افزایش امید به توافق مجازی نفت را گران کرد

بازار- لحظه شماری برای تعیین تکلیف بازار نفت آغاز شده است. بعد از تعویق ۳ روزه، زمان برگزاری نشست اوپک و اوپک پلاس  به امروز یعنی پنجشنبه موکول شده است.  کمتر از ۴ ساعت دیگر تولید کنندگان بزرگ طلای سیاه  قرار است که در یک کنفرانس ویدیویی کاهش تولید ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه ای روزانه نفت که معادل ۱۰ تا ۱۵ درصد تقاضای جهانی است، به مذاکره بگذارند. امیدها به این حجم از کاهش تولید، پس از گزارش رسانه ها درباره آمادگی روسیه برای کاهش تولید به میزان ۱.۶ میلیون بشکه در روز تقویت شده  و وزیر انرژی الجزایر هم اعلام کرد که انتظار دارد این دیدار مثمرثمر باشد

از آن سو کشورهای G۲۰  هم فردا جمعه وزرای نفت خود را به اجلاسی اضطراری می فرستند. برخی از کارشناسان برگزاری اجلاس G۲۰ را نشانه ای از تلاش روسیه و عربستان برای مجاب کردن دیگر تولید کنندگان برای کاهش تولید می دانند.

فاتح بیرول مدیرعامل آژانس بین المللی انرژی هم در اینباره گفته است: این توافق دارد به سطحی می رسد که تاثیر عمیقی بر اقتصاد جهانی دارد و نیز بر میلیون ها نفر از کارکنان شاغل در صنعت نفت و گاز جهان…وظیفه اصلی G۲۰ فراهم کردن ثبات مالی و اقتصادی بازارهای جهانی است و حرکت در این راستا همراستای شایستگی های آن هاست. سعودی ها  و روس ها به توافق تاریخی برای کاهش تولید بسیار بسیار نزدیک هستند اما  این بستگی دارد به این که ایالات متحده و دیگر تولیدکنندگان غیراوپکی نیز مشارکت کنند.

مذاکرات ایران با بازیگران اصلی بازار نفت

اما ایران که شاهد افت شدید صادرات نفت در ماه های گذشته بوده هم بیکار ننشسته و مذاکراتی را با بازیگران اصلی بازار نفت داشته است ... بیژن زنگنه عصر روز سه‌شنبه (۱۹ فروردین‌ماه) در حساب کاربری توئیتر خود نوشت: «مذاکراتی با رئیس کنفرانس اوپک، وزیر محترم نفت الجزایر- داشتم و دیروز عصر نیز تماس‌های تلفنی با وزرای محترم نفت روسیه و کویت در مورد نحوه تصمیم‌سازی در اجلاس آتی بین اعضای اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت برای بازگرداندن ثبات به بازار نفت برقرار کردم.

حمید حسینی دبیر انجمن صادر کنندگان فرآورده های نفتی در اینباره به بازار می گوید: درست که ایران در حال حاضر سهم زیادی از بازار جهانی نفت خام و درآمد حاصل از صادرات آن ندارد، اما باید توجه داشت که متناسب با افت قیمت نفت، بهای فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی و گاز هم نزولی می شود و این یک تهدید بزرگ برای اقتصاد ایران است.

واکنش مثبت بازار به دو اجلاس مهم

بازار جهانی  نفت در حالی به  این دو اجلاس مهم چشم دوخته که قیمت ها امروز  روند صعودی به خود گرفته است. قیمت نفت  برنت با لغو توافق کاهش تولید بین اوپک و اوپک پلاس در اول آوریل به پایین ترین حد خود در ۱۸ سال گذشته رسیه بود، امروز  با ۸۱ سنت معادل ۲.۵ درصد افزایش، به ۳۳ دلار و ۶۵ سنت در هر بشکه رسید. بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت آمریکا با یک دلار و هشت سنت معادل ۴.۳ درصد افزایش، به ۲۶ دلار و ۱۷ سنت در هر بشکه رسید.

زیان آمریکا از عدم مشارکت در کاهش تولید

گفته های دونالد ترامپ این سیگنال را به بازار می دهد که آمریکا توافق در خصوص کاهش  ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه ای را ناکام خواهد گذاشت. اما در حالی امیدها به مشارکت  آمریکا در کاهش تولید نفت بسیار ضعیف است که  ریزش قیمتهای نفت که تحت تاثیر قرنطینه میلیونها نفر برای مقابله با سرایت ویروس کرونا و جنگ قیمت میان عربستان سعودی و روسیه روی داده است، شرکتهای اکتشاف نفت شیل آمریکا را وادار به کاهش بودجه کرده است. از آن سو پر شدن سریع مخازن نفت باعث شده است که شرکت‌ها تعطیلی چاههای نفت را آغاز کنند.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا هم  پیش‌بینی خود از تولید داخلی نفت خام در سال ۲۰۲۰ را به میزان بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش داد. در جدیدترین اطلاعات منتشر شده حکایت از این دارد که تولید نفت خام آمریکا تا پایان دسامبر امسال به ۱۱.۷۶ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که در مقایسه با تولید ۱۲.۸۷ میلیون بشکه در روز در نوامبر ۲۰۱۹ کاهش قابل ملاحظه ای را نشان می دهد.

