بازار؛ گروه اصناف و بازرگانی: ۲۴ دی بود که وزیر امور خارجه کشور اعلام کرد که سند همکاری ایران و چین وارد فاز اجرایی شده است. سندی همکاری که تقریبا هیچ جزییاتی درباره آن به صورت رسمی منتشر نشده است. برخی امضای این سند را به مثابه فروش ایران به چشم بادامی ها می دانند و برخی دیگر از آن به عنوان حرکتی در مسیر توسعه اقتصاد یاد می کنند.
اما سوال اینجاست این قرارداد که به گفته، مجیدرضا حریری رییس اتاق بازرگانی ایران و چین مذاکرات آن در اوج تحریم ها آمریکا علیه ایران شروع و منعقد شده، در صورت لغو یا ادامه تحریم ها چه سرنوشتی خواهد داشت.
این فعال بخش خصوصی در پاسخ به این سوال می گوید: اگر برجام احیا شود به طور قطع مراودات تجاری دو کشور شرایط بهتری خواهد داشت و دیگر بخش خصوصی چین از جهت داشتن فعالیت های اقتصادی با شرکت های ایرانی مشکلی نخواهند داشت. اما حتی اگر هم مذاکرات وین به نتیجه نرسد مشکل و اخلالی در سند همکاری دو کشور ایجاد نمی شود.
او در پاسخ به افرادی که سند همکاری ایران و چین را به مثابه فروش ایران به چشم بادامی ها می دانند، گفت:چین شریک نخست تجاری بیش از ۱۲۰ کشور دنیاست. بیش از ۸۰ کشور دنیا سندهایی مشابه سندی که ایران با چین امضا کرده را با این کشور دارند. به گفته او، مخالفین چین در برابر هر گونه قرارداد جدید، سم پاشی می کنند.
متن کامل گفتگوی «بازار» با «مجید رضا حریری» رییس اتاق بازرگانی ایران و چین را در ادامه می خوانید:
در سال ۲۰۱۴ ما شریک اول چین در منطقه خارومیانه بودیم حالا اما شریک ششم این کشور هستیم. در مقابل تجارت کشوری همچون عربستان با این کشور حدود ۵ برابر شده است
*بسیاری می گویند که ایران در قالب قرار داد ۲۵ ساله با چین، کشور را به چین فروخته و امتیازهای ویژه ای را هم به آن ها داده است؟
متاسفانه ناآگاهی ها نسبت به این مساله بسیار است. به طوری که برخی آن را قرارداد همکاری ۲۵ ساله ایران و چین و برخی هم آن را توافق نامه دو کشور می خوانند. اما هیچ کدام ازاین دو نیست. این تنها یک سند همکاری جامع بلند مدت بوده که بین دو کشور امضا شده که راه را برای ایجاد و تنظیم قراردادهایی بین شرکت‌های مخالف را باز می‌کند.
این سند جزییات خاصی ندارد بلکه یک سری کلیات است، در واقع بررسی می‌شود که بین دو کشور چه زمینه‌هایی برای همکاری فراهم است. در قالب این سند پروژه هایی در حوزه هایی همچون نفت، گاز، نیروگاه، معادن، شهرک های صنعتی و غیره تعریف خواهد شد. پروژه ها می توانند در قالب سرمایه گذاری مستقیم، مشارکت در تولید، مشارکت در بهره برداری باشد. اما در حال حاضر قراردادی که در آن رقم و عدد و معامله وجود داشته باشد، وجود دارد.
چین شریک نخست تجاری بیش از ۱۲۰ کشور دنیاست. بیش از ۸۰ کشور دنیا سندهایی مشابه سندی که ایران با چین امضا کرده را با این کشور دارند
*پس اینکه گفته می شود این سند همکاری یک طرفه و تنها به نفع چین بوده، درست نیست؟
چین شریک نخست تجاری بیش از ۱۲۰ کشور دنیاست. بیش از ۸۰ کشور دنیا سندهایی مشابه سندی که ایران با چین امضا کرده را با این کشور دارند. چند ماه دیگر با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس قرارداد تجارت آزاد امضا خواهد کرد. چین با ترکیه قرارداد ۴ میلیارد دلاری منعقد کرده و با کشورهایی چون عربستان و امارات در حوزه‌ها نفت و گاز و پتروشمی نیز قراردادهای بسیار بزرگی امضا کرده است. جالب است که بدانید رابطه چین و عربستان در ۳ سال گذشته حدود ۵ برابر شده است. در سال ۲۰۱۴ ما شریک اول چین در منطقه خاورمیانه بودیم حالا اما شریک ششم این کشور هستیم. نباید فراموش کنیم که چین به ابرقدرت اقتصادی دنیا تبدیل شده است، در سال ۲۰۲۱ میلادی از این کشور بیش از ۲ هزار قطار به اروپا رفته است و این بدان معنا است که حجم تجارت چین بسیار گسترده و وسیع بود. البته همین امر سبب شده که برخی‌ها مخالف چین باشند و در برابر هر گونه قرارداد جدید، سم پاشی کنند. ما می توانیم عین همین سند را با اتحادیه اروپا هم امضا کنیم. اگر آنها پا پیش نگذاشته اند مشکل آنهاست. اگر روزی آمریکا هم بخواهدچنین سندی را با ما امضا کند من خودم از آن حمایت خواهم کرد.
