بازار؛ گروه بین الملل: در آبان سال گذشته امانوئل ماکرون در پاسخ به خشم جهان اسلام از انتشار تصاویر موهن به پیامبر (ص) گفت: ما هرگز تسلیم نخواهیم شد. ما با روحیه صلح به تمام تفاوت‌ها احترام می‌گذاریم!. پس از آن کمپین تحریم کالاهای فرانسوی آغاز و به دنبال آن فراخوان کشورهای عربی و اسلامی برای تحریم کالاهای تولید فرانسه به خاطر اظهارات موهن رئیس‌جمهوری این کشور و انتشار کاریکاتورهای توهین‌آمیز علیه پیامبر اکرم (ص)، پاریس از کشورهای خاورمیانه خواست کالاهای فرانسوی را تحریم نکنند.
حالا پس از تقریبا یک سال، کاخ الیزه در بیانیه ۲۶ نوامبر ۲۰۲۱ اعلام کرده است که تور مکرون خلیج فارس بین ۳ تا ۴ دسامبر و شامل قطر، عربستان سعودی و امارات خواهد بود. الیزه به جزئیات بیشتری در مورد این سفر اشاره‌ای نکرد، اما ناظران بر این باورند که برنامه هسته‌ای ایران، روابط عربستان با ایران، جنگ یمن، بحران لبنان و خلیج فارس و بهای جهانی نفت پرونده‌های اصلی روی میز تور مکرون خواهد بود. بنابراین سفر امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه به سه کشور خلیج فارس در اوایل دسامبر، صرفاً برای تحکیم روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشورش نیست.
پرونده هسته‌ای ایران
خبرگزاری آلمان به نقل از منابع دیپلماتیک غربی گزارش داد که مکرون با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و تعدادی از مقامات ارشد پادشاهی سعودی دیدار خواهد کرد. این منابع گفتند: «این دیدار در پایان دور مذاکرات درباره پرونده هسته‌ای ایران انجام می‌شود که از ۲۹ نوامبر در وین پایتخت اتریش بین ایران و ایالات متحده آمریکا و قدرت‌های بزرگ آغاز شده است.
این منابع خاطرنشان کردند: مذاکرات عربستان و فرانسه علاوه بر موضوع فلسطین، به تحولات در سطح جنگ یمن و نیز اوضاع عراق و سوریه پرداخته است. نایف الحجرف، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس، اوایل نوامبر امسال در بیانیه‌های مطبوعاتی تأکید کرد که «دستیابی به راه‌حلی در مورد پرونده هسته‌ای ایران بدون مشارکت کشورهای عرب خلیج‌فارس در مذاکرات وین ممکن نیست.
جنگ یمن
همچنین گفتگوهای دو طرف به تحولات سطح جنگ یمن با توجه به امتناع شبه نظامیان حوثی از پاسخگویی به درخواست‌های سعوی و وضعیت عراق و سوریه و تحولات فلسطینی می‌پردازد. در سطح دوجانبه نیز همین منابع با تاکید بر آمادگی فرانسه برای پاسخگویی به نیازهای عربستان سعودی به تسلیحات و تجهیزات نظامی، تمرکز گفتگوی دوجانبه را بر دو موضوع دانستند؛ نخست مربوط به همکاری‌های نظامی و دیگری مربوط به انرژی و سرمایه گذاری.
بحران لبنان
رئیس جمهور فرانسه علاوه بر مسائل امنیتی در منطقه، به بحران لبنان و مسئله فلسطین نیز خواهد پرداخت. مکرون در این سفر تلاش خواهد کرد تا بحران لبنان و کشورهای خلیج فارس را آرام کند، اما همان بسیاری از تحلیلگران احتمال موفقیت وی در این موضوع را اندک می‌دانند. چون ریاض این موضوع را چیزی فراتر از اظهارات یا استعفای وزیر می‌داند. البته به نظر می‌رسد استعفای جورج قرداحی در آستانه سفر مکرون به خلیج فارس در راستای کاهش تنش‌ها باشد.
