آثاری را در تولید دنبال کنیم مهم است. به عنوان مثال ۲۰ تا ۲۵ اثرگذاری را برای تولید ملی می توانیم تعریف کنیم که باید بدانیم کدام مورد برای ما اولویت بیشتری دارد. آیا ما می خواهیم همه این ۲۵ اثرگذاری را همین امسال محقق کنیم یا برخی را اجرایی و عملیاتی کنیم. این موارد باید مشخص شود و بعد تصمیم گیری صورت بگیرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: این نکته را اشاره کنم، در این چند سالی که مقام معظم رهبری سال تولید نامگذاری کردند، بعضی از نامگذاری ها محقق شدند. به نظر من، یکی از مهمترین‌های این اولویت‌ها رشد اقتصادی است. بالاخره در تولید ثروت باید از مسیر تولید بتوانیم اثرگذاری داشته باشیم و باید بتوانیم درآمد سرانه خانوار را که منجر به افزایش ضریب جینی و فقر نسبی و منجر به از دست رفتن سهم درآمد خانوار شده را بهتر کنیم. در عین حال بالا بودن نرخ تورم ناشی از رشد فزاینده پول ملی و بخشی از آن سیاست گذاری‌های مالی است همچنین بخشی از آن استقراض و بخشی نیز از آن بانک‌ها هستند. باید بتوانیم مدیریت دقیقی در این باره داشته باشیم.
شاه ویسی بیان کرد: اما یک بخش بزرگ دیگر بحث تورم ناشی از کاهش در اندازه یا حجم تولید ملی در اقتصاد ملی است. به نظر می رسد، اولویت بزرگی که در اینجا وجود دارد بحث اشتغال است. همانطور که در نامگذاری امسال آمده؛ تولیدات باید اشتغال آفرینی داشته باشد. بالاخره ما در ۶ ماه دوم سال توانستیم این ظرفیت بزرگ اقتصاد از دست رفته را تا حدودی برگردانیم اما آیا منجر به اشتغال شده است؟
وی افزود: اگر منجر به اشتغال شده چه مقدار اشتغال پایدار است و اگر اشتغال پایدار را تعریف می کنیم با نسبت‌های اقتصاد بین الملل داریم می سنجیم یا با وضعیت اقتصادی خودمان داریم آن را تعریف می کنیم؟ من بیشتر موافق هستم با وضعیت خودمان آن را تعریف کنیم. به دلیل اینکه اگر با اقتصاد لیبرالی بخواهیم وضعیت تولید و اشتغال را تعریف کنیم آن وقت تعریف‌ها یک مقداری دلبخواه سرمایه دارها می شود و آنها هر کاری دلشان بخواهد می کنند که زیاد با آن موافقت نداریم.
بحث بزرگی که امروز چالش برانگیز شده افتادگی رفاه عمومی است. اینکه دامنه فقر نسبی و ضریب جینی فزاینده شده و ما می خواهیم این موضوعات را متعادل کنیم که به رفاه برسیم. اگر اینها را بنا بر اولویت درست تعریف کرده باشیم به نظر می رسد خصوصیتی که در این شعار است و نتیجه‌ای که ما می خواهیم از آن بگیریم تا حدودی تعیین کننده این است
عضو هیات علمی دانشگاه تهران افزود: بحث بزرگی که امروز چالش برانگیز شده افتادگی رفاه عمومی است. اینکه دامنه فقر نسبی و ضریب جینی فزاینده شده و ما می خواهیم این موضوعات را متعادل کنیم که به رفاه برسیم. اگر اینها را بنا بر اولویت درست تعریف کرده باشیم به نظر می رسد خصوصیتی که در این شعار است و نتیجه‌ای که ما می خواهیم از آن بگیریم تا حدودی تعیین کننده این است که مسئولین یا به عبارت دیگر اضلاع هندسی اقتصاد ملی چه نقش و جایگاه و مسئولیتی را باید به عهده بگیرند.
