تهمینه غمخوار؛ بازار: به دنبال برقراری و تقویت ارتباط با همسایگان به ویژه روسیه، در حالی که شعار دولت سیزدهم نگاه به شرق است، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشور در اواخر ماه گذشته به دعوت همتای روسی خود به مسکو سفر و با هدف رایزنی در خصوص انعقاد قرارداد ۲۰ ساله با ولادیمیر پوتین دیدار کرد.
این سفر حواشی زیادی در برداشت و تحلیلهای مختلفی از سوی کارشناسان و تحلیلگران بین المللی مطرح شد. عده ای بر این باورند که سفر رئیس جمهور به روسیه یک سفر تاریخی و نقطه عطفی در روابط دو کشور و همچنین سرآغاز اتحادی استراتژیک در کنار چین علیه امریکا است در حالی که برخی دیگر ضمن ابراز نگرانی و انتقاد از امضای این قرارداد معتقدند که این توافق موجب اتصال روسیه به آبهای گرم می شود. از طرفی، چندی از تحلیلگران نیز اعلام کرده اند که این سفر مرتبط با قضایای برجام و پرونده هسته ای ایران است که باید منتظر ماند و دید که روزهای آتی سفر به مسکو چه تاثیری بر روند مذاکرات با توجه به دیدار نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا با نماینده روس، خواهد داشت.
یکی از اصلی ترین اهداف سفر رئیس جمهور به روسیه، گسترش روابط مالی و تجاری سالانه تهران_مسکو است
اما در کل، یکی از اصلی ترین اهداف این سفر، گسترش روابط مالی و تجاری سالانه تهران_مسکو بود در حالی که محور مباحث و جلسات توسعه صادرات به روسیه و تقویت ارتباطات تجاری و اقتصادی بوده است.
رئیس جمهور در طول سفر و دیدار با رئیس جمهور روسیه، ضمن اشاره به این موضوع که جمهوری اسلامی کشوری مستقل و صاحب نفوذ در منطقه است، ابراز کرد که همکاری و گفتگوهای دو کشور می تواند در ارتقاء امنیت و روابط اقتصادی و تجاری دوجانبه موثر باشد.
وی همچنین به حمایت روسیه از عضویت ایران در سازمان شانگهای اشاره و تاکید کرد که در رابطه با عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، دو کشور می توانند گامهای موثری را بردارند و عضویت ایران در این اتحادیه می تواند جدی تر شود و مشارکت فزونتری برای ایران ایجاد نماید.
آنچه در تحلیل این صحبتها می توان گفت این است که در واقع ایران با مشارکت جدی در اتحادیه اوراسیا، می تواند حلقه اتصال کشورهای اوراسیا به آبهای گرم نیم کره جنوبی از طریق خلیج فارس و دریای عمان باشد.
ابراهیم رئیسی همچنین یادآوری کرد که دو کشور دارای منافع مشترک هستند و همسویی طرفین می تواند در وضعیت منطقه و بین المللی اثر گذار باشد زیرا بر اساس اعلام تحلیلگران مسائل بین الملل، روابط دو کشور با غرب در یکی از پر مناقشه ترین زمان های خود قرار دارد؛ از یک طرف، مذاکرات وین به یکی از حساس ترین مراحل خود رسیده، و از سوی دیگر، بحران اوکراین موجب ایجاد تنشی بی سابقه در روابط روسیه و غرب از زمان پایان جنگ سرد تاکنون شده است.
در حقیقت، وجود منافع مشترک و تعاملی بین تهران و مسکو در منطقه امنیت ساز است و جلوی یکجانبه گرایی در دنیا را خواهد گرفت. بر همین اساس، هم افزایی در ظرفیتهای ترانزیتی، تکنولوژیکی، مهندسی، انرژی، فرهنگی و اقتصادی می تواند محدویتهای غرب را برای سلطه طلبی افزایش دهد.
از طرفی، با توجه به پایین بودن حجم تجارت خارجی سالانه دو کشور در طی سالهای گذشته که نزدیک به دو میلیارد دلار بوده و تنها در بازه زمانی رقم ۳.۵ میلیارد دلار ثبت شده و سهم ایران تنها ۰.۱ درصد در تجارت خارجی روسیه است، در حالی که ارقامی مانند ۳۵۰ میلیارد دلار در تجارت خارجی روسها مشاهده شده، رئیسی به همتای روسی خود گفت که این حجم باید ارتقاء یابد و به سطح بسیار بالاتری برسد.
یکی از مباحث مهمی که سران دو کشور در این سفر بدان پرداختند، موضوع کریدور شمال_جنوب و اتمام هر چه زودتر آن بود. با توجه به اهمیت این کریدور و مباحثی که در رابطه با آن مطرح است، در اینجا به اختصار توضیحاتی در خصوص آن ذکر می شود.
با توجه به اینکه فعال شدن کامل کریدور شمال_جنوب سودآوری بالایی برای ایران در شرایط تحریم و وضعیت بد اقتصادی خواهد داشت، امید است تا بخشی از ارتباط ریلی مربوط به این کریدور که در ایران ناتمام مانده هر چه زودتر تکمیل شود و داد و ستد در این کریدور افزایش یافته و تسهیل شود
توافقنامه ایجاد کریدور نستراک در سال ۲۰۰۱ به ابتکار سه کشور هند، ایران و روسیه منعقد شد. در میان این سه کشور، هند و روسیه دارای مبادلات تجاری گسترده ای هستند و قرار است که تا سه سال آینده، حجم مراودات خود را به ۳۰ میلیارد دلار برسانند. در واقع، هدف از ایجاد این کریدور، تسهیل حمل و نقل کالا میان هند و روسیه و در ادامه، بازارهای آسیای مرکزی، قفقاز، بالتیک و اروپا است.
نکته حائز اهمیت در رابطه با این کریدور در رابطه با ایران این است که بخشی از آن از خاک ایران می گذرد که برای توسعه حمل و نقل منطقه ای بسیار مهم است. این کریدور دارای سه مسیر است:
مسیر غربی: هند، ایران، آستارا، روسیه، شمال اروپا
مسیر میانی یا آبی: هند، ایران، دریای خزر، روسیه و اروپا
مسیر شرقی: هند، ایران، آسیای مرکزی، روسیه و اروپا
این پروژه در طول سالهای گذشته دارای فراز و نشیبهای محتلفی بوده و دستخوش حوادث گوناگونی شده است. اما، آنچه که در حال حاضر اهمیت دارد، عزم و اراده جدی ایران و روسیه برای فعالسازی نهایی آن است. اولین محموله کانتینری فنلاند هم در تیرماه گذشته از طریق مسیر غربی با عبور از ایران صادر شد.
بر همین اساس، با توجه به اینکه فعال شدن کامل کریدور شمال_جنوب سودآوری بالایی برای ایران در شرایط تحریم و وضعیت بد اقتصادی خواهد داشت، امید است تا بخشی از ارتباط ریلی مربوط به این کریدور که در ایران ناتمام مانده هر چه زودتر تکمیل شود و داد و ستد در این کریدور افزایش یافته و تسهیل شود.
لذا، این سفر در راستای نقشه راه جدید دولت فعلی مبتنی بر گسترش روابط با همسایگان و کشورهای منطقه و آسیا صورت گرفته و در بلندمدت، تحقق توافق و معاملات جدید به این موضوع بستگی دارد که دو کشور تا چه اندازه بتوانند بر تحریم ها و روابط با غرب مقابله کرده و اهداف را واقع بینانه تعیین نمایند.
نظر شما