بازار-گروه استانها: تا قبل از کرونا گردشگران زیادی به شهر مشهد می‌آمدند که شمارش آن‌ها در طول سال عدد ۳۰ میلیون را نیز رد می‌کرد اما حالا مدت دو سال است که از گردشگر و زائر خبری نیست و مشاغلی چون صنایع‌دستی که فروش خود را از رونق گردشگری داشتند با رکود بازار روبرو شدند.
بیش از دو سال است که کرونا تمامی فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی را تا حدودی زیادی متوقف و خیلی از مشاغل را با گرفتاری زیادی مواجه کرده است.هنرمندان صنایع‌دستی هم ازجمله این مشاغل هستند که از زمان شیوع بیماری کرونا تاکنون با مشکلات بی‌شماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. تعداد زیادی از این هنرمندان همه‌ی سرمایه‌شان را در این کار گذاشته‌اند و تنها منبع درآمدشان هنر دستانشان است.
غبار رکودی که کرونا بر بازار صنایع‌دستی برخی از هنرمندان انداخته، باعث شده تا این روزها بسیاری از هنرمندان یا خانه‌نشین شوند و یا به مشاغل دیگری روی بیاورند اما عده‌ای هم مانند سوژه گزارش ما هنوز به نو شدن سال امید دارند تا شاید این بازار رونقی دوباره پیدا کند.
محترم ابراهیمی قوچانی متولد سال ١٣۴١ که د رشته کاردانی مدیریت بازرگانی تحصیل‌کرده است ازجمله صنعتگران موفق و نمونه‌ای است که عناوین افتخارآمیزی را نیز در کارنامه خود در خراسان رضوی ثبت کرده است.
وی کارآفرین برتر خراسان رضوی در سال ۹۷ است و موفق شده تا شرکت تعاونی برتر صنایع‌دستی به نام «روناک» قوچان را در سال٩٨ تأسیس و برای افزون بر ۱۵۰بانوی دیگر ایجاد اشتغال کند.مصاحبه ما با این بانوی فرهیخته و عضو افتخاری انجمن میراث فرهنگی که در کسوت سرگروه صنایع‌دستی در بازار ارغوان نیز فعالیت دارد پیرامون اقدامات وی در حوزه صنایع‌دستی است.
* کار شما قبل از راه‌اندازی این تعاونی چه بوده است؟
کار اصلی من تدریس و نیز معاونت اجرایی در مقطع دبیرستان بود و به‌عنوان کار دوم مشغول به اجرای کارهای صنایع‌دستی نیز شدم.
* از چه زمانی به‌صورت جدی وارد تولید در حوزه صنایع‌دستی شدید؟
پس‌از آن که بازنشسته شدم تصمیم گرفتمن تا تمام وقت در حوزه صنایع دستی فعالیت کنم.
* برای خواننندگان ما توضیح بدهید که نخستین گام را چگونه برداشتید؟
من به دلیل علاقه و داشتن هنر در زمینه صنایع دستی وارد این عرصه شدم و سپس کارم را با برگزاری نمایشگاهی با مواد زاید و دور ریز شروع کردم لذا هنگامی که متوجه شدم توان فعالیت در این زمینه را دارم به طور جدی وارد عرصه صنایع دستی شدم و فروشگاهم را با نام کوچندگان کرمانج در بازار چه سنتی در قوچان افتتاح کردم.
* در حال حاضر در چه رشته هایی فعالیت می کنید؟
من در حال حاضر در ۱۲ رشته از جمله بافت گلیم، آینه کاری، نقاشی روی سفال، مینا کاری، مبل های سنتی، عروسک بافی و مکرومه بافی مشغول به کار هستم.
* آیا برای فعالیت در این رشته ها دوره آموزشی دیدید؟
بله به تعداد رشته های مورد فعالیت و ۱۲ رشته ای که به آن اشاره کردم تعداد ۱۲ مدرک فنی حرفه‌ای دریافت کردم.
* کار های تولیدی خود را چگونه به بازار ارایه می کنید؟
کار های صنایع دستی من تاکنون به بیش از ١۵٠ نمایشگاه بین‌المللی در جشنواره ها و ایستگاه های نوروزی رفته اند اما از هنگامی که کرونا شیوع یافته است این بازار دستخوش رکود زیادی شده است.
