تبعات اختلاف قیمت کارخانه و بازار؛ تریلی تریلی دلال، این بار برای تراکتور صف بستند

محمدرضا علی‌اشرفی؛ بازار: بخش کشاورزی از آن جهت دارای اهمیت فراوانی است که یکی از زنجیره‌های مهم تأمین مواد غذایی و امنیت غذایی در کشور به شمار می‌رود و تهدید این بخش و یا وارد ساختن شوک به آن می‌تواند ضررهای جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

اخیراً طی روزهای گذشته اخباری مبنی بر افزایش قیمت کارخانه‌ای تراکتور در رسانه‌ها پیچید و باعث شد تا قیمت تراکتور در بازار آزاد رشد کند.

رشد قیمت تراکتور علاوه بر اینکه خرید این ماشین کشاورزی را برای کشاورزان مشکل کرده است، موجب خواهد شد که قیمت خدمات کشاورزی هم افزایش یابد و از این طریق می‌تواند بر روی قیمت همه محصولات کشاورزی تأثیر بگذارد.

به عنوان نمونه تراکتور بیشتر برای شخم زدن زمین‌های کشاورزی به کار می‌رود و رشد قیمت آن قطعاً به رشد قیمت دستمزد برای شخم زدن زمین کشاورزی منجر خواهد شد.

این مسئله در نهایت موجب افزایش قیمت محصولات کشاورزی از جمله گندم و جو خواهد شد؛ بنابراین از این طریق افزایش قیمت در نهایت امنیت غذایی مردم را به خطر خواهد انداخت و بر روی زندگی عموم مردم جامعه تأثیرگذار است.

کشاورزی کشور وابسته به تراکتورسازی تبریز است
سالانه حدود ۱۵ هزار تراکتور در تراکتورسازی تبریز تولید می‌شود؛ این در حالی است که ۲۵ هزار تراکتور در کشور مورد نیاز است که نزدیک ۷۰ درصد تراکتور موردنیاز در کشور از طریق این شرکت در تبریز تأمین می‌شود.

تراکتورسازی تبریز بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده تراکتور در کشور است و تأثیر فراوانی در تأمین نیاز کشاورزان کشور دارد چراکه رقیبی برای تراکتورسازی تبریز در کشور وجود ندارد و امکان واردات هم در شرایط تحریمی فعلی ممکن نیست.

تراکتورسازی تبریز بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده تراکتور در کشور است و تأثیر فراوانی در تأمین نیاز کشاورزان کشور دارد

۵۸۵ هزار تراکتور و ۱۸ هزار دستگاه کمباین در کشور داریم به طوری که ۸۰ درصد این تراکتورها را تراکتورسازی تبریز تولید کرده است.

تراکتور یکی از ضروری‌ترین و گران‌ترین ماشین آلات کشاورزی است که در مرحله کاشت، داشت و برداشت استفاده می‌شود؛ با توجه به اینکه واردات تراکتور در سال‌های اخیر تقریباً در حد صفر و شاید کمتر از یک درصد، آن هم در موارد خاص، می‌باشد؛ لذا همه کشاورزی کشور وابسته به کارخانه تراکتورسازی تبریز است که اخیراً افزایش ۳۵ درصدی قیمت تراکتور از سوی این کارخانه به صورت ناگهانی باعث آشفتگی بازار شده است.

قیمت محصولات شرکت تراکتورسازی تبریز در یک سال دو برابر شد
با این توضیحات ارائه شده می‌توان گفت که تراکتورسازی نقش ویژه ای در تأمین نیاز کشاورزان به تراکتور دارد و می‌تواند روی بازار آزاد نیز تأثیر ویژه ای داشته باشد.

بررسی افزایش نرخ‌های محصولات شرکت تراکتورسازی تبریز نشان می‌دهد که قیمت تراکتورهای تولیدی این شرکت در یک سال اخیر دوبرابر شده است.

طی اواخر سال ۱۳۹۹ شرکت تراکتورسازی نرخ فروش محصولات خود را طی دو مرتبه به میزان ۱۹ و ۲۵ درصد افزایش داد. پس از آن در بهار امسال شرکت اعلام کرد که قیمت‌ها را ۳۰ درصد افزایش داده و درنهایت طی چند روز اخیر نیز اعلام شد طبق مصوبه جلسه هیأت‌مدیره شرکت، نرخ فروش محصولات به‌طور میانگین به میزان ۳۵ درصد افزایش یافته است.

قیمت تراکتور در بازار از مرز نیم میلیارد تومان عبور کرد
بررسی خبرنگار بازار نشان می‌دهد که با زمزمه افزایش قیمت تراکتور در کارخانه شاهد رشد مجدد قیمت تراکتور در بازار آزاد هستیم. به طوری که قیمت تراکتور ۳۹۹ که بیشترین تقاضا را در بازار دارد طی دو هفته با رشد ۱۵۰ میلیون تومانی به قیمت ۵۸۰ میلیون تومان در بازار آزاد رسیده است.

