بازار؛ گروه بانک و بیمه: به دنبال پرداخت وام بدون ضامن خُرد تا ۱۰۰ میلیون تومان از سوی بانک های دولتی که به دستور وزیر اقتصاد و دارایی اعتبارسنجی مشتریان جای ضمانت را گرفت، رئیس کل بانک مرکزی نیز در اقدامی قابل تحسین، بلوکه کردن بخشی از تسهیلات بانکی را برای پرداخت وام ممنوع کرد.
این در حالی است که پرداخت وام و تسهیلات به دلیل سخت گیری ها و موانعی که اکثر بانک ها برسر راه متقاضیان قرار می دهند آنها را آزرده خاطر کرده بطوریکه خیلی ها به دلیل تضامین سفت و سخت، و یا ترفندهایی که موجب می شود وام گیرنده سودی فراتر از سود مصوب و معین شورای پول و اعتبار به بانک بپردازد مواجه و دچار مشکل در اخذ وام و تسهیلات می شوند.
وقتی متقاضی وام یا تسهیلات از سرناچاری و گرفتاری به بانک پناه می آورد تا با دریافت وام مشکلاتش حل شود اما اغلب بانک ها موانعی را سد راه وام گیرنده قرارمی دهند که وی نتواند به آسانی به آن دست یابد یا اینکه چنانچه اگر وام را نیز دریافت کرد خیلی از نحوه محاسبات چگونگی پرداخت سود و یا رفتاری که بانک دراین زمینه انجام می دهد رضایتی نداشته باشد
تلاش برای برداشته شد موانع پیش پای وام گیرندگان بانکی
به طور مثال وقتی متقاضی وام یا تسهیلات از سر ناچاری و گرفتاری به بانک پناه می آورد تا با دریافت وام مشکلاتش حل شود اما اغلب بانک ها موانعی را سد راه وام گیرنده قرار می دهند که وی نتواند به آسانی به آن دست یابد یا اینکه چنانچه اگر وام را نیز دریافت کرد خیلی از نحوه محاسبات چگونگی پرداخت سود و یا رفتاری که بانک دراین زمینه انجام می دهد رضایتی نداشته باشد.
همانطور که گفته شد، وزارت اقتصاد و دارایی اخیرا در راستای تسهیل اموربرای دریافت وام های خرد، بانک های دولتی را ملزم به پرداخت وام بدون ضامن تا ۱۰۰ میلیون تومان کرد تا به جای ضمانت، ازطریق اعتبارسنجی مشتریان شناسایی و به آنها وام پرداخت شود. البته این شیوه پرداخت وام اغلب مشمول کارکنان و یا کارمندانی می شود که درآمد مستمری دارند و شامل عموم نمی شود، بنابراین سری افرادی که منبع درآمدی ندارند از چنین امتیازی بی بهره اند.
پرداخت سود ۱۰ میلیون تومانی وام دریافتی که ۲ میلیون آن در بانک بلوکه می شد با نرخ ۱۸ درصد قانونی باید ۱ میلیون ۸۰۰ هزارتومان باشد در حالی که متقاضی وام از ۱۰ میلیون تومان درخواستی وام، فقط به ۸ میلیون تومان آن می رسید اما از طرفی سود کامل ۱۸ درصدی ۱۰ میلیون تومان را به بانک پراخت می کرد
ترفند بانک ها در پرداخت وام با بلوکه کردن بخشی از آن برای سودآوری بیشتر
«اسفندیار شاه منصوری» کارشناس مالی در گفتگو با «بازار» درباره اقدام بانک مرکزی نسبت به ممنوع کردن بانک ها در بلوکه بخشی ازتسهیلات به متقاضیان وام بانکی، گفت: چنین رویکردی در راستای حمایت از مردم و دسترسی آنها به رقم کامل وام درخواستی همچنین پرداخت سود مشخص و معین اقدامی درست و قابل توجه است. چرا که اغلب بانک ها در ارایه وام، متقاضی را متقاعد می کردند که رقم درخواستی مثلا ۱۰ میلیون تومان وام کامل به وی تعلق نگیرد، بلکه ۸ میلیون را به وام گیرنده پرداخت کرده و دو میلیون تومان مابقی نیز تا پایان آخرین قسط وام، در بانک بلوکه می کردند، یعنی در عمل وام گیرنده به نام ۱۰ میلیون اما ۸ میلیون تومان پول می گرفت.
