توحید ورستان؛ بازار: قراردادهای آتی گندم در معاملات هفته گذشته روند افزایشی به خود گرفت. نرخ گندم برای تحویل در ماه مارس در بورس کالای شیکاگو با افزایش ۵.۲ درصدی به ۷.۸۰ دلار و نرخ ذرت برای تحویل ماه مارس نیز با افزایش ۴ درصدی به ۶.۱۶۲۵ دلار به ازای هر بوشل رسید که دلیل اصلی آن افزایش تنش ها در مرز اوکراین است
اوکراین به تازگی رکورد برداشت ۴۲ میلیون تن محصول را ثبت کرده است و پیش‌بینی می‌شود در این فصل ۳۳.۵ میلیون تن یا ۱۶.۴ درصد از کل تجارت جهانی غلات را در دست داشته باشد. داده‌های منتشر شده در هفته گذشته صادرات ذرت را تا ۱۷ ژانویه ۱۳.۷ میلیون تن یا تقریبا۴۱ درصد از پیش بینی‌ها نشان می‌دهد.
برای نمونه انتظار می‌رود صادرات جو به خارج از منطقه تقریباً ۳۱ درصد تجارت جهانی را در این فصل به خود اختصاص دهد که شامل ۶ میلیون تن از بنادر اوکراین و ۴.۵ میلیون تن از طریق بنادر روسیه است. بعید است که بن بست اوکراین به سرعت حل شود. عواملی که این بحران را تسریع کرده‌اند همچنان برطرف نشده‌اند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که روسیه در چند ماه گذشته حدود ۱۲۵۰۰۰ نظامی در امتداد مرز غربی خود با اوکراین مستقر کرده که خشم غرب را برانگیخته است.
در حال حاضر روسیه از ناتو ضمانت‌های امنیتی می‌خواهد. خواسته‌های کرملین شامل یک توافق قانونی الزام‌آور برای توقف گسترش ناتو به سمت شرق و خروج نیروهای ناتو از کشورهایی مانند لهستان و کشورهای بالتیک است که زمانی بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بودند.
برای نمونه انتظار می‌رود صادرات جو به خارج از منطقه تقریباً ۳۱ درصد تجارت جهانی را در این فصل به خود اختصاص دهد که شامل ۶ میلیون تن از بنادر اوکراین و ۴.۵ میلیون تن از طریق بنادر روسیه است. بعید است که بن بست اوکراین به سرعت حل شود. همه عوامل سمی که این بحران را تسریع کرده‌اند همچنان برطرف نشده‌اند
خطر برای امنیت غذایی
اوکراین قرن‌هاست که به عنوان سبد نان اروپا شناخته می‌شود و یکی از حاصلخیزترین کشورهای روی کره زمین است. با این حال، بخش قابل توجهی از پربارترین زمین‌های کشاورزی اوکراین در استان‌های شرقی این کشور و در همسایگی با روسیه قرار دارد که آسیب‌پذیرترین مناطق در برابر حمله است. در واقع، برخی از استان‌های مرزی در حال حاضر توسط نیروهای تحت حمایت روسیه تصرف شده است.
منطقه دریای سیاه همچنین یک مرکز بزرگ صادرات غلات، به ویژه برای گندم است. وزارت کشاورزی ایالات متحده تخمین می‌زند که روسیه و اوکراین با وجود محدودیت‌های صادراتی روسیه، مجموعاً ۲۹ درصد از تجارت جهانی گندم را در سال زراعی ۲۲-۲۰۲۱ به خود اختصاص خواهند داد. وزارت کشاورزی آمریکا صادرات روسیه و اوکراین را به ترتیب ۳۵ و ۲۴.۲ میلیون تن پیش بینی کرده است.
اگر صادرات اوکراین مختل شود، امنیت غذایی جهانی تحت تاثیر قرار می‌گیرد چون مقصد بسیاری از غلات این کشور برای منطقه خاورمیانه و آفریقایی است که به شدت به واردات وابسته هستند. برای نمونه اخیراً بیش از ۴۰ درصد از محموله‌های سالانه ذرت و گندم اوکراین به خاورمیانه یا آفریقا صادر شده است. خشکسالی‌های تاریخی در خاورمیانه و شمال آفریقا در سال گذشته با افزایش قیمت مواد غذایی داخلی و نگرانی از کمبود، نیازهای وارداتی غلات را تشدید کرد
آخرین داده‌های صادراتی نشان می‌دهد که محموله‌های گندم اوکراین بین ۱ ژوئیه۲۰۲۱ تا ۱۷ ژانویه ۲۰۲۲ به ۱۶.۳ میلیون تن رسیده است. این رقم ۶۷.۴ درصد از برنامه صادراتی پیش‌بینی‌شده وزارت کشاورزی آمریکا برای سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ است.
اوکراین در یک دهه گذشته جایگاه خود در صادرات غلات را افزایش داده و امسال به دنبال کسب رتبه ۳ در گندم و ۴ در ذرت است. حالا تنش‌ها اخیر با روسیه تحقق این هدف را پرسش روبرو کرده است.
مشخص نیست که در صورت تشدید درگیری، صادرات چگونه ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. چون اشغال بخشی از قلمرو اوکراین توسط روسیه در هشت سال پیش، لزوماً مانعی برای صادرات غلات ایجاد نکرد. هرچند بی‌ثباتی در واحد پول اوکراین باعث نگرانی در صادرات محصولات کشاورزی شد.
