بازار؛ گروه ایران: هرچند دو سال گذشته بازار سرمایه وضعیتی نا به سامانی را به واسطه اظهار نظرهای برخی از مسئولان، ورود موجی از افراد غیر متخصص به این بازار و تغییرات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ تجربه کرد و خیلی ها نسبت به سرمایه گذاری در این فضا دچار بی اعتمادی شدند اما با این حال قرار است سال ۱۴۰۱ بازار سرمایه دوباره رویه ای دیگر را در پیش بگیرد. از همین رو برخی از کارشناسان معتقد هستند که شروع سال جدید می تواند همراه با رونق برای این بازار باشد. در این رابطه محمد مقدم، مدیر شعب نمایندگی و نمایندگی های کارگزاری تدبیر گران فردا در گفت و گو با «بازار» توضیح می دهد.
سال ۱۴۰۰ سال خوبی برای بازار سرمایه نبود که عوامل مختلفی هم در آن نقش داشتند، از جمله تغییر دولت، تحریم ها و مذاکرات برجامی، بودجه کلان کشور و درگیری بین روسیه و اوکراین که باعث تغییراتی در بازارهای بین المللی شد که اثرات کوتاه و بلند مدتی هم بر روی بازار سرمایه ایران داشت
* سال ۱۴۰۰ برای خیلی از سرمایه گذاران سال سختی بود و سرمایه پرتفوی آنها به نصف و حتی کمتر از آن رسید، نظر شما دلیل این ماجرا چه بود و تا چه اندازه تصمیمات کلان اقتصادی در وقوع چنین اتفاق هایی تاثیر گذار است؟
متاسفانه سال ۱۴۰۰ سال خوبی برای بازار سرمایه نبود که عوامل مختلفی هم در آن نقش داشتند، از جمله تغییر دولت، تحریم ها و مذاکرات برجامی، بودجه کلان کشور و درگیری بین روسیه و اوکراین که باعث تغییراتی در بازارهای بین المللی شد که اثرات کوتاه و بلند مدتی هم بر روی بازار سرمایه ایران داشت.
همچنین اظهارات ضد و نقیض برخی مسئولان و مقداری سیاسی شدن بازار سبب نوسانات شدیدی در بازار سرمایه شد، از این رو در ابتدای سال شاخص کل، تقریبا روی عدد هزار و ۳۰۰ واحد قرار گرفت و تقریبا این شاخص در همین حدود هم قرار دارد؛ منتهی طی سال گذشته به دلیل اظهار نظرها و سیاست بازی برخی مسئولان شاخص به یک میلیون و ۹۵ هزار واحد رسید و توانست یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را هم لمس کند که این بازه ۶۰ درصدی شاید فقط به نفع سفته باز و دلالان بازان بازار بود.
بنابراین این اتفاق نتوانست مردم عام را از بازار منتفع کند، چه بسا بسیاری از مردم که اطلاعات کمتری را در اختیار داشتند با خرید در سقف های قیمتی و فروش در کف های قیمتی ۷۰ تا ۸۰ درصد از سرمایه خود را از دست دادند. بنابراین به اعتقاد بنده بزرگترین مشکل در سال ۱۴۰۰ اظهارات ضد و نقیض مسئولان بود. برای مثال قیمت گذاری دستوری خودرو را چندین مرتبه شاهد تایید و تکذیب آن بودیم و چندین بار شاهد شایعات آزاد سازی قیمت خودرو و تکذیب آن از سوی رئیس جمهور بودیم که سبب لطمه زدن به بازار شد.
همچنین در نرخ خوراک گاز پتروشیمی مجدد همین اتفاق تکرار شد و بحث تغییر فرمول محاسبه این نرخ خوراک یا بحث تعیین سقف نرخ این خوراک بود. البته این تصمیمات در سطح کلان خوب است منتهی مشروط به اینکه شفاف اعلام شود و از زبان نسبی برخوردار باشد و اینکه برای سقف خوراک قیمتی را تعیین کنیم و فردا آن را تکذیب کنیم یا تغییر دهیم منجر به این می شود که سرمایه گذار نتواند دید بلند مدتی نسبت به بازار سرمایه داشته باشد و این نوسانات به مرور منجر به لطمه به اعتبار مردم نسبت به بازار سرمایه می شود.