* تا چه میزان تولیدات شما مطابق با نیاز های روز جامعه است؟
کارهای ما ترکیبی است و لذا محصولات بسیار متنوع و مشتری پسندی مانند کیف، تابلو ،جا قاشقی، آویز های زینتی، مبل سنتی وسایر محصولات تعریف شده است.
من سعی کرده ام کار ها ومحصولاتم را کاملا با توجه به نیاز مردم تولید کنم لذا همین موضوع یکی از دلایل موفقیت من و همکارانم بوده است.
* برای چند نفر تاکنون ایجاد اشتغال کردید؟
من در این راستا برای بیش از ۱۵٠ از خانم های علاقه مند در شهرستان ها و روستا ها ایجاد شغل کرده ام و در همین راستا نسبت به ایجاد کارگاه های مشارکتی گلیم بافی و رشته های دیگر اقدام شده است.
* آیا از افرادی که برای آن ها اشتغال ایجاد کردید حمایت هم می کنید؟
هنگام شیوع ویروس کرونا من در راستای پشتیبانی و فروش محصولاتی که این کارگاه ها و خانم ها بنابر سفارش من تولید داشتند اولین بازار چه مجازی بانوی کارآفرین قوچانی را در دهه فجر و به مناسبت بزرگداشت مقام زن از ١٢ تا ٢٢ بهمن ٩٩ برگزار کردم .
در این مسیر هدف اصلی من این بود که بانوان پس از آموزش و همکاری با ما بتوانند خود کارآفرینی داشته باشند و به طور مستقل مشغول به کار شوند که خوشبختانه به این هدف رسیدیم و خیلی از عزیزانی که با ما همکاری داشتند در حال حاضر مستقل شده و حتی موفق شدند تا برای افراد دیگر در محله و یا منطقه خود اشتغالزایی ایجاد کنند.
* آیا صادرات هم به کشور های دیگر داشتید؟
در رابطه با صادرات ما با توجه به تحریم ها صادرات مستقیم نداریم اما محصولات ما از طریق مسافران به کشور هایی مانندآلمان ،کانادا ،سوئد ،مجارستان ارسال و سفارش هایی به ما داده شده است.
* کرونا چه مشکلاتی را برای شما رقم زد؟
تقریبا در طی دو سال گذشته از زمان شیوع کرونا در کشور، بسیاری از خرده فروشی ها دچار چالش جدی شدند و کسب و کارشان با رکود خیلی محسوسی همراه شد.
بخش عمده ای از فروش صنایع دستی هم در قالب خرده فروشی صورت می گیرد.
متاسفانه با برچیده شدن نمایشگاه های مناسبتی، بازارچه های شهری، جشن نوروز که در اسفند و فروردین هر سال است اوج فروش بود، این فرصت از دست رفت.
همچنین، تعطیلی بازارها و اماکن شهری منجر به تعطیلی فروشگاه صنایع دستی که بخشی از محصولات صنایع دستی را عرضه می کردند شد.
از سوی دیگر در این برهه زمانی، وقتی گردشگری تعطیل و سفر ملغی شد در نتیجه اغلب سوغات هایی که در سفرها تهیه می شد، دیگر امکانی برای عرضه و فروش وجود نداشتند. همه اینها در کنار هم موجب شد تا عرصه صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران در سال گذشته با مشکلات جدی روبه رو باشند و وضعیت خوبی تا به الان نداشته باشند.
* در حال حاضر به دلیل تعطیلی نمایشگاه ها چگونه محصولات خود را به فروش می رسانید؟
در زمینه فروش محصولات باید بگویم ما بیشترین فروشی که داریم از طریق سایت و به صورت مجازی بوده است، پس از آن با توجه به این که ده سال از افتتاح فروشگاه می گذرد و تقریبا شناخته شده هستیم لذا به صورت حضوری نیز فروش خوبی داریم.