اگر صادرات اوکراین مختل شود، امنیت غذایی جهانی تحت تاثیر قرار می‌گیرد چون مقصد بسیاری از غلات این کشور برای منطقه خاورمیانه و آفریقایی است که به شدت به واردات وابسته هستند. برای نمونه اخیراً بیش از ۴۰ درصد از محموله‌های سالانه ذرت و گندم اوکراین به خاورمیانه یا آفریقا صادر شده است. خشکسالی‌های تاریخی در خاورمیانه و شمال آفریقا در سال گذشته با افزایش قیمت مواد غذایی داخلی و نگرانی از کمبود، نیازهای وارداتی غلات را تشدید کرد.
صادرات غلات؛ سنگ بنای اقتصاد اوکراین
انتظار می‌رود این کشور در سال جاری بیش از سه چهارم محصول داخلی ذرت و گندم خود را صادر کند که این میزان برای ایالات متحده یک پنجم است. برای نمونه اوکراین برای دانه‌های روغنی اهمیت فزاینده‌ای دارد زیرا نیمی از صادرات روغن آفتابگردان جهان را به خود اختصاص می‌دهد و رتبه ۳ صادرات کلزا را در اختیار دارد. امسال پیش‌بینی می‌شود که اوکراین ۱۲ درصد از صادرات جهانی گندم، ۱۶ درصد ذرت، ۱۸ درصد جو و ۱۹ درصد کلزا را به خود اختصاص دهد.
در حال حاضر اوکراین و ایالات متحده تنها تامین کنندگان ذرت در جهان هستند، چون محصول آرژانتین و برزیل با چند ماه وقفه وارد بازار می‌شوند. با توجه به آب و هوای سرد، عدم اطمینان زیادی در مورد پتانسیل صادرات آمریکای جنوبی وجود دارد، از سوی دیگر محصول صادراتی ذرت برزیل اکنون در حال کاشت است
محموله‌های گندم این کشور معمولاً در ماه آگوست یا سپتامبر به اوج خود می‌رسد، اما بیش از نیمی از حجم مورد انتظار ذرت اوکراین باید در پنج ماه آینده ارسال شود که بیشتر این ذرت به مقصد چین است. البته مشخص نیست که آیا چین به تحقق این امر اطمینان دارد یا خیر، اما از ماه می تاکنون خرید قابل توجهی از ایالات متحده صورت نگرفته است، که نشان می‌دهد پکن هنوز به دنبال جایگزینی برای اوکراین نیست.
در حال حاضر اوکراین و ایالات متحده تنها تامین کنندگان ذرت در جهان هستند، چون محصول آرژانتین و برزیل با چند ماه وقفه وارد بازار می‌شوند. با توجه به آب و هوای سرد، عدم اطمینان زیادی در مورد پتانسیل صادرات آمریکای جنوبی وجود دارد، از سوی دیگر محصول صادراتی ذرت برزیل اکنون در حال کاشت است.
تاثیر تنش‌ها؛ از انرژی تا غلات
به باور برخی از تحلیلگران، تنش سیاسی بین روسیه و اوکراین یکی از عناصر اصلی در افزایش قیمت آتی گندم و ذرت در هفته گذشته بود، چون معامله‌گران غلات در سراسر جهان از نزدیک پیامدهای بالقوه بازار را بررسی می‌کنند.
هرگونه تشدید درگیری، صادرات غلات از طریق منطقه دریای سیاه را مختل می‌کند و همچنین می‌تواند قیمت نفت خام و گاز طبیعی را افزایش دهد. از سوی دیگر افزایش قیمت گاز طبیعی می‌تواند قیمت کود نیتروژن را که در حال حاضر بسیار بالا است، دوباره افزایش دهد.
قیمت‌های بالاتر نفت خام همچنین استفاده بیشتر از سوخت‌های زیستی را برای مصرف‌کنندگان جذاب‌تر می‌کند و در نتیجه تقاضای بیشتر برای سوخت‌های زیستی باعث افزایش تقاضا برای غلات و روغن‌های گیاهی تولید از آنها نیز می‌شود.
در سال ۲۰۱۴، بحران اوکراین تا حد زیادی به قیمت ذرت و گندم محدود شد. در آن زمان اوکراین ۱۶ درصد ذرت و ۶ درصد گندم جهان را صادر می‌کرد که این میزان در گندم به ۱۲ درصد افزایش یافته است. قیمت ذرت و گندم در چهار ماه اول سال ۲۰۱۴ به شدت افزایش یافت، اما پس از آن الحاق کریمه، آشکار شد که واکنش غرب محدود به تحریم‌های اقتصادی و سیاسی علیه روسیه است، بازار واکنش زیادی از خود نشان نداد.
این بار، قیمت انرژی بیشتر مطرح است، زیرا هرگونه تلافی‌جویی غرب علیه روسیه می‌تواند واکنش روسیه برای کاهش عرضه سوخت اروپا را به دنبال داشته باشد. نه تنها اروپا در زمستان امسال از کمبود منابع انرژی رنج می‌برد حتی افزایش قیمت انرژی عامل اصلی تورم بی‌سابقه در ایالات متحده است.
نظر شما