باید در کنار افزایش تعداد کارگزاری ها افزایش خدمات قابل ارائه آنها را هم شاهد باشیم و ضروری است در زمینه ابزارهای نوین مالی کارگزاری ها بیشتر کار کنند تا ضمن جذب منابع جدید از دلالی های بازار هم کاسته شود
* در سال ۱۴۰۰ بحث صدور مجوز به کارگزاری های جدید مطرح شد، موضوعی که پیش از این خیلی ها معتقد بودند نوعی انحصار در صدور مجوز برای کارگزاری ها وجود دارد، به نظر شما این صدور مجوز دردی از فعالان بازار سرمایه دوا می کند؟ آن هم در شرایطی که بیش از ۱۰۰ کارگزاری فعال در کشور داریم؟
پیش از این حدود ۱۰۸ کارگزاری در صنعت بازار سرمایه داشتیم که بعضا فقط در یک حوزه خاص مانند بورس اوراق یا کالایی فعال بودند و در حال حاضر اکثر این ۱۰۸ کارگزاری مجوز هر دو را دارند و اینکه انحصار بازار سرمایه به این ۱۰۸ کارگزاری کار درستی بوده یا نه؟ به طور حتم انحصار گزینه خوبی نیست و سبب عدم رقابت پذیری می شود اما در عمل بخواهیم صادق باشیم و ببینیم وجود کارگزاری های متعدد می تواند سبب رشد و کمک به بازار سرمایه شود باید چند مورد را کنار هم در نظر بگیریم.
اول بحث ظرفیت بازار سرمایه است یعنی علاوه بر اینکه تعداد کارگزاری را اضافه می کنیم باید ظرفیت بازار سرمایه و تقاضا را هم زیاد کنیم از طرفی در سال جدید برای افزایش شفافیت و عدالت اقتصادی سعی در توزیع کالا ها در بازار بورس کالا دارد برای مثال سیمانی ها را دولت مکلف کرد عرضه خود را از طریق بورس کالا انجام دهند یا زمزمه هایی که در حوزه خودرو و یا بورس ساختمان وجود دارد. بنابراین وجود این بازار های جدید می تواند کمک کند و زمانی که ما کارگزاری های بیشتر و رقابت های بیشتری را داشته باشیم و حوزه سطح فعالیت جغرافیایی آنها گسترش یابد سبب کمک و تسهیل ورود به بازار سرمایه می شود.
اما موردی که باید کنار این افزایش تعداد کارگزاری ها باشد افزایش خدمات قابل ارائه آنها است و باید در زمینه ابزارهای نوین مالی کارگزاری ها بیشتر کار کنند تا ضمن جذب منابع جدید از دلالی های بازار هم کاسته شود و باعث کاهش ریسک کل در بازار باشیم.
فکر می کنم با توجه به ملزومات حداقلی که سازمان برای اعطای مجوز جدید در نظر گرفته یعنی حداقل سرمایه و حداقل مهارت هایی که برای تاسیس یک کارگزاری لازم است کار بسیار خوبی بوده و باعث می شود افرادی به این حوزه ورود کنند که توانمندی های لازم را داشته باشند، نه اینکه به هر شخصی بدون توجه به ظرفیت هایش مجوز اعطا کنیم تا شاید با سو مدیریت های خود در آینده به بازار لطمه بزنند. در مجموع به این موضوع نگاه مثبتی دارم و تصور می کنم در طولانی مدت می تواند به نفع بازار باشد و این موضوع منوط به نظارت و کنترل مسئولان است و امیدواریم در آینده شاهد رشد بهتری در بازار سرمایه باشیم.
دولت به تامین مالی از طریق بازار سرمایه نیاز دارد و به طور حتم به خاطر نیاز خودش هم که باشد اتفاقات خوبی در سال ۱۴۰۱ رخ می دهد
* خیلی ها معتقدند تصمیمات دولت دوازدهم آسیب شدیدی به اعتماد عمومی مردم نسبت به بازار سرمایه وارد کرده است و در حال حاضر نیز خیلی از سهم ها قیمت ارزنده ای دارند اما کمتر کسی نسبت به خرید سهم جدید و سرمایه گذاری در این حوزه اقدام می کند، به نظرتان برای برگرداندن اعتماد مردم به بازار سرمایه باید چه اقدامی انجام داد و آیا در کوتاه مدت می توان به آن دست پیدا کرد؟
بزرگترین مشکل فعلی عدم ثبات در بازار و اظهارات ضد و نقیض مسئولان است و از این رو بنده خیلی تفاوت خاصی بین دولت قبل و دولت فعلی قائل نمی شوم. دولت قبلی یک سری اشتباهاتی انجام داد که باعث رشد افسار گسیخته قیمت ها در سال ۹۹ شد و دولت فعلی هم که با شعار بهبود بازار سرمایه پا به میدان گذاشت و حتی رئیس جمهور در ابتدای کار خود بازدیدی از ساختمان بورس داشت.