امتناع عربستان از طرح بحران لبنان
میثم رزق، نویسنده لبنانی در مقاله‌ای که در روزنامه لبنانی «النهار» در ۲۷ نوامبر منتشر کرد، اظهار کرد که قرار دادن بحران لبنان و خلیج فارس بر روی میز مذاکره، ممکن است با واکنش عربستان مواجه شود. همه منتظر سفر رئیس جمهور فرانسه به ریاض هستند و دیگران در حال تماشای جلسات غیرعلنی در قاهره هستند و اطلاعاتی منتشر شده نشان می‌دهد که مصر به دنبال یافتن روزنه‌ای در دیوار روابط عربستان و لبنان است.
وی افزود: اما شرط بندی برای دیدار ماکرون واقع بینانه به نظر نمی‌رسد، زیرا اطلاعات فاش شده از ریاض نشان می‌دهد که موضع عربستان تغییر نکرده است. بطوریکه مقامات فرانسوی از امتناع مطلق عربستان از گفتگو در مورد پرونده لبنان غافلگیر شده‌اند.
این نویسنده لبنانی تصریح کرد: آنچه تداوم موضع سعود را تأیید می‌کند، شکست تلاش‌های عربستان در ماه‌های گذشته در میدان یمن است. اما یک منبع دیپلماتیک فرانسوی گفت که رئیس جمهور مکرون در جریان این سفر در رابطه با بحران با لبنان "پیام صلح" ارسال خواهد کرد.
روزنامه نشنال هم به نقل از منابع سیاسی و دیپلماتیک فرانسوی نوشت: فرانسه و آمریکا می‌خواهند از فروپاشی دولت فعلی لبنان که ۱۳ ماه طول کشید، جلوگیری کنند. به گفته این منابع، رئیس جمهور فرانسه اخیراً در دیدار با نجیب میقاتی حمایت خود را از دولت اعلام و اطمینان داده است که برای پایان دادن به بحران، پیام‌های آرامش را به کشورهای حوزه خلیج فارس منتقل خواهد کرد. ماکرون نقش میانجی را ایفا نمی‌کند، بلکه پیام‌هایی را منتقل می‌کند که خواستار گفتگو و حل و فصل اختلافات از راه‌های مسالمت آمیز است.
محی‌الدین محمود الشهیمی، مدرس دانشکده بازرگانی و تحصیلات تکمیلی پاریس، چهار محور در این سفر را مهم می‌داند. این محورها عبارتند حل سریع بحران لبنان، مشارکت فرانسه و عربستان در زمینه تسلیحات، انرژی و تجارت و اهمیت مشارکت همه‌جانبه کشورهای عربی و خلیج فارس در پشت صحنه توافق هسته‌ای وین و جنگ در یمن.
وی تصریح کرد: با توجه به موضوع لبنان که اولویت فرانسه است، رئیس جمهور فرانسه در سفرهای خود به سه کشور حوزه خلیج فارس تلاش خواهد کرد تا به توافق برسد. البته ماکرون می‌داند که درخواست او برای نرم کردن مواضع عربستان و خلیج فارس در قبال لبنان رد شده است، زیرا او می‌داند که درها بسته و بحران عمیق‌تر است.
وی افزود: بنابراین ماکرون با تلاش برای یافتن راه‌حلی برای حفظ موجودیت کشور لبنان، رایزنی‌های خود را از نقطه‌ای مهم‌تر و از نقطه‌ای عمیق‌تر از منشأ مشکل پیش خواهد برد.
وی ادامه داد: بر کسی پوشیده نیست که عربستان پرونده لبنان را به پرونده حملات یمنی‌ها به آن مرتبط می‌کند و این چیزی است که سعودی‌ها روی میز مذاکره با نمایندگان آمریکا هم گذاشته‌اند. در واقع عربستان سعودی در تلاش است تا با استفاده از پرونده لبنان؛ حوثی‌ها، متحدان حزب‌الله و ایران را تحت فشار قرار دهد تا حملات به آن را متوقف کنند.
اقتصاد فراتر از سیاست
اقتصاد کشورهای خلیج فارس از موقعیت پیشرفته‌ای در جهان برخوردار است، جایی که ادغام و پیوستگی اقتصادی شش کشور عامل مهمی در دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار و افزایش روند رشد اقتصادی در شورای همکاری خلیج فارس است.
