اکبر محمودی؛ بازار: در حالی این روزها نمایندگان مجلس شورای اسلامی به حذف مالیات بر ارزش افزوده از لایحه بودجه ۱۴۰۱ رای مثب داده اند که هنوز هم برخی از نمایندگان بر این باور هستند که نباید تمام مناطق آزاد از مالیان بر ارزش افزوده معاف شوند.
روز گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی نوبت اول (۱۴ اسفندماه) و در جریان بررسی موارد ارجاعی از کمیسیون تلفیق در بخش درآمدی لایحه بودجه ۱۴۰۱، با ۱۲۳ رأی موافق، بند (ش) تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۱ را حذف کردند. این اقدام را برخی گام نخست اصلاح قانون ارزش افزوده در مناطق آزاد دانستند.
اما پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس امروز آب پاکی را بر دستان شورای عالی مناطق آزاد ریخته و در این خصوص اعلام کرد که این تلقی که همه مناطق آزاد از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند درست نیست و شرایط مناطق آزادی که از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند، در قانون مادر ذکر شده و از مابقی مناطق مالیات اخذ می‌شود.
هر چه باید از رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد پرسید که چه مناطقی از مالیات معاف نیستند اما پورابراهیمی با اشاره به موضوع نحوه اخذ مالیات بر ارزش افزوده از مناطق آزاد تجاری و اقتصادی می گوید: این موضوع در لایحه بودجه آمده بود و در مصوبه تلفیق هم مد نظر قرار داشت که بر اساس آن اخذ مالیات بر ارزش افزوده از مناطق آزاد تجاری کشور به صورت فراگیر اعمال شود. پس این تلقی که همه مناطق آزاد از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند درست نیست.
بر اساس مصوبه مجلس، فقط مناطق آزاد اقتصادی که محصور بودن آن به تایید گمرگ جمهوری اسلامی رسیده و خارج از نقاط جمعیتی باشد و مناطقی که تراز تجاری آنها مثبت است، از ظرفیت معافیت مالیات بر ارزش افزوده استفاده می کنند و سایر مناطق از این معافیت، مستثنی خواهند بود و اخذ مالیات بر ارزش افزوده از آنها اجرا می شود
او در این خصوص اینطور توضیح می دهد که بر اساس مصوبه مجلس، فقط مناطق آزاد اقتصادی که محصور بودن آن به تایید گمرگ جمهوری اسلامی رسیده و خارج از نقاط جمعیتی باشد و مناطقی که تراز تجاری آنها مثبت است، از ظرفیت معافیت مالیات بر ارزش افزوده استفاده می کنند و سایر مناطق از این معافیت، مستثنی خواهند بود و اخذ مالیات بر ارزش افزوده از آنها اجرا می شود.
وی تصریح کرد: این در حالی بود که مقررات و ضوابط خاصی در قانون مالیات بر ارزش افزوده که حدود ۴ سال در کمیسیون اقتصادی دوره قبل و دوره فعلی روی آن کار شد و پس از تأیید شورای نگهبان در ۱۳ دی ماه امسال اجرایی شد، تدوین کرده بودیم.
در مصوبه دیروز، نمایندگان با حذف بند الحاقی تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۰ موافقت کرده و به قانون مادر برگشتند؛ به این معنا که اخذ مالیات بر ارزش افزوده از مناطق آزاد تجاری بر اساس قانون مصوب مجلس اجرا می شود که مناطقی که ویژگی های مرتبط با استفاده از ظرفیت معافیت مالیات بر ارزش افزوده دارند از آن استفاده می کنند، در غیر این صورت مشمول پرداخت مالیات هستند.
کارشناسان و برخی نمایندگان مجلس فساد، فرار مالیاتی و ضربه به تولید در سرزمین اصلی را در حالی از نتایج معافیت مالیاتی مناطق آزاد می‌دانند که شورای عالی مناطق آزاد نقض مقررات و قوانین مرتبط با معافیت‌های مالیاتی و گمرکی در مناطق آزاد را موجب کاهش انگیزه و دلسردی تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران می داند.