در ۶ ماه دوم سال ۹۹ البته فروش از طریق فضای مجازی به طور جدی‌تری مطرح شد که مورد استقبال صنعتگران نیز قرار گرفت و این روش بازاریابی مسیری برای فروش محصولات در سایت‌های معتبر داخلی و جهانی را ایجاد کرد و فروش صنایع‌دستی را تا حدودی از حالت رکود خارج کرد.
بخش فروش اینترنتی هم تجربه خوبی بود زیرا مشتریان گاهی عکسی از نوع کاری که می‌خواستند ارسال می‌کردند و لذا هنرمندان ما با قبول سفارش محصول در خواستی را با پست برایشان ارسال می‌کردند اما در حال حاضر خرید صنایع‌دستی چندان در اولویت خرید مردم قرار ندارد اما به‌هرحال برای حضور جدی‌تر در فضای مجازی به یک شرکت که به‌صورت حرفه‌ای بتواند ما را در این راه همراهی کند نیاز داریم.
* در حال حاضر با چه مشکلاتی روبرو هستید؟
یکی از مشکلاتی که بر سر راه تولید من قرار دارد تعلق نگرفتن تسهیلات به علت بازنشسته شدن من است. من به این دلیل که ممکن است هر زمان مسافران و یا مشتریانی به مغازه من برای خرید رجوع کنند، مجبور هستم به طور مداوم تولید محصولات را داشته باشم اما با این تورم برخی اوقات نیاز به کمک هزینه هستم و سرمایه در گردش کم می آوریریم در این راستا اگر دولت حمایت کند و تسهیلات چهار درصدی در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند به طور قطع مسیر تولید هموار تر خواهد شد.
مشکل دیگری که برای تولید کنندگان نو پا و جوان وجود دارد بازار فروش است، اگر کمی میزان کاغذ بازی های اداری کاهش پیدا کند و روند کاری برای اشتغالزایی سرعت یابد و زمینه تبلیغات و حمایت برای کار آفرینان نو پا وجود داشته باشه به تبع زمینه کار برای جوانان بیشتر فراهم خواهد شد.
* آیا گرانی نیز بر روی کار و فروش شما تاثیر گذاشته است؟
بله یکی از مهمترین مشکلات پیش روی ما همین گرانی مواد اولیه و کاهش قدرت خرید مردم است زیرا محصول کمی گران تمام می شود.
به طور مثال قیمت تمام شده یک ظرف سفالی از ۵٠ هزار تومان به١۵٠ هزار تومان رسیده است و یا پشم از ١۵ کیلویی ٣٠ هزار تومان به ٧۵ تا ١٠٠ هزار تومان رسیده است و لذا این موضوع نرخ تولید را افزایش و مشتری را کم می کند.
تولید و فروش صنایع دستی بعد از کرونا به هیچ وجه با قبل از کرونا قابل قیاس نیست و لذا افزایش قیمت‌ها، نوسانات قیمت و کرونا تولید کنندگان صنایع دستی و هنرمندان را با مشکلات بسیاری روبه‌رو کرده است.
* چه انتظاری از دولتمردان دارید؟
در آغاز سال جدید و با وجود کرونا دولت قرار بود تسهیلاتی را برای بهبودی اوضاع کارگاه‌های صنایع دستی ارائه دهد که تسهیلاتی به این بازار تزریق نشد و لذا اوضاع روز به روز در حال بدتر شدن است.
متأسفانه در بخش تولید صنایع‌دستی با بیش از ۱۰۰ درصد افزایش قیمت مواجه شده‌ایم و قیمت ها جهشی سه برابری داشته است اما دستمزدها چندان افزایشی نداشته است و اگر دولتمردان در دولت جدید بتوانند حمایت خود را برای بازاریابی و صادرات اعمال کنند به‌طور حتم اتفاقات خوبی برای مردم این منطقه خواهد افتاد.
به نظر من در حال حاضر در صنعت صنایع دستی استان حوزه‌های مختلفی در بازار با ارائه سرمایه در گردش می‌توانند شکوفا شوند و لذا اگر دولت بر روی همین کارگاه های خرد سرمایه گذاری کرده و در فروش محصولات و صادرات آن ها کمک حال این تولید کنندگان باشد بخشی از اشتغال و اقتصاد خانواده ها حل می شود.
نظر شما