بهرام هاشمی؛ بازار: کسب و کار الکترونیک به عنوان یکی از زیر مجموعه های فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهه گذشته رشد بالایی را تجربه کرده است به طوری که رویکرد سیاست اکثر موسسات تجاری در پذیرش و به کارگیری کسب و کار الکترونیک در جهت ورود به بازارهای جهانی و جذب مشتریان جدید موثر و کارا است.
اما به کارگیری کسب و کار الکترونیک در فعالیت های تجاری نیازمند توجه به یک سری عوامل درون زا و برون زای تاثیرگذار بر آن است چراکه توجه بنگاه های تجاری به این عوامل و برنامه ریزی در جهت استفاده مطلوب از فناوری کسب و کار الکترونیک ضمن آنکه موفقیت بهره برداری از آن را تضمین خواهد کرد، زمینه رشد بنگاه های استفاده کننده را نیز فراهم می کند.
کسب و کار الکترونیک را می توان وسیله ای دانست که مسیر رسیدن بنگاه ها به بازار را هموار می سازد
کسب و کار الکترونیک را می توان وسیله ای دانست که مسیر رسیدن بنگاه ها به بازار را هموار می سازد؛ مسیری که مشتریان در آنجا اقدام به خرید کالا و خدمات می کنند؛ یا آن را وسیله ای برشمرد که به استفاده کنندگان آن امکان رسیدن به مشتریان موثر و کارآمد را فراهم می سازد و یا مطرح کرد که کسب و کار الکترونیک همان توانایی هدایت تجارت از طریق شبکه های الکترونیک نظیر اینترنت و شبکه جهانی است.
تجارت الکترونیکی بر پردازش و انتقال الکترونیک داده ها شامل متن و صدا و تصویر مبتنی است و تجارت الکترونیکی فعالیت های گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیک کالاها و خدمات و تحویل فوری مطالب دیجیتالی و انتقال الکترونیک را شامل می شود.
براساس تعریف دفتر توسعه جامعه اروپا (OECD) به طور کلی تجارت الکترونیک، معاملات را در ارتباط با فعالیت های تجاری افراد و سازمان ها شکل می دهد که این فعالیت ها بر پردازش و انتقال اطلاعات دیجیتالی (متن، صدا و تصاویر) مبتنی هستند.
بدین سان تجارت الکترونیک به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که مستقیماً به وسیله ارتباطات الکترونیکی (شبکه ای) پشتیبانی می شود بنابراین از مجموعه تعاریف ارائه شده فوق می توان نتیجه گرفت که زمینه های کاربرد تجارت الکترونیک بسیار گسترده تر از مبادله کالا و خدمات و وجوه است و در تعریف آن و تعیین سیاست های مورد نظر باید علاوه بر کاربرد های بالفعل به کاربردهای بالقوه آن نیز توجه داشت به نحوی که ویژگیهای تجارت الکترونیکی عبارتند از برداشتن محدودیتهای زمانی و مکانی، کاهش قیمت منابع جهت خرید، افزایش درصد فروش، دسترسی آسان به اطلاعات لازم، کاهش چشمگیر هزنیه های معاملاتی، کاهش هزینه های زمانی معاملات و جهانی نمودن تجارت.
اما حال باید دید تفاوت کسب و کار الکترونیک و تجارت الکترونیک در چیست و به چه نحوی بایستی در این مسیر قدم برداشت؟
کسب و کار الکترونیک، شکل الکترونیکی کلیه فرآیندهای کسب و کار سازمان از قبیل تولید، تحقیق و توسعه امور اداری، مالی، مدیریت نیروی انسانی، پشتیبانی و تجارت مطرح است
کسب و کار الکترونیک به مفهوم کلی شامل به کارگیری فناوری های جدید برای برقراری ارتباطات زنجیره ای بین سازندگان، فروشندگان، عرضه کنندگان و به طور کلی ارایه دهندگان کالا و خدمات از یک سو و خریدار و مصرف کننده و یا به طور کلی مشتری از سوی دیگر است و نتیجه آن اتخاذ تصمیم های بهتر، بهینه سازی کالا و خدمات، کاهش هزینه ها و گشودن کانال های جدید است.