این تحلیلگر اقتصادی در پاسخ به این پرسش، برخی بر این باورند که تا کنون ما شاهد نبودیم که نامگذاری تا آخر سال اجرایی شود، تصریح کرد: من زیاد با این نگاه موافق نیستم چون بالاخره شما فکر کنید اندازه اقتصاد ۱۰ باشد و آن را به ۱۰۰ برسانیم، همه که از آن برخوردار نمی شوند. مسلما در جریان تولید ملی هرچه تولید ملی افزایش پیدا کند و بازار مصرفی و بازار تامین مالی بهبود پیدا کند تولید کننده‌ها برخوردار می شوند و زمانی که تولید کننده‌ها برخوردار می شوند شامل همه می شود و فقط کارآفرینان برخوردار می شوند و افراد بیکار و افرادی که دارای مهارت نیستند برخوردار نمی شوند.
در این ۶ ماه صادرات ما افزایش پیدا کرده و درآمدهای ارزی در این راستا بهتر شده است. همچنین نرخ اشتغال به نسبت ۶ ماهه اول سال مثبت‌تر شده و نزدیک به ۲ درصد بهبود پیدا کرده است که این با حداقل‌ها و کسری بودجه مزمن و با به جا ماندن بخش بزرگی از بدهی‌های دولت قبل و با از دست رفتن بخش بزرگی از سهم اقتصاد ملی محقق شده است
وی در ادامه این سوال پاسخ داد: در حال حاضر به سمت تولید مبتنی بر دانش می رویم و تولید مبتنی بر دانش هر کسی را برخوردار نمی کند. شاید ما دوست داشته باشیم که همه را برخوردار کنیم اما کسی که دانش و مهارت ندارد قطعا برخوردار نخواهد شد یا حداقل برخورداری پایدار نخواهد داشت وگرنه چرا امسال را تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین نام گذاری کردند؟
وی ادامه داد: چون ما دنبال تولیدی هستیم که بتواند قیمت تمام شده را کاهش دهد و رقابت پذیر باشیم و بتوانیم در بازارهای جهانی سهم و نقش پیدا کنیم و به دنبال تولیدی هستیم که سهم نفت را در اقتصاد ملی کاهش دهد و صادرات غیرنفتی را بهتر کند. ما به دنبال چنین هدفی هستیم و مسلم است وقتی ما گزینشی و مبتنی بر هدف گذاری خاصی عمل می کنیم حتما یک عده‌ای برخوردار می شوند و یک عده کثیری هم برخوردار نمی شوند.
شاه ویسی گفت: در عین حال آنجایی که ما می خواهیم از تولید حمایت کنیم یکسری از معافیت‌های مالیاتی را صادر می کنیم که این در سند تحول دولت هم هست. هرچه اشتغال ما مهارتی‌تر شود و هرچه تولید ما دانشی‌تر باشد معافیت مالیاتی به آن می دهیم چون فرصت و قدرت رقابت در صحنه تجارت بین الملل پیدا می کند و اتفاقا می تواند صادراتی شود و بخشی از نیازمندی‌های ملی را جبران کند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران افزود: در این ۶ ماه صادرات ما افزایش پیدا کرده و درآمدهای ارزی در این راستا بهتر شده است. همچنین نرخ اشتغال به نسبت ۶ ماهه اول سال مثبت‌تر شده و نزدیک به ۲ درصد بهبود پیدا کرده است که این با حداقل‌ها و کسری بودجه مزمن و با به جا ماندن بخش بزرگی از بدهی‌های دولت قبل و با از دست رفتن بخش بزرگی از سهم اقتصاد ملی محقق شده است. به نظر من، اگر در چارچوب‌های سیاست‌های کلی نظام مبتنی بر استفاده از ظرفیت‌های ملی عمل کنیم زیاد مسئله بغرنجی نیست اما متاسفانه خلاء‌هایی که اتفاق افتاده یک مقدار بی اعتمادی و بی ثباتی به وجود آورده است. بی‌اعتمادی برای بازیگران و اثرگذاران اقتصاد و از آن طرف بی ثباتی در نظام سیاست گذاری و بهبود وضعیت قوانین و مقررات است.
نظر شما