*دلیل اصلی افت مراودات تجاری بین تهران و پکن جه بوده است؟ چرا کشورهایی همچون عربستان توانستند تجارت خود را با چین افزایش بدهند اما ما با وجود سیاست های مشترکی که داشتیم موفق نشدیم؟
یکی از علت های بزرگ کاهش تعاملات تجاری ما در طول سال های گذشته تحریم ها بوده است. اینکه چرا تجارتش با کشورهایی خاورمیانه بیشتر شده هم به افزایش مصرف انرژی چینی ها برمی گردد. آنها مجبور بودند که مقدار بیشتری نفت و گاز بخرند. از آنجایی هم که خاورمیانه هم منطقه فروش نفت و گاز است تعاملات تجاری آن با کشورهای این منطقه بیشتر شد. اگر تحریم ها نبود و ما می توانستیم آزادانه نفت به چین بفروشیم، سهم ما هم از بازار این کشور افزایش پیدا می کرد.
*کاهش تجارت دو کشور در سال های تحریم نشان می دهد که این کشور هم تحت تاثیر سیاست های آمریکاست؟
تحریم های آمریکا روی تمام شئون اقتصادی ما اثر گذاشته است. اما چین تنها کشوری است که وزیر امور خارجه و سخنگوی دولت و وزیر بازرگانی آن به طور رسمی اعلام کردند که تحریم های آمریکا علیه ایران را به رسمیت نمی شناسند. اما کمپانی ها و بخش خصوصی چین به دلیل منافعی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی دارند، ملاحظاتی را برای داشتن تجارت با ایران برای خود قائل هستند و طبیعی است که منافع اقتصادی خودشان در اولویت قرار داشته باشد.
سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین در فروردین امسال یعنی درست بعد از ترامپ تحریم های جدیدی علیه ایران اعمال کرد، امضا شد. مذاکرات هم در سال های ۹۸ و ۹۹ یعنی شرایط تحریمی دنبال می شد. با این اوصاف اگر تحریم ها هم ادامه پیدا کند روی اجرای این سند اثری نمی گذارد
*ممکن است در صورت بی نتجیه ماندن مذاکرات و ادامه تحریم ها خللی در روابط دو کشور و روند اجرای سند همکاری ایران و چین پیش آید؟
ما هم اکنون در بهترین حالت دوستی و سیاسی با چین به سر می بریم. ضمن اینکه نباید فراموش کرد که سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین در فروردین امسال یعنی درست بعد از ترامپ تحریم های جدیدی علیه ایران اعمال کرد، امضا شد. مذاکرات هم در سال های ۹۸ و ۹۹ دنبال می شد. یعنی در شرایطی تحریمی دو طرف چنین سندی را امضا کردند. با این اوصاف اگر تحریم ها هم ادامه پیدا کند روی اجرای این سند اثری نمی گذارد. اما اگر تحریم ها ادامه پیدا نکند به طور قطع شرایط بهتری را خواهیم داشت.
*امسال که شاهد امضای سند همکاری بین دو کشور بودیم، وضعیت تعاملات تجاری ایران و چین چطور بوده است؟
تجارت دو کشور در سال گذشته حدود ۱۷ میلیارد دلار بوده است. آنگونه که آمارها نشان می دهد واردات و صادرات ما تقریبا یک اندازه بوده اند. معمولا سال هایی که قادر به فروش نفت هستیم تراز تجاریمان به نفع ما مثبت است اما در سال هایی که نفت نمی فروشیم این نسبت برابر است. جدای از این آمار ۹ ماهه گمرک نشان می دهد که ۲۹ درصد صادرات غیر نفتی ما به چین بوده است. سهم چین از واردات حدود ۲۵ درصد است. شریک اول ما در صادرات چین اما در واردات امارات است.
نظر شما