اما تجارت الکترونیک به هر شکلی از نقل و انتقالات در تجارت اطلاق می شود که در آن طرفین، بیشتر از طریق الکترونیکی با یکدیگر در تماس هستند تا از طریق نقل و انتقالات فیزیکی؛ به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک زیربخشی از کسب و کار الکترونیک در سازمانها است، زیرا در کسب و کار الکترونیک، شکل الکترونیکی کلیه فرآیندهای کسب و کار سازمان از قبیل تولید، تحقیق و توسعه امور اداری، مالی، مدیریت نیروی انسانی، پشتیبانی و تجارت مطرح است در حالی که در تجارت الکترونیک تنها فرایند تجارت سازمان به صورت الکترونیک یک جزء بنیادی از کسب و کار الکترونیک به حساب می آید.
کسب و کار الکترونیک باعث می شود فرایندهای تجارت، روابط و دادوستد جهانی شود؛ محیط تجاری شرکت ممکن است شامل یک شبکه جهت دسترسی به سازمان های عمومی یا شبکه هایی که با محافظت خاص برای دسترسی افرادی خاص طراحی شده و یا حتی شبکه داخلی باشد که برای دسترسی افراد و کارمندان داخل شرکت طراحی شده است؛ کسب و کار الکترونیک تنها قراردادن یک صفحه شبکه ای نیست بلکه محیط مدل های تجاری اعم از تجارت با کارمندان، مشتریان، تامین کنندگان و شرکا است.
در این زمینه اگر بخواهیم در مورد مزایای استفاده از کسب و کار الکترونیک صحبت کنیم می توان به نزدیک شدن ارتباطات، دستیابی به بازارهای جدید، افزایش میزان فروش و سود، حذف هزینه هایی مانند تهیه کاغذ، چاپ، بروشور و کاتالوگ، کاهش هزینه های معاملاتی و تدارکاتی، بهبود مدیــریت بر روابط مصرف کننده، عرضه کننده و کارکنان و کاهش آلودگی محیط زیست، ترافیک و ازدحام اشاره کرد و در مسیر بررسی معایب کسب و کار الکترونیک نیز می توان از مسئله امنیت، امکان ورود به سیستم های شما از طریق آدرس پست الکترونیکی، سایت شبکه و دستیابی به اطلاعات مالی و غیره؛ اختلال در برنامه کاری در صورت خرابی سیستم، از دست دادن کنتر، مشکلات و هزینه های به روز بودن با فناوری هایی که به سرعت پیشرفت می کنند، سخن گفت.
آنچه مسلم است گسترش و نفوذ هر فناوری بستگی به چند عامل نظیر منافع بالقوه فناوری، ظرفیت جذب بنگاه ها دارد؛ منافع بالقوه نه تنها به تولیدکنندگان کالاها و خدمات می رسد که از فناوری جدید استفاده می کنند، بلکه مصرف کنندگان آن کالاها و خدمات نیز از آن بهره مند می شوند؛ برای مثال، رشد سریع اینترنت باعث می شود هم عرضه کنندگان و هم مصرف کنندگان از مطلوبیت بیشتری برخوردار شوند.
پذیرش فناوری کسب و کار الکترونیک تابعی از چندین عامل است و این عوامل در اکثر مواقع اثر تقویت کننده دو جانبه ای (متقابلی) بر یکدیگر دارند.
ملاحظات بین المللی که شامل صادرات، واردات، فناوری وغیره است در تعامل با کسب و کار الکترونیک، اثر تقویت کننده بر یکدیگر دارند
ملاحظات بین المللی که شامل صادرات، واردات، فناوری وغیره است در تعامل با کسب و کار الکترونیک، اثر تقویت کننده بر یکدیگر دارند؛ در این حالت بنگاه در سطح بین المللی با پذیرش کسب و کار الکترونیک واردات و صادرات خود را برمبنای اصول استاندارد کسب و کـار الکترونیک شکل می دهد.