کشورهای حوزه خلیج فارس در تلاش هستند تا فرصت‌ها و پروژه‌های سرمایه گذاری عمده خود را از طریق مجامع اقتصادی بین‌المللی معرفی کنند. مجمع اقتصادی خلیج فارس که هر از چند گاهی برگزار می‌شود، دروازه‌ای برای گسترش روابط اقتصادی بین کشورهای خلیج فارس و فرانسه است که علاوه بر مجامع مختلف اقتصادی بین المللی، دارای روابط قوی اقتصادی هستند.
در اکتبر ۲۰۰۸، فدراسیون اتاق‌های بازرگانی خلیج‌فارس و سازمان تجارت فرانسه-عربی تأسیس مجمعی برای تبادل نظر در مورد فعالیت‌های تجاری خود اعلام کردند. در اکتبر ۲۰۱۱، دومین مجمع بین دو طرف برگزار و باعث افزایش حجم مبادلات تجاری بین فرانسه و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به ۱۲.۳ میلیارد یورو شد. در اکتبر ۲۰۱۶، سومین مجمع فرانسه و خلیج فارس برگزار و حجم مبادلات به هجده میلیارد یورو رسید.
نیاز فرانسه به خلیج فارس
روابط تجاری فرانسه و کشورهای حاشیه خلیج فارس از داشته‌های طرف مقابل ناشی می‌شود، به ویژه پاریس که نیاز شدید خود را از کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه در زمینه واردات مشتقات نفتی و فروش اسلحه به شش کشور را در اولویت دارد. اگر به سمت نفت نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که عربستان سعودی سومین صادرکننده بزرگ نفت به فرانسه است، و سلطان نشین عمان در رتبه دوم فهرست تامین‌کنندگان گاز به آن قرار دارد
مجموع صادرات فرانسه به منطقه خلیج فارس روز به روز در حال افزایش است و در سال گذشته به بیش از ۲۰ میلیارد دلار رسیده است، البته جا برای افزایش این حجم تجاری وجود دارد. فرانسه سلاح و تجهیزات پیشرفته را به این کشورها می‌فروشد و توانایی دفاعی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را توسعه می‌دهد. باید توجه داشت که در حتال حاضر سلاح بزرگترین صادرات به کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه به امارات متحده عربی، قطر و عربستان سعودی هستند که در لیست پنج شریک دفاعی اصلی فرانسه قرار دارند.
کشورهای خلیج فارس نیز سرمایه‌گذاری هنگفتی در فرانسه انجام داده‌اند که در راس آنها قطر قرار دارد که به ویژه در بورس و شرکت‌های بزرگ تجاری حدود ۴۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است.
تجارت و تحریم
فرانسه از روابط اقتصادی قوی با کشورهای حاشیه خلیج فارس برخوردار بوده و حجم مبادلات تجاری بین دو طرف به ۶۰ میلیارد دلار رسیده است. مواد غذایی در راس فهرست صادرات فرانسه به خلیج فارس و پس از آن تسلیحات و پوشاک قرار دارند. براساس آمارهای رسمی، عربستان سعودی با ۲۷ میلیارد دلار، امارات با ۱۲ میلیارد دلار، کویت با ۹ میلیارد دلار و قطر با ۷ میلیارد دلار در رتبه نخست مبادلات تجاری با فرانسه قرار دارند.
اما به دلیل توهین فرانسوی‌ها به پیامبر اسلام (ص) و دین اسلام، این امر بر صادرات فرانسه به کشورهای حاشیه خلیج فارس تأثیر قابل توجهی در دوره پس از تحریم محصولات فرانسوی در سال ۲۰۲۱ گذاشت.
این صادرات به کشور قطر در سال ۲۰۲۰ به ۱.۷۳ میلیارد دلار در مقایسه با ۴.۲۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است. صادرات پاریس به عربستان سعودی نیز از ۳.۴۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ به ۲.۶۴ میلیارد دلار کاهش یافته است. در امارات متحده عربی، واردات محصولات فرانسوی این کشور در سال ۲۰۲۰ به ۳.۶۱ میلیارد دلار در مقایسه با ۳.۶۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ کاهش یافت.
صادرات فرانسه به سلطان نشین عمان نیز در سال ۲۰۲۰ به ۲۹۴ میلیون دلار در مقایسه با ۴۷۵ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ کاهش یافت. و بحریم نیز واردات از فرانسه را در سال ۲۰۲۰ به ۱۴۲ میلیون دلار در مقایسه با ۴۷۱ میلیون دلار سال ۲۰۱۹ رساند.
نظر شما