اژدهای زرد در بازار خورشیدی خاورمیانه؛ سرمایه گذاری در تجدیدپذیرها| پروژه های ۲.۸ میلیارد دلاری منا

بازار؛ گروه بین الملل: اگرچه تقاضای جهانی انرژی در سال ۲۰۲۰ به دلیل بیماری همه گیر کاهش یافت، اما سرمایه گذاری در انتقال انرژی افزایش یافت. گزارشها حاکی از آن است که در ماه آوریل، آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) گزارش داد که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از ظرفیت تولید جدید برای دومین سال متوالی افزایش قابل توجهی داشته است.

 بر همین اساس، چین که به عنوان رهبر مسلم گسترش انرژی های تجدیدپذیر در سراسر جهان ظاهر شده است، شروع به تغییر جهت سرمایه گذاری و تامین مالی انرژی در خارج از کشور به سمت پروژه های سوخت های غیر فسیلی کرده است.

این تغییر می‌تواند نقش بزرگ‌ تری را برای چین در بخش رو به رشد انرژی‌ های تجدیدپذیر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، به ویژه در تولید انرژی خورشیدی، نشان دهد.

چین سبز در داخل و خارج از کشور
چین اهداف بلند پروازانه تولید انرژی های تجدیدپذیر را تعیین کرده و در حال حاضر پیشرفت چشمگیری در دستیابی به آنها داشته است. چهار سال و نیم از زمانی که رئیس جمهور شی جین پینگ ادعای جسورانه چین برای رهبری جهانی در انرژی های تجدیدپذیر را صادر کرد، می گذرد.

در این مدت، چین از طریق بزرگترین ظرفیت نصب شده برق آبی، خورشیدی و بادی به کشور پیشرو جهان در تولید برق از منابع انرژی تجدیدپذیر تبدیل شده و به طور خاص با توجه به انرژی خورشیدی، تقریباً بر تمام جنبه‌های استفاده و تولید، از جمله بخش‌های کلیدی زنجیره تأمین خورشیدی تسلط دارد. 

داده های اداره ملی انرژی چین (NEA) نشان می دهد که ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر این کشور به سرعت در حال افزایش است. بر همین اساس، مصرف انرژی های تجدیدپذیر در این کشور در سال ۲۰۲۰، ۱۵ درصد افزایش یافته که ۲۵ درصد تقاضای جهانی انرژی های تجدیدپذیر و ۳۶ درصد رشد جهانی را به خود اختصاص داده است.

پیشرفت در فناوری و کاهش قیمت انرژی پاک نشان می دهد که چین می تواند تا سال ۲۰۳۰ حداقل ۶۲ درصد از شبکه های برق خود را با اطمینان از تولید برق غیرفسیلی استفاده کند، در حالی که هزینه ها را تا ۱۱ درصد کاهش دهد؛ پیش بینی ای که با توجه به کاهش چشمگیر قیمت انرژی های تجدیدپذیر و ذخیره سازی در سال های اخیر ممکن است خیلی خوش بینانه نباشد.

از طرفی، سبز شدن چین در تلاش هایش برای تحکیم اعتبار آب و هوایی خود در سطح بین المللی نیز مشهود است. در سپتامبر گذشته، رئیس جمهور این کشور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد (UNGA) اعلام کرد که قصد دارد تا قبل از سال ۲۰۶۰ به بی‌ طرفی کربن دست یابد.

در همین راستا، در سالگرد تعهد سازمان ملل متحد برای بی‌طرفی کربن، شی اعلام کرد که چین، پروژه‌ های جدید برق با سوخت زغال سنگ را در خارج از کشور نخواهد ساخت. وی همچنین اعلام کرد که چین حمایت از سایر کشورهای در حال توسعه را در توسعه انرژی سبز و کم کربن افزایش خواهد داد.

در اینجا، توجه به این نکته مهم است که سرمایه‌گذاری چین در انرژی‌های تجدیدپذیر بیشترین (۵۷ درصد) حمایت مالی این کشور از پروژه‌ های انرژی خارج از کشور در سال ۲۰۲۰ را به خود اختصاص داده است در حالی که این میزان در سال ۲۰۱۹ معادل ۳۸ درصد بوده است. 

همچنین، موضوع قابل توجه این واقعیت است که طی پنج سال گذشته، توسعه نیروی زغال سنگ در خارج از کشور با حمایت چین قبلاً کند شده بود که عمدتاً به دلیل کاهش رقابت پذیری نیروی زغال سنگ در مقایسه با انرژی های تجدیدپذیر و کاهش تمایل کشورهای میزبان برای زغال سنگ بوده است.

در طول دهه گذشته، انرژی های تجدیدپذیر با سرمایه گذاری و تامین مالی چینی در خارج از کشور افزایش یافته و در نتیجه، چین امروز پیشروترین سرمایه گذار خارجی جهان در انرژی های تجدیدپذیر است

مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (CREA) در ژوئن گزارش داد که تقریباً نیمی از پروژه‌ های انرژی زغال‌ سنگ برنامه‌ریزی شده و مجاز با مشارکت چین لغو یا تعلیق شده‌اند. مطمئناً، سرمایه‌ گذاری‌های انرژی چین در خارج از کشور همچنان در سوخت‌های فسیلی متمرکز است.

با این حال، در طول دهه گذشته، انرژی های تجدیدپذیر با سرمایه گذاری و تامین مالی چینی در خارج از کشور افزایش یافته است. در نتیجه، چین امروز پیشروترین سرمایه گذار خارجی جهان در انرژی های تجدیدپذیر است.

