کریدور «سی پک» و استراتژی دلارزدایی؛ نجات کابل از فشارهای امریکا| گسترش یکپارچگی اقتصادی منطقه

تهمینه غمخوار؛ بازار: زمانی که ایالات متحده پای خود را در افغانستان گذاشت،  به عنوان یک عامل ایجاد کننده هرج و مرج در نظر گرفته شد در حالی که پس از خروج نیز، هرج و مرج بیشتری را با مسدود کردن دارایی های افغانستان ایجاد کرد و موجب یک بحران انسانی و اقتصادی شد.

بر همین اساس و با توجه به وضعیت موجود و کمبود نقدینگی، مردم افغانستان ناامیدانه به دنبال یک  مستر پلن یا طرح راهبردی اقتصادی قابل دوام در جهت جلوگیری از فجایع مالی و انسانی بزرگ هستند. در همین خصوص، در صورت موافقت همه ذینفعان، ابتکار گسترش کریدور «سی پک» (کریدور اقتصادی چین_پاکستان) تا افغانستان با هدف کاهش ارزش دلار امری قابل ارائه به نظر می رسد.

این سند دارای اعتبارنامه ای است و نقشه راه جامعی را تعیین می کند که به تاجران افغان اجازه می دهد تا مشکلات مالی، بدتر شدن وضعیت اقتصادی و چشم انداز تجاری مخدوش خود را برطرف کنند.

از این رو، به نظر می رسد که کریدور اقتصادی چین_ پاکستان (CPEC)، به عنوان یکی از پروژه های امضاء شده ابتکار یک کمربند_یک جاده (BRI)، با پتانسیل کامل به منظور ایجاد تغییر برای عموم مردم افغانستان مجهز شده همانطور که موجب کاهش بسیاری از مشکلات اقتصادی پاکستان شده و خواهد شد.

اگر طرح پیوند سی پک و افغانستان اجرایی شود، بهترین راه نجات برای اقتصاد شکننده افغانستان که در آستانه فروپاشی قرار گرفته است، مهیا خواهد شد

از زمان راه اندازی آن در سال ۲۰۱۵ تا به امروز، سی پک مشکلات اقتصادی مردم را به حداقل رسانده است. تجارت و فعالیت های تجاری را سرعت بخشیده و هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کرده است.

همچنین، با راه اندازی این کریدور، استانداردهای زندگی مردم و چشم اندازهای آینده از زمانی که به حل چالش های مزمن کمبود برق، زیرساخت های فرسوده جاده ای و حمل و نقل و صنعت راکد کمک کرده، بهبود یافته است.

از آن جایی که سی پک موجب توسعه‌های مبتنی بر کشاورزی شده و پایه‌ های یک صنعت کشاورزی مدرن را در پاکستان ایجاد کرده، افغانستان نیز پس از ادغام با این کریدور که به عنوان جواهری در نظر گرفته می شود، می‌تواند از همان مزیت‌ های بیشتر بهره ببرد در حالی که در سال ۲۰۱۸، این کشور از طریق تجارت ترانزیتی بیش از دو میلیارد دلاری افغانستان_پاکستان، از سیاست های مطلوب سی پک بهره مند شده است.

 علاوه بر آن،  محموله‌ های کانتینری که در جاده‌های سی پک تردد می‌کردند، بارها به افغانستان می‌رسیدند و منافع سی پک و گسترش ارتباط منطقه‌ای آن با هدف تحقق رویای یک سرنوشت مشترک را به جهانیان نشان می‌داد.

  استراتژی دلارزدایی یک فرصت منحصر به فرد برای معرفی یک ارز جایگزین برای غلبه بر آشفتگی های اقتصادی به جای وابسته شدن به نفوذ هژمونیک دلار است که درخشش خود را در سطح جهانی از دست می دهد 

در یک سناریوی شوم که مانع ورود دلار به افغانستان شده و به نظر می رسد مجازات ایالات متحده برای طالبان برای به دست گرفتن کنترل در افغانستان باشد، استراتژی دلارزدایی نیز ممکن است به عنوان یک خط مشی نه طلایی و البته نقره ای مطرح شود.

این استراتژی یک فرصت منحصر به فرد برای معرفی یک ارز جایگزین برای غلبه بر آشفتگی های اقتصادی به جای وابسته شدن به نفوذ هژمونیک دلار است که درخشش خود را در سطح جهانی از دست می دهد.

خوشبختانه، محیط، مساعد برای آغاز حرکتی جدید و تغییر روند بازی است تا چشم انداز مالی بدی که ممکن است توسط واشنگتن به بهانه استانداردهای حقوق بشر خودساخته اش و نافرمانی از قوانین ایجاد شده خود برای کنترل جهان ایجاد شود، بی تأثیر باشد.

تجارت جهانی و سیستم مالی در خطر است، زیرا هژمونی دلار آمریکا به واشنگتن اجازه می دهد تا هر کشوری را که سیاست های آمریکا را قبول نمی کند یا اقداماتی را انجام می دهد که تهدیدی برای منافع ملی خود می داند، تحریم کند

بر همین اساس، بسیاری از بازیگران منطقه ای تمام تلاش خود را برای پایان دادن به رژیم دلار به کار گرفته اند. کارشناسان بر این باورند که تجارت جهانی و سیستم مالی در خطر است، زیرا هژمونی دلار آمریکا به واشنگتن اجازه می دهد تا هر کشوری را که سیاست های آمریکا را قبول نمی کند یا اقداماتی را انجام می دهد که تهدیدی برای منافع ملی خود می داند، تحریم کند.

