بازار؛ گروه آب و انرژی: جواد اوجی وزیر نفت در حالی کلید ساختمان طالقانی را از بیژن زنگنه تحویل گرفت که قیمت نفت در بازارهای جهانی به بالاترین مقدار خود در طول سال های گذشته رسیده و رکورد ۷۵ دلار را هم شکسته بود. رشد قیمت نفت در ماه های گذشته به اذعای بسیاری از کارشناسان موجب افزایش خرید نفت از ایران شده است. به باور محمد علی خطیبی کارشناس انرژی، گرانی نفت در ماه های گذشته موجب شد که خریداران نفت ایران راحت تر چشم خود را روی تحریم ها ببندند. ضمن اینکه پیش بینی می شود که کمبود عرضه نفت در بازار جهانی به بازگشت سریع تر ایران به بازارهای جهانی کمک کند. البته در سایر بخش های حوزه انرژی خیلی بخت با اوجی یار نبود. در حالیکه حدود ۸۵ وز از فعالیت دولت سیزدهم سپری می شد، سامانه سوخت رسانی وزارت نفت مورد حمله سایبری قرار گرفت. کمبود ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز را از دیگر چالش های وزیر نفت دولت سیزدهم است که از مدت ها قبل برنامه ریزی برای مقابله با آن آغاز شده است.
حمله سایبری به سامانه سوخت رسانی
۱۰۰ روز نخست دولت سیزدهم در حوزه انرژی با حاشیه های متعددی مواجه بود که مهم ترین آن را می توان حمله سایبری به سیستم سوخت رسانی کشور دانست. حمله ای که موجب شد سیستم سوخت رسانی چند روزی متوقف شده و مردم مجبور به استفاده از بنزین آزاد شدند. در روزهای نخست کارشناسان شرکت پخش و پالایش به صورت دستی جایگاه های سوخت را به مدار بازگردانند و امکان سوخت گیری بر اساس نرخ آزاد ۳ هزار تومانی فراهم شد. البته مشکل سوخت رسانی به قیمت یارانه ای هم ظرف مدت یک هفته رفع شد و وزیر نفت وعده در نظر گرفتن سهمیه مازاد بر سهمیه قبلی را به مردم داد. بدین ترتیب سهمیه بنزین خودروهای شخصی به جای ۶۰ لیتر به ۷۰ لیتر در ماه پیش‌رو افزایش می‌یابد. و سهمیه موتورسیکلت‌ها نیز از ۲۵ لیتر به ۳۰ لیتر افزایش پیدا خواهد کرد.
واردات نفت چین از ایران به‌طور متوسط در سه ماه گذشته بیش از نیم‌میلیون بشکه در روز بوده است و خطیبی می گوید : بخش زیادی از رشدی که در فروش نفت ایجاد شده حاصل وضعیت عرضه و تقاضا و قیمت ها در بازار جهانی است
افزایش فروش نفت ایران حاصل چیست؟
ارزیابی عملکرد وزارت نفت در حوزه فروش نفت به دلیل محرمانه بودن آمارها کمی سخت است. هرچند که جواد اوجی، وزیر نفت می‌گوید: «به لطف پروردگار، همت همه همکاران و پشتیبانی و کمک دولت، وضع فروش نفت بسیار بهتر شده است و از توان و ظرفیت‌های مختلف داخلی و خارجی در این زمینه استفاده می‌کنیم. جدای از این گفته ها، برخی از آمار اعلامی هم از بهتر شدن شرایط فروش حکایت می کند که به گفته خطیبی بخشی از آن حاصل کمبود عرضه و رشد قیمت هاست. رویترز در گزارشی به نقل از تاجران و شرکت‌های رهگیری کشتی اعلام کرده که واردات نفت چین از ایران به‌طور متوسط در سه ماه گذشته بیش از نیم‌میلیون بشکه در روز بوده است.
با وجود تحریم‌هایی که به واشنگتن اجازه می‌دهد کسانی را که آنها را نقض می‌کنند از اقتصاد ایالات متحده خارج کند، خرید نفت خام چین از ایران در سال جاری میلادی ادامه داشته است. طبق داده‌های Vortexa، میانگین سه‌ماهه واردات نفت این کشور از ایران به ۵۶۰۰۰۰ بشکه در روز رسیده است که نسبت به میانگین ۴۷۸۰۰۰ بشکه در روز در ژوئن و ژوئیه افزایش نشان می‌دهد.
جدای از این اوپک هم میزان صادرات نفت ایران را بین ۵۵۰ تا ۸۵۰ هزار بشکه برآورد کرده است. شرکت کپلر صادرات نفت ایران به چین را ۶۵۰ هزار بشکه در روز تخمین زده است و طبق گزارش تانکر ترکرز، صادرات نفت ایران به چین به بیش از یک میلیون بشکه در روز رسیده است.
