بازار- با افزایش تعداد مبتلایان کوویید ۱۹، به بیش از ۴۰ هزار نفر خریدهای آنلاین هم بیشتر شده است. آنگونه که رضا الفت نسب عضو اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی به بازار گفته است میزان خرید اینترنتی کالاهای سوپرمارکتی با شیوع کرونا حدود ۳۰ درصد بیشتر شده است. او با بیان اینکه سهم خریدهای اینترنتی از سبد مصرفی خانوار حدود ۱.۵ درصد است، می‌گوید: با وجود نگرانی‌های زیادی که در رابطه با انتشار ویروس کرونا در کشور وجود دارد بازهم بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند که خریدهای‌های خود را به صورت سنتی و آفلاین انجام دهند.
او حالا از راه اندازی پویش «از خانه بخریم» خبر می‌دهد و می‌گوید: تا زمانی که این ویروس کرونا دست از سر اقتصاد ایران برنداشته این پویش ادامه خواهد داشت. محمد جواد آذری جهرمی‌وزیر ارتباطات هم از برنامه ریزی برای افزایش سهم شرکت‌های اینترنتی از بازار خرده فروشی به ۱۰ درصد خبر می‌دهد. بعد از وزارت صمت و ارتباطات، حالا وزارت نفت برای کاهش ترددهای غیر ضرور پای کار آمده و از در نظر گرفتن بنزین تشویقی برای رونق خریدهای غیر حضوری خبر می‌دهد. شهرام رضایی مدیر کل برنامه ریزی پخش و پالایش به بازار می‌گوید: رانندگان تاکسی‌های آنلاین و پیک‌های موتوری که امکان رصد کردن پیمایش آنها وجود دارد، برای حمل بسته ۲۰ درصد سهمیه بنزین بیشتر دریافت می‌کنند. البته او این نکته را هم گفته که کسانی که می‌خواهند مشمول این سهمیه شوند باید حداقل ۲۰ سفر در روز داشته و بسته‌های خرید مشتریان را تحویل دهند.
تخلف کمتر از یک درصدی سایت‌های داری جواز
کسانی که خواهان پیوستن به این پویش هستند کافی است که به وب سایت bazargahiran.ir مراجعه کنند. در این وب سایت اسامی‌کسب و کارهایی که به پویش پیوسته و تخفیف‌هایی را ارائه می‌کنند، مشخص است. البته کسب و کارهای سنتی که خواهان پیوستن به این پویش هستند باید بدانند که عضویت یا تاییده موقت از اتحادیه کسب و کارهای ایننترنتی اصلی ترین شرط شرکت در این پویش است. الفت نسب که دلیل اصلی این شرط را نظارت بیشتر و دقیق تر می‌داند، گفت: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که میزان تخلفات در فروشگاه‌های آنلاین دارای جواز کسب از اتحادیه کمتر از یک درصد بوده و با اطمینان بیشتری می‌توان از این سایت‌ها خرید کرد. او البته گفته در صورت بروز هر گونه مشکل، مشتریان اینترنتی این پویش می‌توانند، اعتراضات و شکایات خود را از طریق همین وب سایت به اتحادیه ارسال کنند تا در کمترین زمان ممکن به آن رسیدگی شود.
بنزین تشویقی برای وسایل نقلیه عمومی
بر اساس آنچه در این وب سایت آمده ارسال سفارشات بالای ۱۰۰ هزار تومان رایگان بوده و کالاهای تند مصرف یا همان سوپرمارکتی باید حداکثر ظرف مدت ۲۴ ساعت و سایر کالاهای حداکثر ظرف ۷۲ ساعت در اختیار مشتریان قرار گیرد. این بازه زمانی برای تحویل کالا اما در شرایطی اعلام شده در هفته‌های گذشته بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین با اختلال در ارسال مواجه شده اند. حتی برخی از این سوپرمارکت‌ها ثبت سفارش هم انجام نمی‌دادند و سفارش نمی‌گرفتند.
آنگونه که مسئولان این فروشگاه‌ها می‌گویند: تعداد پیک‌های فعال در این روزها پاسخگوی تقاضای موجود در بازار نیست و همین باعث شده سفارش‌ها دیرتر به دست مشتریان برسد. حالا وزارت نفت سعی دارد تا با در نظرگرفتن سهمیه بنزین اضافه تر کمی‌انگیزه فعالان در این کسب و کارها را بیشتر کند. شهرام رضایی مدیرکل برنامه ریزی پخش و پالایش در اینباره به بازار می‌گوید: برای تشویق مردم به خریدهای غیرحضوری مردم و ایجاد رغبت در رانندگان پیک‌های موتوری و تاکسی‌های آنلاینی، وسایل حمل و نقل عمومی‌که کالاهای مردم را جابه جا می‌کنند، مورد تشویق از جهت سوخت قرار می‌گیرند.
بر اساس این طرح رانندگانی که روزانه بیش از ۲۰ مسیر، کالاهای مردم را جابه جا می‌کنند، سهمیه پیمایشی که به صورت اعتباری دریافت می‌کنند، ۲۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد. البته نباید فراموش کرد که این طرح تنها در تاکسی‌های آنلاین و پیک‌های موتوری که امکان رصد پیمایش آنها وجود دارد، اجرایی شده است.