تعدادی از کشورهای اروپایی از رکود اقتصادی رنج می برند در حالی که بار سنگین تحریم های آمریکا علیه شرکای تجاری بالقوه اتحادیه اروپا از جمله ایران و روسیه را تحمل می کنند. همین امر در مورد بسیاری از کشورهای خاورمیانه و جنوب آسیا نیز صادق است. همه آنها ارزش دلارزدایی را راهی برای رهایی کشورهایشان از سیاست و رهبری مخرب ایالات متحده می دانند.

این امر نشانه خوشحالی است که زمین حاصلخیز برای کاشت بذر ارتباط سی پک با افغانستان و دلارزدایی وجود دارد. چین، افغانستان و پاکستان، ذینفعان اصلی  برای تحقق همه چیز در یک صفحه هستند.

از این رو، ژائو لیجیان سخنگوی وزارت امور خارجه چین، در طی جلسات توجیهی منظم مجدداً تأکید کرده است که چین علاقه مند به همکاری با پاکستان در چارچوب سی پک و گسترش آن به سایر کشورهای منطقه به امید بهبود ارتباط منطقه ای و یکپارچگی اقتصادی است.

پاکستان می تواند صادرات میوه، سبزیجات، ماشین آلات، کالاهای نساجی و موارد دیگر را از طریق اتصال بالقوه سی پک به افغانستان افزایش دهد

در سال ۲۰۱۹، عمده ترین محصولاتی که افغانستان به چین صادر کرد، آجیل، نخ پنبه خالص غیر خرده فروشی، میوه های خشک، موی حیوانات و سنگ صابون بود. در مقابل، چین عمدتاً تایرهای لاستیکی، پارچه‌های بافته شده از رشته‌های مصنوعی، تجهیزات پخش، دستگاه‌های نیمه‌رسانا و ترانسفورماتورهای الکترونیکی را به افغانستان صادر می‌کرد. پاکستان می تواند صادرات میوه، سبزیجات، ماشین آلات، کالاهای نساجی و موارد دیگر را از طریق اتصال بالقوه سی پک به افغانستان افزایش دهد.

میان خلیل  اقتصاددان پاکستانی در این خصوص اظهار کرده که سی پک، یک پروژه شاخص تحت حمایت یک کمربند_یک جاده، با هدف تعمیق ارتباطات منطقه‌ای و بین‌المللی برای احیای رشد اقتصادی راه اندازی شده است، بنابراین اگر این کریدور به افغانستان وارد شود، سرزمین محصور در خشکی جنگ‌ زده از سود توسعه برخوردار خواهد شد.

 سود مورد انتظار نیز ممکن است به شکل گسترش و امتداد پروژه های سی پک در افغانستان به ویژه در زمینه زیرساخت های جاده ای و ریلی، بخش انرژی، صنعتی سازی با فناوری پیشرفته و هاب های تجاری مبتنی بر بازار دریافت شود. همچنین، اتصال مجدد این کریدور به افغانستان، راه را برای سرمایه گذاری خارجی قابل توجهی هموار کرده و امکان گشایش مشاغل با درآمد بیشتر را فراهم می سازد.

گنجاندن افغانستان در سی پک ، یک پیشرفت خوشایند است زیرا  چین به عنوان عامل ثبات در افغانستان عمل خواهد کرد

جاوید جهانزیب اقتصاددان ارشد پاکستان معتقد است که اگر طرح پیوند سی پک و افغانستان اجرایی شود، بهترین راه نجات برای اقتصاد شکننده افغانستان که در آستانه فروپاشی قرار گرفته است، مهیا خواهد شد.

سید حسن جاوید مدیر مرکز مطالعات چینی دانشگاه ملی علم و صنعت نیز در یک وبینار با موضوع «ادغام منطقه ای و سی پک»  که توسط موسسه مطالعات منطقه ای (IRS)، برگزار شد، اظهار داشت که گنجاندن افغانستان در سی پک ، یک پیشرفت خوشایند است زیرا  چین به عنوان عامل ثبات در افغانستان عمل خواهد کرد.

گزارش ها حاکی از آن است که از نظر عملی، تعداد کمی از ابتکارات، سی پک را با افغانستان که در تقاطع آسیای جنوبی، آسیای مرکزی و غرب آسیا قرار دارد، مرتبط می کند. بر همین اساس،  برنامه اتصال پیشاور (شهر پاکستان) به جلال آباد (شهر افغانستان) از طریق راه آهن در دستور کار است.

 شیخ رشید احمد وزیر پیشین راه آهن پاکستان اعلام کرده که پروژه خط آهن اصلی CPEC (ML-I) که اولویت بالایی دارد، به میزان ۱۵۴ کیلومتر از پیشاور تا جلال آباد در افغانستان گسترش خواهد یافت.

همچنین، فرخ حبیب  وزیر اطلاعات و نشریات پاکستان گفت: راه آهن بین پاکستان و افغانستان به هر دو کشور کمک خواهد کرد تجارت دوجانبه را بهبود بخشند در حالی که تردد هزاران مسافر را که روزانه از مرز عبور می کنند، تسهیل می کند.

در همین حال، اگر سی پک به افغانستان متصل شود، این کشور در موقعیتی قرار خواهد گرفت که مدیریت رودخانه‌ های مشترکی را که از رودخانه کنر شروع می‌شود، انجام دهد. (کنر یکی از شاخه‌های اصلی رودخانه کابل که سالانه حدود ۱۳ میلیون جریب (یک جریب مساوی است با ۴٬۰۴۶ مترمربع) به پاکستان کمک می‌کند).