همچنین اخیرا روزنامه واشنگتن تایمز در گزارشی اذعان کرده است که از سال گذشته میلادی، میزان خرید نفت ایران توسط چینی‌ها به روزانه یک میلیون ۱۶۰ هزار بشکه رسیده است. در مجموع به نظر می‌رسد در حال حاضر میزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران هر رقمی که باشد بالاتر از یک میلیون بشکه در روز است، این رقم درحالی است میانگین صادرات نفت در سال گذشته کمتر از ۳۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.
به نظر می رسد که بخت با دولت سیزدهم یار بود و بحران انرژی ایجاد شده در بازار جهانی شرایط را برای فروش نفت ایران کمی آسان تر کرده است. کارشناس انرژی با اشاره به اینکه سرنوشت تحریم ها به هیچ وجه مشخص نیست، ادامه داد: کار درست و منطقی که دولت سیزدهم می تواند انجام دهد کاهش حساسیت ها نسبت به مساله نفت و البته تنظیم بودجه بر اساس کمترین وابستگی به نفت است.
آغاز زود هنگام چالش تامین گاز
ایران که سومین تولید کننده بزرگ گاز دنیا محسوب می شود پیش بینی شده که امسال با کسری ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز مواجه باشد. مجید چگینی مدیر عامل شرکت گاز به تازگی اعلام کرده که ما پس از روسیه، آمریکا و چین بزرگترین مصرف کننده جهان هستیم به طوری که میزان مصرف گاز در ایران تقریبا با ۱۲ کشور ثروتمند اروپا برابری می‌کند. حالا درست در شرایطی که حدود ۵۰ روز از پاییز سپری می شود مصرف گاز در کشور در آستانه ۵۰۰ هزار مترمکعب قرار گرفته است. مصرفی که به گفته می شود می شود در ۵ سال گذشته بی سابقه بوده خیلی زودتر از انتظار تامین انرژی را به چالش کشیده است.
به طوری که وزیر نفت دیروز اعلام کرده بود که زمستان از پاییز آغاز شده است. البته نگرانی ها نسبت به کمبود گاز در زمستان امسال موجب شد که دولت سیزدهم از همان روزهای نخست فعالیت خود به دنبال از سر گیری روابط گازی خود با ترکمنستان است. خطیبی در اینباره می گوید: توسعه روابط گازی در سال های گذشته تقریبا فراموش شده بود. چه در بخش واردات و چه در بخش صادرات تعاملات ما با کشورهای همسایه به حداقل ممکن رسیده بود. بخشی از کمبودی که در حال حاضر با آن مواجه هستیم ناشی از همین بی توجهی است.
او با اشاره به سفر رییس جمهور به ترکمنستان در روزهای نخست فعالیت خود، گفت: مذاکرات گازی کشورهایی همچون روسیه معمولا در سطح روسای جمهوری دنبال می شود که نشان دهنده اهمیت بالای آن است. اما در کشور ما این اتفاق در ۸ سال گذشته کمتر مشاهده می شد.
جدای از این وزارت نفت و نیرو از مدت ها پیش تکمیل ذخایر سوخت مایع نیروگاه ها را در دستور کار خود قرار دادند تا در صورت بروز مشکل در تامین گاز نیروگاه ها، موجی از خاموشی در کشور ایجاد نشود. آنگونه که مسئولین وزارت نیرو می گوید ذخایر سوخت مایع نیروگاه ها حدود ۱۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیشتر است.
ظرفیت پالایشی کشور ۱.۵ برابر می شود؟
جواد اوجی وزیر نفت در روزهای نخستین با اشاره به تمرکز این وزارتخانه بر افزایش ظرفیت پالایشی کشور گفت: «ظرفیت کنونی پالایش با احتساب نفت خام و میعانات گازی، ۲.۲ میلیون بشکه در روز است که قرار است طبق برنامه‌ریزی‌ها این رقم به بیش از روزانه ۳.۵ میلیون بشکه برسد. طبق زمانبندی تعریف شده برای پالایشگاه‌های موجود و پالایشگاه‌های جدید در چهار تا پنج سال آینده ظرفیت پالایشگاه‌های کشور ۱.۵ برابر می‌شود».
به نظر می‌رسد راهکار اصلی وزیر نفت برای افزایش ظرفیت پالایشی کشور تکیه بر قانون پتروپالایشگاه‌ها است که با ارائه تنفس خوراک به واحدهای پتروپالایشی، ۸ سرمایه‌گذار بخش خصوصی را پای کار این طرح‌ها آورده است. اما تاکنون اجرای قانون پتروپالایشگاه‌ها توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی پیگیری نشده است.
هرچند که طبق گفته های نماینده سابق ایران در اوپک ۱۰۰ روز زمان اندکی برای ارزیابی عملکردی یک وزیر و دولت می تواند باشد، اما بدون شک اگر قرار است وعده های داده شده در این دولت عملی شود باید از همان ابتدا برنامه منسجم و مشخصی برای آن وجود داشته باشد.
نظر شما