این درحالی است که تراکتور ۳۹۹ کشاورزی در کارخانه به قیمت ۳۰۹ به فروش می‌رسد ولی در بازار آزاد به قیمت ۵۸۰ میلیون تومان!

همچنین تراکتور ۴۷۵ که تا چند روز پیش به قیمت ۳۱۵ تا ۳۲۰ در بازار آزاد به فروش می‌رسید اکنون به قیمت ۳۷۰ میلیون تومان در بازار رسیده است.

تراکتور ۸۰۰ نیز از قیمت ۳۳۰ میلیون تومان به ۳۸۰ میلیون تومان رسیده است.

حواله های تراکتور به دلالان رسید
همین اختلاف قیمت تراکتور در کارخانه و بازار آزاد باعث شده تا دلالان نیز تراکتورسوار شوند. واسطه‌های و دلالان با پیدا کردن آشنا و پارتی اقدام به خرید حواله‌های کارخانه می‌کنند و بعداز آن با تحویل تراکتور و فروش آن در بازار آزاد سودهای ۱۰۰ میلیون تومانی و بیشتر در یک شب به جیب می‌زنند.

اختلاف قیمت ها باعث شده تا با محدود بودن تعداد تراکتور تولیدی در کارخانه تبریز کشاورزان واقعی موفق به خرید آن از کارخانه نشوند و به ناچار اقدام به خرید تراکتور از بازار آزاد کنند.

همین موضوع باعث شده تا با محدود بودن تعداد تراکتور تولیدی در کارخانه تبریز کشاورزان واقعی موفق به خرید آن از کارخانه نشوند و به ناچار اقدام به خرید تراکتور از بازار آزاد کنند.

نرخ مواد اولیه تراکتور ۷۵ درصد رشد داشته است
مدیر بازاریابی و فروش شرکت تراکتورسازی تبریز در گفتگو با خبرنگار بازار در خصوص دلایل افزایش قیمت تراکتور در کارخانه گفت: مواد اولیه مورد نیاز برای تولید تراکتور رشد بالایی داشته است و به ناچار مجبور به افزایش قیمت‌ها هستیم.

ناصر قربانیان ادامه داد: نرخ مواد اولیه تراکتور طی سال جاری در مقایسه با سال گذشته ۷۵ درصد رشد داشته است، درحالیکه ما اوایل سال جاری تنها ۳۰ درصد نرخ محصولات را افزایش دادیم و در این مقطع نیز نامه نگاری‌های لازم برای دریافت مجوز افزایش ۳۵ درصدی محصولات را انجام داده ایم.

تکرار داستان خودروسازان این بار در صنعت تراکتور
با این وجود به نظر می‌رسد داستان خودروسازان این بار در تراکتورسازی درحال تکرار است و قیمت گذاری دستوری می‌تواند این صنعت را نیز با چالش‌های جدی روبه رو سازد.

می‌توان با نزدیک کردن قیمت کارخانه به بازار آزاد زمینه افزایش آمار تولید کارخانه را فراهم کرد که باعث کاهش و کنترل قیمت تراکتور در بازار آزاد می‌شود، همچنین واردات تراکتور نیز در این صورت افزایش می‌یابد و بخش خصوصی نیز برای تولید تراکتور در کشور راغب تر می‌شود.

البته در این بین رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس نیز اعلام کرده که مجلس با این افزایش قیمت به طور کامل مخالف است. به گفته عسکری این کمیسیون با وزیر صمت مکاتبه کرده و حداقل تا پایان سال هرگونه افزایش قیمت را منتفی می‌داند.

رئیس مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی نیز گفت که افزایش فعلی قیمت تراکتور مورد تأیید این وزارت خانه نیست.

به گفته کشاورزان تراکتور را نمی‌توان از کارخانه خریداری کرد و آنها مجبور هستند از بازار آزاد اقدام به خرید تراکتور کنند چراکه دلالان و کسانی که در کارخانه آشنا دارند فقط موفق به خرید تراکتور با نرخ دولتی و پایین می‌شوند

ولی همه این موارد در حالی است که به گفته کشاورزان تراکتور را نمی‌توان از کارخانه خریداری کرد و آنها مجبور هستند از بازار آزاد اقدام به خرید تراکتور کنند چراکه دلالان و کسانی که در کارخانه آشنا دارند فقط موفق به خرید تراکتور با نرخ دولتی و پایین می‌شوند.

خرید تراکتور از کارخانه برای کشاورز یک آرزوی دست نیافتنی شده است
یکی از کشاورزان آذرشهری در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: از سال ۹۸ برای خرید تراکتور از شرکت تراکتورسازی تبریز ثبت نام کرده ام ولی هنوز نوبت بنده نرسیده است.