وی با بیان اینکه چنین اقدامی یعنی رسوب پول درقالب بلوکه درصدی از وام های پرداختی در سیستم بانکی به نفع بانک ها تمام می شد، گفت: پرداخت سود ۱۰ میلیون تومانی وام دریافتی که ۲ میلیون آن در بانک بلوکه می شد با نرخ قانونی ۱۸ درصدی باید ۱ میلیون ۸۰۰ هزارتومان باشد در حالی که متقاضی وام از ۱۰ میلیون درخواستی وام فقط به ۸ میلیون تومان آن می رسید اما از طرفی سود کامل ۱۸ درصدی ۱۰ میلیون تومان را به بانک پراخت می کرد.
این کارشناس مالی اظهارداشت: ۲ میلیون بلوکه شده از وام ۱۰ میلیون تومانی به نفع بانک به متقاضی دیگر در قالب وام ارایه می شد که با چنین رویکردی بانک از یک سو یعنی دریافت نرخ بالای سود از محل رسوب رسوب پول بلوکه شده منتفع می شد، و از طرفی سود وام ۲ میلیون بلوکه شده را نیز از کسی دیگر می گرفت طوری که در مجموع نرخ سود وام ۱۰ میلیون که باید ۱۸ درصد باشد با این ترفند تا تقریبا ۲۱ تا ۲۲ درصدی نصیب بانک ها می شود.
هرچند بانک مرکزی با حرکت در مسیر انجام سیاست های انقباضی سیستم بانکی را ملزم به پرداخت وام بدون بلوکه کردن بخشی از رقم درخواستی وام یا تسهیلات گیرنده کرده است اما این احتمال وجود دارد که برخی بانک های خصوصی در پرداخت چنین وامی به بهانه های مختلف خودداری کنند
سیاست انقباضی بانک مرکزی در ارایه وام و تسهیلات
شاه منصوری خاطرنشان کرد: هرچند بانک مرکزی با حرکت در مسیر انجام سیاست های انقباضی سیستم بانکی را ملزم به پرداخت وام بدون بلوکه کردن بخشی از رقم درخواستی وام یا تسهیلات گیرنده کرده است اما این احتمال وجود دارد که برخی بانک های خصوصی در پرداخت چنین وامی به بهانه های مختلف خودداری کنند.
وی ادامه داد: از آنجایی که بانک ها درانجام فعالیت ها همیشه منافع خود را در نظرمی گیرند، بنابراین احتمال مقاومت بانک های خصوصی و نیمه دولتی در پرداخت وام و تسهیلات، بدون بلوکه کردن بخشی ازآن دور از انتظار نباشد مگر اینکه بانک مرکزی طوری ابلاغیه را سیستم بانکی صادر کند که منافع این دسته از بانک ها در این مسیر حفظ شود تا آنها انگیزه پرداخت وام به متقاضیان بدون بلوکه کردن بخشی از آن را داشته باشند.
شاه منصوری افزود: سیستم ترفند بانک ها درپرداخت وام و تسهیلات با بلوکه کردن بخشی از مبلغ وام، معمولا بیشتر درکشورهایی انجام می شود که تورم بسیار بالایی دارند، اما در کشورهای پیشرفته آنقدر نرخ تورم و به دنبال آن نرخ سود بانکی پایین است که اقدام به چنین کاری بعید است.