 همچنین اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش بینی کرده که آمریکا در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۰ به واردکننده بزرگ نفت خام و محصولات نفتی تبدیل می شود و تا پایان دوره مورد پیش بینی وضعیتش به همین منوال خواهد ماند.

با این وجود دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا که باافتخار خود را مرد تعرفه‌ای می‌نامد، تهدید کرده است که از سلاح اقتصادی موردعلاقه‌اش برای محافظت از صنایع نفتی تحت‌فشارش در برابر تجاوز عربستان و روسیه استفاده می‌کند.

کارشناسان معتقدند در میان تمام‌کارهایی که دولت امریکا می‌تواند برای کمک به صنعت نفت کشورش انجام دهد، اعمال تعرفه، آخرین راه خواهد بود. درمجموع عربستان و روسیه تنها ۸ درصد از کل واردات نفت آمریکا را تشکیل می‌دهند. بنابراین به گفته کارشناسان، تعرفه‌های ترامپ کارآمد نخواهد بود.

توافق کم اثر

به هرحال حتی اگر توافق، حتی در سطح کاهش ۱۰ میلیون بشکه ای اتفاق بیافتد ممکن است تنها برای بازار رو به فروپاشی نفت زمان بخرد.  آنگونه که آمارها نشان می دهد بحران کرونا تقاضای نفت  را حدود ۲۰ میلیون کاهش داده و از ۱۰۰ میلیون بشکه در روز به ۸۰ میلیون رسانده است. حتی برخی از تحلیل گران بازار انرژی  از احتمال کاهش ۳۵ میلیون بشکه ای تقاضای نفت در بازارهای جهانی و رسیدن آن به ۷۵ میلیون بشکه خبر می دهند.

 رضا پدیدار کارشناس انرژی در اینباره به بازار می‌گوید: تا هنگامی که ویروس کشنده تقاضا را می کشد و میلیاردها نفر در قزنطینه هستند مازاد عرضه همچنان پابرجا است.   به گفته او، حتی در صورت کاهش ۱۵ میلیون بشکه ای تولید نفت هم، بامازاد عرضه در سطح جهان مواجه هستیم که می تواند قیمت های در بازار را دستخوش نوسان قرار دهد.

او راه کار نجات بازار نفت را پافتن درمانی برای ویروس کرونا می داند، گفت: تنها زمانی که این بحران تمام شود می توان به بهبود قیمت ها و بازگشت به کانال ۴۰ در بازارهای جهانی امید داشت.

برندگان جنگ قیمتی

در مقابل زیان سنگینی که کشورهای تولید کنندگان نفت از نابه سامانی بازار و جنگ قیمتی، کشورهای مصرف کننده به دنبال افزایش ذخایر استراتژیک و البته کمک به حفظ ثبات در بازار نفت هستند. آنگونه که منابع خبری اعلام کرده اند، چین ذخایر استراتژیک خود را برای ۳ ماه آینده تکمیل کرده است. کمی آن طرف تر حالا مسئولان هندی هم از افزایش سطح ذخایر استراتژیک خود خبر می دهد. هند که سومین مصرف کنده بزرگ نفت خام دنیاست، قصد دارد از موقعیت پیش آمده در بازار نفت بهترین استفاده را کند.

این کشور آسیایی  از ظرفیت اضافی ۱۵ میلیون بشکه‌ای نفت خام در سه منبع استراتژیک خود در مانگالور، پادور و ویزاخاپاتنام برخوردار است. مقامات گفتند که وزارت دارایی درخواست بودجه وزارت نفت را برای خرید نفت تصویب کرده است. این مقامات گفتند که هند به دنبال خرید حدود ۵٫۵ میلیون بشکه نفت خام میدان زاکوم در امارات متحده برای ذخیره در مانگالور و خرید حدود ۹٫۲ میلیون بشکه نفت سعودی برای پادور است. همچنین هندی‌ها بخشی از نفت مورد نیاز خود را از نفت سبک بصره عراق تهیه می‌کنند و آن را ویزاخاپاتنام ذخیره خواهند کرد.

البته دو منبع آگاه دیگر هم اعلام کردند که پس از مذاکرات دارمندرا پرادا، وزیر نفت هند با همتایان خود در آمریکا و عربستان سعودی و رئیس آژانس بین‌المللی انرژی، هندی‌ها برای تثبیت بازار نفت علاقه نشان داده‌اند. هرچند که ظرفیت ذخیره‌سازی هند نسبتاً اندک است، اما این خریدها نشانه مهمی است که کشورهای مصرف‌کننده عمده در تلاش هستند تا نقش خود را در برقراری مجدد ثبات در بازاری که توسط ویروس کرونا ویران شده، ایفا کنند. روح اله کهن هوش نژاد که دلیل تلاش‌های مشتریان برای ایجاد ثبات در بازار نفت را نگرانی نسبت به وضعیت عرضه می دانند، گفت: در صورت ادامه روند نزولی قیمت ها، درآمد حاصل از فروش نفت کمتر از هزینه استخراج آن خواهد بود و این مساله می تواند سطح عرضه در کاهش دهد.