هادی اسلامی؛ بازار: حدود دو سال قبل بود که با شیوع کرونا مراودات تجاری و هم چنین ورود اتباع ترکمنستان به بازارچه مرزی ایران از سوی کشور همسایه با محدودیت همراه شد که این موضوع بر کسادی بازار و غرفه داران بیش‌ازپیش دامن زد و درنهایت هم کار به مسدود شدن مرز و تعطیلی بازارچه مرزی انجامید که علاوه بر بیکارشان تعدادی کارگر در بازارچه و خانه‌نشینی غرفه داران، خیلی از سرمایه‌های این افراد نابود شد.
این در حالی است که سرمایه‌های هنگفت ملی همچون پایانه مرزی، ساختمان گمرک، تأسیسات و تجهیزات آن‌ها نیز بلااستفاده مانده و خاک می‌خورد.
مرز باجگیران نزدیک‌ترین مرز به عشق‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان بوده و این سیاست‌گذاری توسط این کشور وضع‌شده که از این مسیر ترانزیت و حمل کالا صورت نگرفته و تنها مسیر مسافری باشد.
متأسفانه تعطیلی بازارچه موجب شد تا سرمایه بسیاری از بازرگانان ایرانی در آن‌سوی مرزها بلوکه شود.باوجود پیگیری‌های مکرر تجار ایرانی اما طرف‌های ترکمنی و دادگاه ترکمنستان پیشنهاد می‌دهند که به‌جای طلب ارزی خود(دلار)، کالا یا منات که پول رایج ترکمنستان است بگیرید و یا پیشنهاد تهاتر با لوله پلی‌اتیلن و آب‌معدنی می‌دهند!
ازآنجایی‌که اقتصاد ترکمنستان دولتی است، فعالان اقتصادی بخش خصوصی ایران در صورت بروز مشکل تجاری از عدم امنیت در این کشور رنج می‌برند و مورد تهدید قرار می‌گیرند، به همین دلیل برای رفع مشکلات و معضلات تجار ایرانی با تجار ترکمن، دولت ایران باید پا پیش بگذارد
پس از پاندمی کرونا و شیوع این ویروس، شرایط برای کشور سخت شد و شاید شرایطی در میان دو کشور به وجود آمده بود که مراودات را با مشکل روبرو کرد و خراسان رضوی سه مرز تدارکاتی با ترکمنستان دارد که سرخس یکی از این سه مرز مهم به شمار می‌آید چون جمهوری اسلامی ایران را به اوراسیا رسانده و دسترسی‌های اقتصادی را تسهیل می‌کند.
مرز باجگیران نزدیک‌ترین مسیر به شهر عشق‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان را دارا بوده و مسیر مهمی محسوب می‌شود اما با این حال سیاست‌گذاری کشور ترکمنستان بر اینست که کامیون‌ها کمتر از این مسیر تردد کنند و بیشتر این مرز مسافری باشد.
اگرچه نمی‌توان ارتباطات بین‌المللی را تعطیل کرد و توسعه و مراودات بر اساس تقاضای کشورهای هم‌جوار نیازمند محکم شدن ارتباط‌ها بوده و باید سیاست‌های بین‌المللی در حوزه اقتصادی به‌صورت بلندمدت و استراتژیک چیده و ارتباط‌ها نیز جدی‌تر گرفته شود اما به هر صورت این مرز برای مراوده هنوز بازگشایی نشده است.
رویکرد دولت جدید
با توجه به این‌که اولویت ریاست محترم جمهوری و رویکرد دولت جدید توجه و برقراری ارتباط با کشورهای همسایه است یکی از مسائلی که به حل مشکلات مرزنشینان کمک زیادی می‌کند حل مسئله اشتغال و کمک به مهاجرت روستاییان است.
از این رو با توجه به سفر اخیر ریاست جمهوری به عشق‌آباد ترکمنستان و حضور در سران کشورهای اکو و فرصتی که با ریاست محترم جمهوری ترکمنستان برقرار شد انتظار می‌رفت هر چه سریع‌تر وضعیت این مرز که نزدیک پایتخت عشق‌آباد است و از گذشته‌های دور سابقه خود را داشته است به علت مسائل کرونا بتوان هرچه سریع‌تر بازگشایی شود.