سیاست گذاری غلط اقتصادی و بهره وری پایین نظام بانکی کشور باعث شده تا بهای تمام شده پول درنظام بانکی بالا باشد، وقتی بهای تمام شده واحد پول دربانک ها ۱۷ تا ۱۸ درصد است طبیعتا بانک ها امکان پرداخت وام با نرخ ۱۸ درصد را نخواهند داشت بنابراین نرخ سود موثر را با لطایف الحیل بالا می برند، یعنی نرخ سود مصوب ۱۸ درصد را ۲۰ و حتی بیشتر از از وام گیرنده می گیرند
ضرورت افزایش بهره وی بانک ها برای کسب سودآوری مناسب
ایمان اسلامیان، کارشناس مسائل بانکی نیز در گفتگو با «بازار» درباره سیاست اخیر بانک مرکزی در ممانعت بانک ها ازبلوکه کردن بخشی ازمنابع درخواستی وام متقاضیان، گفت: هرچند چنین رویکردی اقدامی درست در راستای شفافیت امور و جلوگیری از دریافت سود اضافه ای است که بانک ها از مشتریان خود در این بخش می گیرند، اما بانک مرکزی باید با راهکارهای کارشناسانه و سیاست گذاری های درست و اصولی کاری کند که بهره وری بانک ها افزایش یابد تا آنها مجبور نشوند با ترفتد و زیرکی از جیب متقاضیان وام، که معمولا افراد گرفتار و بینوایی هستند با این شیوه کسب سود کند.
وی با بیان اینکه سیاست گذاری غلط اقتصادی و بهره وری پایین نظام بانکی کشور باعث شده است تا بهای تمام شده پول درنظام بانکی بالا باشد، افزود: وقتی بهای تمام شده واحد پول دربانک ها ۱۷ تا ۱۸ درصد است طبیعتا بانک ها امکان پرداخت وام با نرخ ۱۸ درصد را نخواهند داشت بنابراین نرخ سود موثر را با لطایف الحیل بالا می برند، یعنی نرخ سود مصوب ۱۸ درصد را ۲۰ و حتی بیشتر از آن را از وام و تسهیلات گیرنده می گیرند.
بانک مرکزی به درستی می تواند با بهبود سیاست گذاری ها در راستای افزایش میزان بهره وری بانک ها به خوبی گام بردارد تا بهای تمام شده پول درسیستم بانکی کاهش یابد، زیرا اگر هزینه تمام شده پول دربانک ها بالا باشد، پرداخت وام و تسهیلات با سود ۱۸ درصدی برای بانک ها نمی تواند به صرفه باشد
هزینه تمام شده پول در بانک ها زیاد است
این کارشناس بانکی خاطرنشان کرد: افزایش نرخ موثر سود، از سوی بانک ها با هدف به صرفه بودن پرداخت وام و تسهیلات انجام می شود. درچنین شرایطی بانک مرکزی به درستی می تواند با بهبود سیاست گذاری ها در راستای افزایش میزان بهره وری بانک ها به خوبی گام بردارد تا بهای تمام شده پول درسیستم بانکی کاهش یابد، زیرا اگر هزینه تمام شده پول دربانک ها بالا باشد، پرداخت وام و تسهیلات با سود ۱۸ درصدی برای بانک ها نمی تواند به صرفه باشد.
بنا به این گزارش، رئیس کل بانک مرکزی اخیرا بلوکه کردن بخشی از تسهیلات اعطایی به مشتریان، در قالب انواع سپرده‌ها توسط بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را ممنوع کرد، اقدامی شایسته ای که با هدف حمایت از مردم و جلوگیری از دریافت سودهای اضافی سیستم بانکی از وام گیرندگان بوده است. این در حالی است که بر اساس بخشنامه بانک مرکزی در تیر ۹۹، بلوکه کردن بخشی از تسهیلات اعطایی به مشتری ممنوع اعلام شد؛ اما همچنان مشاهدات میدانی از برخی بانک ها حکایت از بلوکه کردن مقداری از تسهیلات پرداختی، دارد.
در چنین شرایطی رئیس کل بانک مرکزی اخیرا اعلام کرد: بانکها حق ندارند مبلغی از تسهیلات را بلوکه کنند وهربانکی به قوانین ابلاغ شده بی توجهی کند و آن را رعایت نکند به هیئت انتظامی بانک مرکزی معرفی و با متخلفان برخورد می شود. البته هنوز معلوم نیست که بانک ها با توجه به افزایش هزینه های پول چگونه می توانند خود را با این شرایط وقف دهند از طرفی نیز وام گیرنده بی نوایی که در خواست ۲۰ میلیون تومان را از بانک ها دارد بانک تمام ۲۰ میلیون تومان را به او نمی دهد و بخشی از آن را بلوکه کرده اما سود ۲۰ میلیون تومان را از او می گیرد که این موضوع نیز جای ابهام و و رفع نواقص دارد.
نظر شما