بازار؛ گروه بین الملل: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در روز ۱۴ ژانویه برای دیدار با همتای چینی خود، وانگ یی، به پکن سفر کرد در حالی که اولین سفر یکی از اعضای کابینه ایران به چین از زمان روی کار آمدن ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در اوت ۲۰۲۱ بود.
این سفر با تمرکز بر توسعه سیاست خارجی «آسیا محور» که چین را به عنوان یک عامل مهم در منطقه در نظر می گیرد، در بحبوحه دیپلماسی متمرکز خاورمیانه در قبال پکن در حالی انجام شد که وزرای خارجه عربستان سعودی، بحرین، کویت و عمان و همچنین دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس همگی در این هفته نشستها و دیدارهایی را برگزار خواهند کرد و از طرفی چین و ایران اجرای توافق ۲۵ ساله خود را آغاز کرده اند که بر اساس آن همکاری و توسعه اقتصادی و امنیتی در این زمینه ها پیش بینی شده است.
مقامات ایرانی روز شنبه اعلام کردند که چین و ایران در سال ۲۰۲۱ یک همکاری توسعه متقابل طولانی مدتی را امضا کرده و اجرای آن هم اکنون آغاز شده است. امیرعبداللهیان در دیدار با وانگ یی اعلام کرد که ایران قاطعانه خود را متعهد به ارتقای همکاری های دوجانبه با چین می داند در حالی که مشتاقانه علاقه مند به آموختن تجارب توسعه و فناوری پیشرفته چین ضمن اینکه تمایل دارد تا شریک قابل اعتماد، بلندمدت و قابل اعتماد چین باشد.
چندی از مقامات چینی اعلام کرده اند که بر اساس این توافق، چین سرمایه گذاری چند میلیارد دلاری در ایران انجام خواهد داد که خرید بلندمدت نفت ایران را نیز شامل خواهد شد. چین در سه سال گذشته با وجود تحریم‌ها، نفت ایران را البته با تخفیف خریداری کرده است، در حالی که هیچ کشوری جزئیات دقیقی را فاش نمی کند.
در حقیقت، این قرارداد ۴۰۰ میلیارد دلاری باعث می شود چین در چندین بخش از اقتصاد ایران، از امور مالی گرفته تا زیرساخت ها، سرمایه گذاری کند، به طوری که هر دو قدرت روابط نظامی نزدیک تری نیز برقرار خواهند کرد. علاوه بر آن، چین با افتتاح اولین کنسولگری در بندر استراتژیک تجاری و نظامی ایران به دنبال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه است زیرا افتتاح سرکنسولگری چین در بندرعباس در جنوب ایران به توسعه تجارت بین دو کشور کمک شایانی خواهد کرد.
در حالی که در ارزش اسمی ممکن است این یک مشارکت خوش خیم بین دو کشور در حال توسعه به نظر برسد، ممکن است اهمیت گسترده ای برای ایران و منطقه داشته باشد.
چین مایل به همکاری با ایران در جهت دستیابی به اجماع میان سران دو کشور برای تقویت ارتباطات و هماهنگی اقدامات، غنی سازی دائمی مفاهیم مشارکت راهبردی جامع ایران و چین و گشودن یک دوره ۵۰ ساله جدید در توسعه روابط دوجانبه است
برخی از کارشناسان خارجی معتقدند که در شرایطی که تحریم های گزنده امریکا، اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داده و دولت ایران نگران است هرگونه نزدیکی با غرب از بین برود، مزایای روابط عمیق تر با شریک تجاری شماره یک آن، آشکار می شود.
اما، این سوال به ذهن خطور می کند که این توافق چه سودی برای پکن دارد؟ در پاسخ سریع باید گفت که یک موضوع، عرضه ثابت و احتمالاً ارزان نفت ایران است در حالی که تعامل با ایران مزایای بیشتری در رشد اقتصادی آنها خواهد داشت.
چین مایل به همکاری با ایران در جهت دستیابی به اجماع میان سران دو کشور برای تقویت ارتباطات و هماهنگی اقدامات، غنی سازی دائمی مفاهیم مشارکت راهبردی جامع ایران و چین و گشودن یک دوره ۵۰ ساله جدید در توسعه روابط دوجانبه است.
بر اساس اظهارات وانگ یی، هر دو کشور دارای تاریخ تمدن طولانی و نفوذ مهمی در منطقه هستند. تعمیق روابط دوجانبه مطابق با دوستی سنتی بین دو طرف مبتنی بر منافع دو ملت، بخشی جدایی ناپذیر از مشارکت راهبردی همه جانبه چین و ایران را تشکیل می دهد که به حفظ صلح و ثبات در منطقه و جهان به طور کلی کمک خواهد کرد.