از طرف دیگر قرار گرفتن کالا و خدمات در فضای تجارت الکترونیکی موجب حذف فاصله بین مبدا و مقصد کالاها و خدمات می شود و تغییرات اساسی در بازارهای هدف به وجود می آورد؛ موفقیت در این فرایند، منوط به مدیریت کارا و حرفه ای اسـت؛ مدیریت حرفـه ای با درک و شناخت از فضای ارتباطات بین المللی، شیوه های کسب و کار الکترونیک را متناسب با ملاحظات بیـن المللی تطبیق می دهد و هم چنین از سویی، مدیریت حرفه ای با تجارت مدرن روابط غیرمعمول را تصحیح می کند.
حجم عملیات نیز اثرات دو سویه ای را بر کسب و کار الکترونیک دارد؛ از آنجایی که استفاده از کسب و کار الکترونیک باعث دستیابی به انبوهی از مشتریان با سلایق مختلف می شود بنگاه های فعال در امر تجارت بین المللی با گسترش ظــرفیت تولیدی و تنوع بخشی به تولیدات کالا و خدمات سعی در جذب مشتریان بیشتر دارند.
یکی از شرایط مهم دیگر در کسب و کار الکترونیک وجود شبکه ارتباطی قوی همراه با اطمینان بالا است؛ دسترسی به پهنای باند بالاتر در اختیار هیچ کدام از بنگاه ها نیست و پهنای باند قسمتی از زیرساختهای نهادینه شده توسط دولت است.
هرقدر این پهنا بالاتر باشد، حجم و سرعت اطلاعاتی که ردوبدل می کند بیشتر خواهد بود از این رو با درنظر گرفتن نقش مهمی که این عامل می تواند در موقعیت خدمات شبکه با توان بالا داشته باشد، خصوصی سازی و مقررات زدایی خدمات ارتباطی به منظور افزایش کارایی در سیستم مخابرات در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته مورد تاکید قرار می گیرد.
هر قدر بنگاه تجاری در سطح بین المللی از نیروی انسانی متخصص بیشتری برخوردار باشد و منابع بیشتری را به سرمایه گذاری تخصیص دهد، موقعیت بهتـری در جذب و پذیرش کسب و کار الکترونیک دارد
البته متغیرهای رفتاری نظیر میزان مهارت نیروی انسانی بنگاه ها، حجم سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و نرخ های دستمزد از عوامل مهمی هستند که در پذیرش کسب و کار الکترونیک توسط بنگاه ها موثرند بدین ترتیب هر قدر بنگاه تجاری در سطح بین المللی از نیروی انسانی متخصص بیشتری برخوردار باشد و منابع بیشتری را به سرمایه گذاری تخصیص دهد، موقعیت بهتـری در جذب و پذیرش کسب و کار الکترونیک دارد.
همچنین دستمزدهای بالا همیشه انگیزه عمده ای برای نیروی کار جهت افزایش کارایی و نوآوری به حساب می آید در نتیجه به کارگیری کسب و کار الکترونیک منافع متعددی را به دنبال دارد و در این مسیر، اینترنت باعث ارزانی دسترسی به اطلاعات و بازارهای جهانی می شود و این عامل موجب می شود تا سرعت عمل در بازارهای چند منظوره که برای تولید کالاها و اطلاعات است، بالا برود.
بنابراین کسب و کار الکترونیک؛ یک الزام در تجارت جهانی است که به طور بالقوه شکل تازه ای به سازمان دهی زیرساخت مشاغل مـوجود می بخشد و با ارزش گذاری مجدد، راه را برای انجام معاملات تجاری باز می کند و با مهندسی مجدد بازرگانی محدودیت هایی که به طور سنتی تولیدکنندگان را از مشتریان جدا می ساخت، رها می سازد.
از سوی دیگر، فعالیت های منفصل و جدا از هم نظیر سفارش، پرداخت و خدمات بعد از فروش، ممکن است به یک فرایند واحد ادغام شده و باعث کاهش هزینه های اعتباری شود که نتیجه چنین فرایندی منتهی به افزایش کارایی و رقابت پذیری در بین بنگاه های صادراتی است.
نظر شما