اگر روند نزولی سریع قیمت انرژی‌ های تجدیدپذیر ادامه یابد و گزینه‌ های سرمایه‌ گذاری، از سرمایه برای تولید سوخت‌ های فسیلی دور شوند، سرمایه‌گذاری چین و مشارکت در استقرار انرژی‌های تجدیدپذیر در خارج از کشور از جمله در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) احتمالاً افزایش خواهد یافت.

نفوذ انرژی‌ های تجدیدپذیر در «منا» 

گسترش تولید انرژی های تجدیدپذیر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قابل مشاهده است. کشورهای منا با چالش افزایش تقاضا برای برق روبرو هستند که برخی منابع هیدروکربنی بومی را محدود یا بدون عرضه در اختیار دارند.

افزایش تولید انرژی های تجدیدپذیر که فشار بر منابع مالی را در کشورهای وابسته به واردات کاهش می دهد، می تواند به تنوع اقتصادی کشورهای تولیدکننده سوخت فسیلی و رفع بیکاری کمک کرده و خطرات آب و هوایی را که منطقه با آن مواجه است کاهش دهد.

اگرچه این منطقه دارای ظرفیت و پتانسیل عظیم انرژی تجدیدپذیر، به ویژه انرژی خورشیدی و بادی است، کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا از سرمایه گذاری کامل بر روی آن فاصله زیادی دارند. همچنین، این منطقه در استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به عنوان منبع اولیه انرژی، تنها از آسیای مرکزی عقب است.

انرژی های تجدیدپذیر تنها هفت درصد از ظرفیت تولید برق منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را تشکیل می دهد. علاوه بر آن، منا سهم خود را از ناامیدی های مربوط به پروژه های تجدیدپذیری از جمله طرح خورشیدی مدیترانه (MSP)، شروع های نادرست مانند احداث نیروگاه خورشیدی بزرگ عربستان سعودی، سافت بانک و ابتکارات کاهش یافته به ویژه در شهر مصدر ابوظبی، دریافت کرده است. 

با این وجود، انرژی‌های تجدیدپذیر به دلیل کاهش بی‌سابقه هزینه‌ ها و اهداف بلند مدت ملی در حال افزایش هستند.چندین کشور در این منطقه، در میان کشورهای پیشرو جهانی در توسعه انرژی های تجدیدپذیر مشغول به تولید و فعالیت هستند.

بزرگترین و کم هزینه ترین پروژه های خورشیدی جهان در پادشاهی عربستان سعودی (KSA) و امارات متحده عربی قابل مشاهده است. مصر، اردن و مراکش نیز ظرفیت قابل توجهی در زمینه انرژی های تجدیدپذیر ایجاد کرده اند. در واقع، چشم انداز انرژی های تجدیدپذیر این منطقه به سرعت در حال تحول است.

با توجه به روندهای جهانی، انرژی های تجدیدپذیر بیشترین سهم پروژه برق برنامه ریزی شده و متعهد در منطقه منا را برای دوره ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ تشکیل می دهند

با توجه به روندهای جهانی، انرژی های تجدیدپذیر بیشترین سهم پروژه برق برنامه ریزی شده و متعهد در منطقه منا را برای دوره ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ تشکیل می دهند. کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال افریقا، به ارزش ۲.۸ میلیارد دلار پروژه های انرژی تجدیدپذیر در نیمه اول سال ۲۰۲۱ ارائه داده اند.

هیدروکربن ها نیروی محرکه سنتی اقتصادهای شورای همکاری خلیج فارس بوده اند. با این حال، با توجه به دوره اخیر بی‌سابقه قیمت‌ های نفت و نقش کاتالیزوری همه‌ گیری ویروس کرونا در تسریع انرژی جهانی به سمت منابع انرژی پاک‌تر، هر شش کشور شورای همکاری خلیج فارس انرژی‌های تجدیدپذیر را در اولویت قرار داده‌ اند.

در طول سال گذشته، امارات، عربستان سعودی، قطر و عمان پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر را پیش بردند و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به اهدافی برای انرژی کم کربن در ظرفیت تولید برق با سهمی بین ۱۵ تا ۵۰ درصد متعهد شده اند.  

امارات و عربستان، رهبران منطقه ای در انتقال انرژی هستند که با یکدیگر سهم بزرگی از تولید و تحقیقات انرژی های تجدیدپذیر را به خود اختصاص می دهند.

چشم انداز چین در بازار خورشیدی خاورمیانه روشن می شود

تعامل سبز چین در خاورمیانه و شمال آفریقا، در حال حاضر به خوبی تثبیت شده و مجموعه پروژه های انرژی پاک آن در سراسر منطقه همچنان در حال رشد است. طی دهه گذشته، شرکت‌های چینی، عمدتاً شرکت‌ های دولتی، در بسیاری از پروژه‌ های بزرگ انرژی‌های تجدیدپذیر خاورمیانه و شمال آفریقا سهمی بزرگ به دست آورده‌ اند.

علاوه بر این، چین نقش فزاینده ای در گسترش تامین مالی سبز در سراسر منطقه ایفا کرده است. در سال های اخیر، پیمانکاران و تامین کنندگان مهندسی، تدارکات و ساخت و ساز چینی (EPC) به بازار خورشیدی منا هجوم آورده اند، که پروژه های بزرگ مقیاس آنها به جذب بودجه و جذب بازیگران بین المللی کمک کرده است.

تا حد زیادی، محیط قیمت گذاری رقابتی در بازار خورشیدی منا امروز تابعی از مشارکت زنجیره تامین چین است در حالی که حفظ حرکت به سوی یک انقلاب خورشیدی در خاورمیانه و سطح نسبتاً بالای مشارکت چین در سبز کردن منطقه ممکن است دشوار باشد.