وعده های عملیاتی نشد
با وجود اینکه مسئولان شرکت پخش از اختصاص ۳۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای بنزین سهمیه‌ای تا پایان سال ۹۸ خبر می دادند اما بسیاری از رانندگان تاکسی‌های آنلاین و پیک‌های موتوری از درآمدهای پایین و اعتبار بنزین یارانه‌ای که اختصاص نیافته و کارکردن در این روزها را برای آنها حسابی سخت کرده، گله می‌کنند. حسین راننده یک پژو ۴۵۰ خاکستری است که از حدود ۲ سال پیش در یکی از همین تاکسی‌های اینترنتی مشغول به کار شده است. او به بازار می‌گوید: به دلیل بی نظمی‌هایی که در ارسال اطلاعات وجود داشته تا کنون تنها یک بار مبلغ ۶۰ هزار تومان به عنوان اعتبار سهمیه بنزین به حساب من واریز شده است. بیش از 4 ماه از اجرای طرح سهمیه بندی بنزین گذشته و وعده ای که دولت داده بود هنوز به طور کامل اجرایی نشده است. در چنین شرایطی چطور می‌توان به این سهمیه اضافه ای که وعده داده شده دل خوش کرد.
او با بیان اینکه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی معمولا از اقشار کم درآمد جامعه هستند که اتفاقا در معرض خطر زیادی هم قرار دارند، ادامه داد: با این وجود دولت هیچ حمایتی برای آنها در نظر نگرفته است.
سهم خرید اینترنتی از بازار خرده فروشی ایران چقدر است
آمارهای اعلامی‌نشان می‌دهد که سهم خرده فروشی آنلاین از کل بازار خرده فروشی طی سال ۲۰۱۸ در بریتانیا حدود ۲۱ درصد، آلمان حدود ۱۳ درصد، نروژ و ترکیه ۵ درصد و آمریکا ۱۵.۴ است. آمارهای اعلامی‌از طرف اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی نشان می‌دهد که در چین که اتفاقا ید طولانی در خریدهای اینترنتی دارد بین ۲۴ تا ۲۵ درصد خریدهای مردم به صورت آنلاین صورت می‌گیرد.
در چنین شرایطی محمد جواد آذری جهری وزیر ارتباطات سهم خرده فروشی‌های آنلاین از بازار ایران را به تازگی ۶ درصد اعلام کرده و ابراز امیدواری کرده که این سهم به ۱۰ درصد برسد. عددی تعجب برانگیز که عضو اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی آن را رد کرده و می‌گوید: در حال حاضر بین یک تا ۱.۵ درصد خریدهای مردم در بستر اینترنت صورت می‌گیرد. او معتقد است افزایش این سهم به ۳ درصد به انجام سرمایه گذاری گسترده، ایجاد زیرساخت‌ها و البته تسهیل قوانین کسب و کار نیاز دارد.
او که معتقد است قوانین مربوط به کسب و کارهای اینترنتی نیازمند به روز رسانی هستند، گفت: در حال حاضر حدود ۱۵ نهاد متولی فعالیت هایی هستند که در فضای اینترنت شکل می‌گیرد در حالیکه در بسیاری از کشورها که اتفاقا شرایط بهتر از ما دارند تنها یک نهاد کلیه امور را بر عهده دارد.
آمارهای اعلامی از طرف مرکز تجارت الکترونیک حکایت از این دارد که تعداد وب سایت های دارای نماد اعتماد از حدود ۳۱ هزار فروشگاه آنلاین به حدود ۶۰ هزار فروشگاه رسیده است. این در حالی است که به گفته الفت نسب تنها ۱۳۳۳ واحد آنلاین دارای جواز کسب از اتحادیه هستند.
قطعی اینترنت و بی اعتمادی کسب و کارها به اقتصاد دیجیتال
الفت نسب همچنین به مشکلاتی که قطعی اینترنت برای بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی در آبان امسال به وجود آورد، اشاره کرد و ادامه داد: در آن روزها بسیاری سرمایه گذاران سنتی که قرار بود که کسب و کارهای اینترنتی ورود پیدا کنند، از تصمیم خود برگشتند و گفتند که نمی‌توانند در فضایی که ریسک بالایی دارد، ورود پیدا کنند. شاید اگر آن روزها حقوق کسب و کارهای فعال در بستر اینترنت را جدی گرفته بودیم و کمی بیشتر به فکرشان بودیم، امروز شرایط بهتری در اقتصاد دیجیتال داشتیم.
آنگونه که آمارها نشان می‌دهد ۳۰۰ هزار فروشنده با مجوز در بستر اینترنت مشغول به فعالیت هستند که می‌توان حدس زد که نبود دسترسی آنلاین چه بر سر آنان آورده است. کسانی که با راه‌اندازی یک صفحه در اینستاگرام یا یک کانال در تلگرام به کسب درآمد از فروش غذاهای خانگی، صنایع دستی و تزئینی یا کفش و لباس تولیدی خود مشغول بودند به سادگی محل درآمدشان قطع شد بی‌آنکه نقشی در آشفتگی‌های اجتماعی اخیر داشته باشند.
با وجود تمامی‌مشکلات کوچک و بزرگ بسیاری از کسب و کارها و و رانندگان تاکسی‌های اینترنتی و پیک‌های موتوری در این روزهای سخت برای کمک به مردم ایران و کاهش تلفات ناشی از ویروس کرونا به میدان آمده اند. بد نیست دولتمردان هم در روزهای سخت حمایت از این اقشار کم درآمد و ضعیف جامعه را فراموش نکرده و کمی بیشتر پای قول و قرار و وعده‌هایشان باقی بمانند.
نظر شما