این ها پالس هایی است که مردم انتظار دارند دولت در کنار آنها در جهت رشد بازار باشد منتهی تصمیمات بعضا اقتصادی که نه تنها در سطح دولت بلکه در قوه مقننه گرفته می شود و شاهد آن هستیم، در بحث بودجه، کسری بودجه سال گذشته و نحوه ای که بودجه امسال در حوزه مالیات هایی که قرار است اخذ کند و حتی نرخ دلار و حذف ارز ترجیحی مواردی است که مردم بر مبنای آنها قرار است تصمیماتی از جمله تصمیمات بلند مدت بگیرند؛ چرا که اثرات کوتاه مدت نمی تواند داشته باشد و بلند مدت است.
اگر قرار باشد هر روز تصمیمات تغییرات بنیادی پیدا کند، نمی توان آینده این بازار را پیش بینی کرد، همچنین اینکه قیمت ارزی که قرار است برای سال ۱۴۰۱ بانک مرکزی تعیین کند و در اختیار تولید کنندگان قرار دهد چقدر است جز مولفه های مهم و تاثیرگذار است، ما در سال گذشته نرخ تورم غیر قابل پیش بینی نداشتیم و نرخ ارز مانند سال های گذشته مقدار قابل توجهی نوسان نداشت منتهی آیتمی که باعث شد بازار در سال ۱۴۰۰ لطمه ببینید از نظر بنده عمده آن به خاطر عدم اعتماد مردم به گفتمان مسئولان بود.
بنابراین فکر می کنم این هم قابل دستیابی هست و کوتاه یا بلند مدت بودن آن بستگی به رویه مسئولان دارد و فکر می کنم با توجه به افزایش قیمت نفت به خاطر بحران های اخیر و زمزمه هایی از توفقات برجامی مسئولان با اندکی درایت می توانند اعتماد مردم را به بازار جلب کنند و دولت هم به تامین مالی از طریق بازار سرمایه نیاز دارد و به طور حتم به خاطر نیاز خودش هم که باشد اتفاقات خوبی در سال ۱۴۰۱ رخ می دهد.
اگر کسی با دید بلند مدت در بازار قصد سهام داری داشته باشد بیشتر از عایدی که بازار های موازی مثل سپرده های بانکی، اوراق ها، طلا و... عایدش می شود
* اشاره کردید که پیش بینی می کنید ۱۴۰۱ برای بازار سرمایه، سال خوبی است، به نظرتان شکوفایی دوباره این بازار به حدی است که خسارت های مردم در سال های ۹۹ و ۱۴۰۰ را جبران کند؟
وقتی از بازار سرمایه صحبت می کنیم باید ببینیم کدام سرمایه گذاران خرد، نهادی، سرمایه گذاران با دانش کافی، سرمایه گذاران با منابع محدود تر که در زمان منتسب به بازار وارد نشدند مد نظرمان است؟ اغلب در بلند مدت ها قیمت سهام ها به ارزش ذاتی خودشان تمایل پیدا می کنند و اگر کسی با دید بلند مدت در بازار قصد سهام داری داشته باشد بیشتر از عایدی که بازار های موازی مثل سپرده های بانکی، اوراق ها، طلا و... عایدش می شود.
بازار سرمایه این ظرفیت را دارد که حداقل میزان متوسط بازدهی را به سرمایه گذاران بدهد منتهی ما در این بازار افرادی را داشتیم که ۷۰ الی ۸۰ درصد زیان کردند و در زمانی که سهم ها قیمت ارزنده ای داشت از سهم خارج شدند و منتظر فرصت مجددی برای ورود هستند که اگر مجدد دیر اقدام کنند شاید قیمت های خوب را دوباره از دست بدهند و مجبور شوند در شرایطی که قیمت ها بالاتر از قیمت ذاتی سهم است اقدام به خرید کنند که زیان را به همراه خواهد داشت.
