به گزارش بازار، شرایط طبیعی خاص شبه جزیره عربستان، تولید مواد غذایی داخلی را به چالشی مداوم برای کشورهای این حوزه تبدیل کرده است. به همین دلیل کشورهای عربی خلیج فارس از منابع اقتصادی قابل توجه خود استفاده کرده و این چالش را از طریق واردات مواد غذایی از کشورها غنی‌تر برطرف کردند. تجزیه و تحلیل نشان می‌دهد که واردات مواد غذایی ریسک بالایی دارد و مستقیما به منابع مالی، شرایط سیاسی و منطقه‌ای بستگی دارد. یعنی تا زمانی که بتوانند به صادرات نفت خود ادامه دهند و قادر به تامین هزینه واردات مواد غذایی باشند و امنیت منطقه و جهان تامین باشد در روند واردات مواد غذایی اختلالی ندارند، اما قیمت بالای مواد غذایی ممکن است، بودجه ملی این کشورها را تحت فشار قرار دهد. اندیشکده رند معتقد است شاخص امنیت غذایی به سه عامل غذا، انرژی و آب وابسته است.
یک مسئله کلیدی در امنیت غذایی برای کشورهای خلیج فارس که اکثرا مورد بررسی قرار نگرفته است، وابستگی آنها به غلات وارداتی است. برآورد سازمان فائو نشان می‌دهد نسبت واردات غلات به غلات مصرفی داخلی بیش از ۹۰درصد در عمان و بیش از ۹۵درصد در کویت، عربستان سعودی و امارات است. عربستان با بیشترین واردات و سهم ۱.۷درصد از کل گندم جهان در رتبه ۲۱ دنیا قرار دارد. این وابستگی تناسب با صادرات نفت و قیمت نفت دارد.
یکی از شوک‌ها به تامین امنیت غذایی این است که گندم وارداتی به جنوب خلیج فارس، از یکی از شش تنگه حساس دریایی جهان عبور میکند و این مناطق ممکن است همواره دارای تنش‌های سیاسی و نظامی باشند.
گندم وارد شده توسط کشورهای خلیج فارس از شش تنگه مهم یعنی: تنگه دوور(کم عرض‌ترین نقطه کانال مانش)، تنگه جبل الطارق، کانال سوئز، تنگه ترکیه، تنگه باب المندب و یا تنگه هرمز وارد شده است.
در سال های اخیرکشورهای شورای همکاری خلیج فارس اقدامات متعددی را در جهت افزایش تولید محصولات غذای انجام داده اند. از جمله کاشت محصولات مقاوم به نمک و خشکی، بهبود مدیریت منابع آب، استفاده از اراضی بیابانی، گلخانه های عمودی و... اما بطور کلی شرایط طبیعی کشاورزی خاص شبه جزیره عربستان، تولید محصولات کشاورزی را با موانع زیادی مواجه میکند، به ویژه محدودیت منابع تجدیدپذیر آب. اما با اینحال این کشورها از نظر غذایی در رده بندی کشورها امن دسته بندی میشوند. زیرا قدرت مالی آنها از طریق صادرات نفت و گاز به آنها این امکان را می دهد تا شهروندانشان از سطح بالایی در دسترسی به غذا از طریق واردات از کشورهای غنی برخوردار باشند. با این وجود وضعیت امنیت غذایی شورای همکاری خلیج فارس دارای ریسک‌هایی است که مهم ترین آنها اختلال احتمالی تردد محصولات این کشورها از یکی از شش تنگه استراتژیک دریایی است.
به عنوان مثال در سال ۲۰۱۵ بیش از نیمی از واردات گندم عمان از کانال سوئز و تنگه باب المندب انجام شد و در همان سال نزدیک به ۹۰درصد واردات گندم امارات از تنگه هرمز عبور میکرد. به عبارت دیگر این کشورها در معرض خطر در دسترس بودن تهیه غذا علیرغم داشتن ثروت کافی بودند و جنگ یمن و ناامنی های خلیج فارس میتوانست روند ورود مواد غذایی را با اخلال مواجه کند.
تجزیه و تحلیل ما نشان می دهد که سرمایه گذاری مداوم در زیرساخت ها، ایجاد مسیرهای جایگزین، ذخیره مواد غذایی و مدیریت آب برای تأمین منابع اضطراری برای این کشورها امری ضروری است تا با شوک یا بحران غذایی مواجه نگردند.
نظر شما