بازار؛ گروه بین الملل: «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز شنبه ۱۴ اسفند ماه در تهران با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی برای سومین بار در دولت سیزدهم دیدار و گفت‌وگو کرد.
متعاقب این دیدار بیانیه ای مشترک میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بیانیه ای مشترک صادر کردند. سازمان و آژانس با هدف حل و فصل موضوعات توافق کردند، در ادامه همکاری خود همانطوری که در بیانیه مشترک مورخ ۵ شهریور ۱۳۹۹ (۲۶ اوت ۲۰۲۰) بیان شده است، همکاری‌ها و گفتگوهای بین خود را سرعت بخشیده و تقویت کنند.
«رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از بازگشت از تهران گفت که نظارت بر سایت‌های هسته‌ای ایران ادامه خواهد یافت. وی گفت که مذاکرات خوبی در ایران داشته و منتظر بازگشت کامل ایران به توافق هسته‌ای است. چیزی که برای تکمیل مذاکرات هستة‌ای ایران در وین نیاز است، نشان دادن همکاری است.»
وی در پاسخ به سوالی درباره انتقال کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ از کرج به اصفهان گفت: «مکان جدید جایی است که ما به خوبی آن را می‌شناسیم و ما با موفقیت قادر به نصب دوربین‌های خود در آنجا بودیم. ما در حال ضبط تصاویر بوده و انتظار داریم که این اطلاعات را زمانی که برجام احیا شود، بدست آوریم». مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فضای همکاری میان ایران و این نهاد بین‌المللی گفت: «چیزها در حال حرکت به سوی فضایی بهتر است».
در خصوص این تحولات خبرنگار بازار مصاحبه ای با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می خوانیم.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
از جمله آثار دیگر وی می توان به کتابهای «خدا در کنار ماست: دین و امور بین الملل»، «سیاست خارجی ایران در دوران بعد از شوروی»، «ایران متفرق: ریشه های تاریخی مناظرات ایرانیان درباره هویت »، «فرهنگ و حکومت در قرن بیست و یکم»، «اسلام در روسیه؛ سیاست هویت و امنیت»، «آینده اسلام و غرب؛ برخورد تمدنها یا همزیستی مسالمت آمیز»، «صدای اسلام از جناح اصلاح طلب»، «اسلام و حقوق بشر»، «مدرنیزاسیون، دموکراسی و اسلام» و «اسلام: دین دوم اروپا» اشاره کرد.
* در جریان سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مقرر شد ایران حداکثر تا 20 مارس 2022 اسنادی درباره سؤالات آژانس در مورد سه مکانی که ایران به آژانس اعلام نکرده است، ارائه کند. ارزیابی شما از این توافق چیست؟
همانطور که مدت هاست گفته ام، مشکل اصلی ایران، غرب و آژانس، عدم اعتماد است. هنوز هم کسانی در غرب و در منطقه هستند که معتقدند ایران یک برنامه هسته ای مخفی با اهداف نظامی دارد. بنابراین، تا زمانی که ایران ثابت نکند که چنین برنامه ای وجود ندارد، احیای توافق هسته ای با مشکلاتی مواجه خواهد شد.
بنابراین، من فکر می کنم که ایران راهی جز ارائه اسناد و مدارک لازم برای رضایت آژانس از ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای خود ندارد. در غیر این صورت بن بست هسته ای با همه پیامدهای منفی آن برای ایران ادامه خواهد داشت.
*گروسی در نشست تهران اعلام کرد که اگر آژانس و ایران به توافق نرسند، توافقی در وین حاصل نمی شود. به نظر می رسد که سفر او به ایران به موضوعات هسته ای غیر مرتبط با چارچوب برجام، یعنی همان موارد مربوط به اسناد نتانیاهو، مرتبط بوده است. با این حال، چرا برجام به پرونده هسته ای غیر برجامی مرتبط شده است؟
ایران برای حل مناقشه هسته ای، باید آژانس بین المللی انرژی اتمی و بازیگران غربی و منطقه ای را متقاعد کند که برنامه هسته ای اش صلح آمیز است. مانند بسیاری از مشکلات دیگر در روابط بین‌المللی ایران، مسائل هسته‌ای از جمله مسائل مربوط به PMD بدون بهبود گسترده‌تر در روابط ایران با تعدادی از بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای حل نمی‌شود. همیشه این احتمال وجود دارد که کشوری دوباره ادعاهایی درباره سایت های هسته ای مخفی در ایران داشته باشد.
*در سفر گروسی، در صورت گزارش مثبت مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، قرار است پرونده سه مکان فاش نشده تا ژوئن و قبل از نشست شورای حکام آژانس بسته شود. دیوید آلبرایت، گفته است که تعداد اسناد نتانیاهو از آنچه تاکنون مطرح شده، بیشتر است. بر این اساس، ایران اصرار دارد که PMD به طور کامل بسته شود. آیا فکر می کنید حتی با بسته شدن پرونده فعلی، آژانس ممکن است مسائل دیگری را در مورد PMD مطرح کند؟
جدا کردن موضوعات هسته‌ای که مستقیماً با برجام مرتبط است با سؤالات دیگر درباره اهداف هسته‌ای ایران سخت و دشوار است. همانطور که گفتم، مسائل هسته ای ارتباط تنگاتنگی با مشکلات ایران با تعدادی از بازیگران بین المللی و منطقه ای دارد. اسرائیل یکی از این بازیکنان است.
بنابراین، همیشه این خطر وجود دارد که سایر مسائل مربوط به PMD در آینده مطرح شود. ایران می خواهد مشکلات خود را با حل مسئله هسته ای بخش بندی کند و در عین حال سایر پرونده ها را باز نگه دارد. دیگران این را نمی خواهند.
*در حالی که قرار بود وزرای خارجه برای اعلام نهایی شدن توافق به وین سفر کنند، این سفر لغو شد. از سوی دیگر روسیه گفته است که تحریم های آمریکا نباید مانع تجارت روسیه با ایران پس از احیای برجام شود. این اظهارات روسیه تا چه اندازه بر مذاکرات تأثیر می گذارد و چرا روسیه در مرحله نهایی مذاکرات این شرط را مطرح می کند؟
امتناع ایران از گفت‌وگوی مستقیم با ایالات متحده برای مدت طولانی ایران را در برابر دستکاری سایر کشورها، به‌ویژه روسیه و چین، آسیب‌پذیر کرده است. باز هم همانطور که نزدیک به سی سال است هشدار داده ام، روسیه ایران را به عنوان یک رقیب در انرژی و در بازی نفوذ منطقه ای می بیند.
بنابراین روسیه مخالف هرگونه بهبود در روابط ایران و آمریکا و به طور کلی با کشورهای غربی بوده است. مسکو می داند که بازگرداندن موفقیت آمیز برجام می تواند شرایط اقتصادی ایران را بهبود بخشد و آن را کمتر به مسکو وابسته کند. همین محاسبات در مورد پکن نیز صادق است. هر دو می خواهند در رقابت با غرب از ایران به عنوان مهره استفاده کنند. زمان آن فرا رسیده است که رهبران ایران این را درک کنند.
جنگ در اوکراین صادرات روسیه به اروپا را به خطر انداخته است. بنابراین، مسکو می‌خواهد تحریم‌ها علیه ایران را حفظ کند تا از انتقال انرژی ایران به بازار جهانی جلوگیری کند.
در این زمینه لغو نشست وزرای خارجه در وین مایه تاسف است.
نظر شما