مالیات بر ارزش افزوده یکی از پایه‌های مالیاتی اساسی در بیش از ۱۶۰ کشور جهان است. این مالیات در ایران نیز در ابتدا سال ۸۷ به مدت ۵ سال به صورت آزمایشی اجرایی شد و بعد از آن نیز چندین مرتبه اجرای آن تمدید شد.
شورای نگهبان در بند ۲۲ نظرات خود اشکالات زیر را به معافیت مناطق آزاد از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده وارد دانست:
اگرقصد داریم مانع بروز مشکل برای تولید در سرزمین اصلی شویم، باید مالیات بر ارزش افزوده شامل مناطق آزاد نیز بشود. اگر فردی در سرزمین اصلی به رستوران رفته و غذایی را میل کند باید ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده بپردازد اما در هتل‌ها و رستوران‌های مناطق آزاد این مالیات، شامل حال افراد نمی‌شود. این عین بی‌عدالتی است
موسوی لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در آن روزها از این اشکال شورای نگهبان به لایحه حمایت کرد و گفت: «به نظر من اگر در سال حمایت از تولید ملی قصد داریم مانع بروز مشکل برای تولید در سرزمین اصلی شویم، باید مالیات بر ارزش افزوده شامل مناطق آزاد نیز بشود. اگر فردی در سرزمین اصلی به رستوران رفته و غذایی را میل کند باید ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده بپردازد اما در هتل‌ها و رستوران‌های مناطق آزاد این مالیات، شامل حال افراد نمی‌شود. این عین بی‌عدالتی است.»
بر اساس ماده یک قانون چگونگی اداره مناطق آزاد، اهداف ایجاد و تشکیل مناطق آزاد به‌صراحت ذکرشده که آن‌هم عبارت است از تولید، اشتغال و صادرات. اگر ما به فلسفه مالیات بر ارزش‌افزوده توجه ویژه‌ای داشته باشیم متوجه می‌شویم وضع مالیات بر ارزش‌افزوده در مناطق آزاد ارتباطی با این ۳ موضوع پیدا نمی‌کند
عبدالرضا ارسطو کارشناس اقتصادی نیز درباره معافیت مالیاتی مناطق آزاد، در گفتگویی مطرح کرد: بر اساس ماده یک قانون چگونگی اداره مناطق آزاد، اهداف ایجاد و تشکیل مناطق آزاد به‌صراحت ذکرشده که آن‌هم عبارت است از تولید، اشتغال و صادرات. اگر ما به فلسفه مالیات بر ارزش‌افزوده توجه ویژه‌ای داشته باشیم متوجه می‌شویم وضع مالیات بر ارزش‌افزوده در مناطق آزاد ارتباطی با این ۳ موضوع پیدا نمی‌کند؛ زیرا اولاً در مالیات بر ارزش‌افزوده به دلیل وجود مفهوم اعتبار مالیاتی تولیدکننده و فعال اقتصادی، پرداخت‌کننده نهایی مالیات بر ارزش‌افزوده نیست و همه‌جا مالیات بر ارزش‌افزوده را درزمینه مالیات بر مصرف طبقه‌بندی می‌کنند.
بنا بر اظهارات کارشناسان و مسئولان ۹۰ درصد از قاچاق سالانه کشور یعنی ۱۱.۵ میلیارد دلار، واردات از مبادی مناطق ویژه اقتصادی صورت می‌گیرد. در هر حال اگر ۱۵ درصد از این ۱۱.۵ میلیارد دلار به عنوان مالیات اخذ می‌شد رقم مالیات مستقیم که از این مناطق اخذ می‌شد ۱.۶ میلیارد دلار، معادل ۱۳ هزار میلیارد تومان و مالیات غیر مستقیم بین ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان بود.
حال به نظر می رسد باید مصوبه مجلس را به فال نیک گرفت و اگر هم برخی از مناطق آزاد به گفته پورابراهیمی باید مالیات پرداخت کنند باعث دلسردی سرمایه گذاران و تولیدکنندگان نشود. چرا که جلوگیری از فرار مالیاتی و فساد بدون شک می‌تواند حجم چشمگیری از کسری بودجه را جبران کند.
نظر شما