مقامات چینی بارها اعلام کرده اند که این کشور قاطعانه با تحریم های غیرقانونی یکجانبه علیه ایران، دستکاری سیاسی در زمینه حقوق بشر و سایر موضوعات و مداخله فاحش در امور داخلی ایران و سایر کشورهای منطقه مخالف است
همچنین، مقامات چینی بارها اعلام کرده اند که این کشور قاطعانه با تحریم های غیرقانونی یکجانبه علیه ایران، دستکاری سیاسی در زمینه حقوق بشر و سایر موضوعات و مداخله فاحش در امور داخلی ایران و سایر کشورهای منطقه مخالف است.
چین مایل به همکاری با ایران برای ادامه حمایت قاطع از یکدیگر در دفاع از منافع اصلی مربوطه، بالا نگه داشتن پرچم چندجانبه گرایی، مخالفت با هژمونیسم و سیاست قدرت، حمایت از هنجارهای اساسی حاکم بر روابط بین الملل و حفظ انصاف و عدالت بین المللی است.
آمریکا به تنهایی با خروج یکجانبه ازبرجام، شرایط سخت کنونی را به وجود آورده و باید مسئولیت اصلی را بر عهده بگیرد و در اسرع وقت اشتباهات خود را جبران کند. این کشور از روند مذاکرات ایران و امریکا به منظور ازسرگیری پایبندی به برجام قاطعانه حمایت خواهد کرد و به مشارکت سازنده در مذاکرات بعدی ادامه خواهد داد.
علاوه بر این موضوعات، مقام چینی در دیدار اخیر خود با همتای ایرانی نیز اعلام کرد که چین به حداکثر تلاش خود برای تهیه واکسن برای ایران در جهت کمک به این کشور در راه شکست این همه گیری ادامه خواهد داد. همچنین، چین آماده است تا ارتباطات با ایران را به منظور گسترش همکاری ها در زمینه های مختلف افزایش داده و مشارکت راهبردی جامع چین و ایران را به سطح جدیدی برساند.
اسکات هارولد کارشناس سیاست خارجی چین در شرکت رند، اندیشکده سیاستگذاری جهانی آمریکایی بر این باور است که با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی ایران در خارج از حوزه نفوذ ایالات متحده، این رابطه برای رهبران چینی در جهت ایجاد تعامل با یک شریک مشتاق، امری منطقی به نظر می رسد. اما، با این حال، این موضوع به هیچ وجه یک ائتلاف آهنین نیست، زیرا تهران همچنان از تصمیمات چین برای حمایت از تحریم های سازمان ملل علیه خود و همچنین ترس گسترده‌تر از تسلط چین ابراز نارضایتی می کند.
هارولد، همچنین معتقد است که این رابطه برای هر دو طرف مفید است، اما لزوماً مبتنی بر اعتماد نیست و بیشتر بر اساس نمودار ون غالباً نوعی همپوشانی آشکار می سازد و نشان می دهد که دو کشور چگونه با تهدیدهای دنیای بیرون و مشکلات مردم خود مقابله کنند. از طرفی، پکن نیز ممکن است ناجی تصورات و خواسته های مقامات ایرانی نباشد.
برخی از کارشناسان بر این باورند که همکاری ایران با چین می تواند واکنشی به روابط بد این کشور با آمریکا باشد و نه یک حرکت استراتژیک حساب شده از سوی تهران
وانگ ژیو پژوهشگر چینی_آمریکایی نیز معتقد است که چین چشم انداز بهبود روابط با ایالات متحده را فدای آرامش با ایران نخواهد کرد. حتی اگر ایران چیزی بیش از یک گروگان صرف باشد، از نظر پکن در نهایت اجتناب ناپذیر است.
بردلی بومن و زین زواک نیز اعلام کرده اند که توافق ۲۵ ساله ایران و چین، موضوعی است که واشنگتن باید به دقت آن را زیر نظر داشته باشد.
برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که همکاری ایران با چین می تواند واکنشی به روابط بد این کشور با آمریکا باشد و نه یک حرکت استراتژیک حساب شده از سوی تهران. با این وجود، وانگ یی، وزیر امور خارجه چین می گوید: «برنامه همکاری چین و ایران هیچ کشوری را هدف قرار نمی دهد»
نظر شما