هرچند که مسئولان محلی استانی و کشوری نسبت به بازگشایی این مرز اظهار امیدواری لازم را نمودند ولی تا رسیدن به تحقق آن زمان زیادی می‌برد و از طرفی جهت تسریع در آن لازم است پیگیری‌ها و نشست‌های تخصصی با طرف ترکمنستانی تا گرفتن نتیجه لازم صورت گیرد و شاهد اشتغال‌زایی و رونق بهتر در عمل باشیم .
از طرفی که یکی از رویکردهای دولت جدید توجه به مناطق محروم و حل مسئله اشتغال است بنابراین اگر در سفرهای استانی مشکلات مرزی حل‌وفصل شود از مهاجرت به شهرهای بزرگ‌تر جلوگیری به عمل می‌آید.
این خواسته مردم و مرزنشینان است که بازدیدی نیز توسط ریاست جمهوری به مرزها و مشکلات مرزنشینان و ساکنان آن داشته باشند چون رونق مرزها بسیاری از مشکلات مسائل اقتصادی امروز را برطرف می‌سازد.
بسیاری از مسئولان کشوری که بارها به جهت انتخاب سفر زمینی و نزدیک بودن حدود ۳۰ کیلومتر عشق‌آباد از پایانه باجگیران این مسیر را انتخاب کردند اما به نظر می‌رسد در مذاکرات و مجاب کردن همسایه‌ها هنوز موفق نبودند.
این شهر مرزی باجگیران که بااین‌وجود فاصله‌ای حدود ۳۵ کیلومتر با عشق‌آباد پایتخت ترکمنستان دارد می‌تواند طی تعاملات و پیگیری‌های صورت گرفته از این سکوت و کاهش جمعیت به سال‌های پرجمعیت و پررونقی تبدیل شود و راه ارتباطی سریع‌تر با کشورهای آسیای میانه برقرار سازد که شرط این پررونق بودن مثل گذشته مذاکرات و پیگیرهای مستمراست.
درهرصورت با دیپلماسی قوی و مذاکرات می‌توان مشکلات مرزی را برطرف نمود زیرا پیگیری و حل مشکلات ترانزیت صادرات و رونق بخشی سکوت این شهر مرزی را خواهد شکست و این منطقه محروم را اثربخش و بهتر خواهد کرد.
تغییر سیاست‌های همکاری
دو ملت ایران و ترکمنستان با یکدیگر نسبت فامیلی و خویشاوندی دارند و باید دید این موضوع نیازمند قوی‌تر شدن ارتباط و بازتر شدن درب‌ها به روی یکدیگر است. مرزهای میان دو کشور درب‌های ورودی و خروجی میان همسایه‌ها محسوب می‌شود که برای تعامل میان دو کشور باید سنجید چه میزان به روابط فرهنگی و اقتصادی بهاداده شده است.
دو ملت ایران و ترکمنستان با یکدیگر نسبت فامیلی و خویشاوندی دارند و باید دید این مسئله چه میزان به منصه ظهور رسیده است و این موضوع نیازمند قوی‌تر شدن ارتباط و بازتر شدن درب‌ها به روی یکدیگر است و نباید دنبال این بود که ما درب‌ها را بازکنیم بلکه باید به مرحله برسیم که دیگر دری بسته نشود.
در حوزه تجارت با ترکمنستان طی ۵ سال اخیر، هر بار شرایط و رویکردهایی منفی‌تر را شاهد بودیم و در یک‌ساله اخیر نیز شرایط به‌مراتب دشوارتر شده است. این‌همه در حالی است که ترکمنستان بعد از عراق و افغانستان سومین بازار صادراتی ایران به شمار می‌آمد و مسیر دسترسی کشورمان به آسیای میانه بود.
باید اذعان کرد سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان در کشور ترکمنستان نیز در طی سال‌های گذشته تغییریافته و رویکرد اساسی در این کشور سمت تولید، اشتغال‌زایی و کارآفرینی پیش می‌رود و لذا از این منظر، سیاست‌های تجاری و تعاملات اقتصادی ما نیز باید با این کشور همسایه ارتقا یابد و از بحث صادرات منبع محور و مبتنی بر کشاورزی به سمت‌وسوی صنعت و تولید مشترک حرکت کنیم.
نظر شما