غفور پورآصف افزود: آن موقع که ثبت نام کردیم قیمت تراکتور حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان بود و ما نیز این پول را پس انداز کرده بودیم ولی حالا قیمت تراکتور به بیش از ۲۳۰ میلیون در کارخانه رسیده است و باید برای تأمین مبلغ باقی مانده خرید تراکتور قرض بگیرم چرا که بانک کشاورزی نیز وام نمی‌دهد.

وی با بیان اینکه خرید تراکتور از کارخانه برای کشاورز یک آرزوی دست نیافتنی شده است، گفت: اگر بخواهم از بازار آزاد تراکتور خریداری کنم باید ۵۰۰ میلیون تومان تهیه کنم که با درآمد کشاورزی غیرممکن است.

تراکتور صفر و کارنکرده به وفور در بازار آزاد وجود دارد
یکی دیگر از فعالان بخش کشاورزی در تبریز به خبرنگار بازار گفت: با اینکه نمی‌توان تراکتور را از کارخانه خریداری کرد ولی تراکتور صفر و کارنکرده به وفور در بازار آزاد وجود دارد.

اسماعیل بخشی زاده ادامه داد: مسئولان نظارتی باید پاسخ دهند اگر این تراکتور تولیدی در کارخانه به کشاورز واقعی فروخته می‌شود پس این تعداد تراکتور صفر در بازار از کجا می‌آید.

با پول سهامداران شرکت تراکتورسازی شاهد سود صدها میلیونی دلالان و واسطه‌ها در بازار آزاد هستیم

وی افزود: این موضوع نشان می‌دهد که تراکتورهای کارخانه به کشاورزان واقعی نمی‌رسد و این وسط با پول سهامداران شرکت تراکتورسازی شاهد سود صدها میلیونی دلالان و واسطه‌ها در بازار آزاد هستیم.

وی گفت: در چند روز اخیر کارخانه تراکتورسازی تبریز به صورت ناگهانی اقدام به افزایش ۳۵ درصدی قیمت تراکتور کرد که موجب وارد شدن آسیب به کشاورز و کشت پاییزه شده است.

برای خرید تراکتور باید ۳۰ سال پس انداز کنم
کشاورز بستان آبادی نیز در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: کشاورز باید ۳۰ سال پس انداز کند تا بتواند تراکتور ۴۰۰ و ۵۰۰ میلیون تومانی خریداری کند.

وی افزود: با قیمت فعلی محصولات کشاورزی نمی‌توان تراکتور خریداری کرد. مکانیزاسیون تأثیر فراوانی در بهبود تولیدات کشاورزی دارد ولی ما قادر به خرید تراکتور نیستیم و باید تراکتور اجاره کنیم که هزینه آن نیز بالا بوده و مقرون به صرفه نیست.

آنطور که آمارهای اعلامی مرکز توسعه مکانیزاسیون و تراکتورسازی نشان می‌دهد، سالانه بین ۲۰ تا ۲۲ هزار تراکتور بین کشاورزان توزیع می‌شود. این درحالی است که کارشناسان و مسئولان صنف‌های کشاورزی می‌گویند اگر هم سالانه ۱۰ درصد از کشاورزان بخواهند تراکتور خریداری کنند، سالیانه به ۴۰ تا ۵۰ هزار تراکتور در ایران نیاز داریم، رقمی که دوبرابر میزان توزیع فعلی در کشور است.

دشواری تهیه و خرید تراکتور برای عمده کشاورزان نیز موضوع مهم دیگری است که به جز قشر خیلی محدودی که مزارع بزرگ یا کشت و صنعت دارند و به صورت ترکیبی کار می‌کنند برای بیشتر جامعه کشاورزان خرید از بازار آزاد امکان پذیر نیست و خرید از کارخانه هم متأسفانه در دور تسلسل باطل افتاده است که کاملاً با نگاه دولتی اداره می‌شود.

با این شرایط بخش خصوصی نیز تمایلی برای تولید و تأمین تراکتور از خود نشان نمی‌دهد و در این میان همه متضرر می‌شوند به جز دلالان!

متأسفانه نگاه دولتی به شدت در این قضیه هم دیده می‌شود به طوری که تفکر دولتی باعث می‌شود افراد بیشترین آسیب را در بخش کشاورزی متحمل شوند. با کنترل دستوری قیمت کارخانه هم زمینه ضرر سهامداران کارخانه فراهم می‌شود و از سویی دیگر سودهای بادآورده به جیب دلالان می‌رود و کشاورزان نیز مجبور می‌شوند تراکتور را از بازار آزاد با اختلاف قیمت ۲۰۰ میلیون تومانی خریداری کنند، با این شرایط بخش خصوصی نیز تمایلی برای تولید و تأمین تراکتور از خود نشان نمی‌دهد و در این میان همه متضرر می‌شوند به جز دلالان!