بهترین و بیشترین توصیه ای که اغلب کارشناسان بازار انجام می دهند بحث بر سرمایه گذاری غیر مستقیم است، متاسفانه یا خوشبختانه مردم ما در ایران بیشتر تمایل به سرمایه گذاری مستقیم دارند و خودشان اقدام به خرید و فروش سهم می کنند، در صورتی که اگر از طریق صندوق های سرمایه گذاری یا سبد گردان ها اقدام کنند و حداقل بخشی از سرمایه خود را به دست متخصصان و مدیرانی که دانش و مهارت کافی و زمان کافی را دارند بسپارند می توانند ریسک خود را کاهش دهند و در بلندت مدت عایدی بالاتر از میانگین بازار داشته باشند.
برای سال ۱۴۰۱ نیاز است که از سیاسی کاری در بازار بپرهیزیم، اگر مسئولان در تصمیمات خود ثبات داشته باشند سرمایه گذاران بهتر می توانند تصمیمات آنها را تحلیل کنند
* به عنوان کارشناس بازار سرمایه به نظرتان بهترین تصمیم اقتصادی برای بورس کشورمان در سال آینده چه تصمیماتی می تواند باشد؟
ثبات مولفه های اقتصادی و اظهارات مسئولان می تواند بهترین تصمیم باشد؛ همچنین نیاز است که از سیاسی کاری در بازار بپرهیزیم. اگر مسئولان در تصمیمات خود ثبات داشته باشند سرمایه گذاران بهتر می توانند تصمیمات آنها را تحلیل کنند. همچنین ترویج فرهنگ سرمایه گذاری از طریق آموزش که بستر خوبی در کشور وجود دارد و فضای مجازی نیز بستر مناسبی برای آموزش در سطح گسترده است و ترویج ابزارهای نوین مالی نیاز است.
بازار باید از یک بازار سنتی خارج شود و وارد دنیای جدید خود شود جایی که شاید در بازار بین الملل خیلی هم جدید نباشد منتهی هنوز در کشور خودمان در حوزه ابزار نوین مالی اعم از اوراق رهنی، بحث های آتی ها و اوراق اختیار و... ضعف داریم.
اگر مسئولان با تدوین دستورالعمل های مناسب و ترویج این ابزار اقدام کنند می توانند منابعی که از بازار جذب کنند و به جای اینکه بازار به سمت دلالی یا سفته بازی سوق پیدا کند، از این طریق تامین مالی شرکت ها و سازمان های خودشان را انجام دهند. به خصوص اینکه دولت جدید خیلی تمایل به استخراج از بانک مرکزی ندارد و دارد از طریق بازار سرمایه منابع خود را تامین می کند، از طریق فروش اوراق مشارکت و بحث واگذاری دارایی ها و شرکت های خود را دارد و فکر می کنم با ترویج ابزار های جدید و اعتماد و فرهنگ سازی می تواند به این امر دست پیدا کنند.
* به عنوان سوال آخر بفرمائید کارگزاری تدبیرگران فردا قرار است سال ۱۴۰۱ را چطور شروع کند و چه برنامه ای برای سال پیش رو دارد؟
کارگزاری تدبیرگران فردا با ۲۴ شعبه در ۱۷استان کشور قصد افزایش تعداد شعبات را برای ۱۴۰۱ دارد. بنابراین در کوتاه مدت برنامه داریم حداقل در ۲۰ استان فعال باشیم. همچنین در حوزه خدمات رسانی به مشتریان بحث راه اندازی باشگاه مشتریان کارگزاری را در دستور کار داریم که در جریان است.
علاوه بر این تقویت سامانه های معاملاتی کارگزاری تدبیرگران فردا که سامانه فعلی اختصاصی کارگزاری به اسم پرانا است که تقویت این سامانه و همچنین پشتیبانی از مشتریان و ارتباط با مشتریان در دستور کار مدیریت شرکت است. بنابراین امیدواریم با یاری خدا و کمک همکاران سال ۱۴۰۱ سالی پر سود و پر رونق برای کارگزاری باشد و رسیدن به این اهداف هم کار سختی نیست؛ چرا که برنامه ریزی های انجام شده و درحال حاضر هم طبق برنامه داریم حرکت می کنیم و در برخی قسمت ها هم جلوتر از برنامه پیشنهادی هستیم.
نظر شما