فرحناز سپهری؛ بازار: با توجه به کمبود انرژی در کشور یکی از راهکارها استفاده صحیح مصرف است که باید آموزش داده شود. در عین حال که در حوزه مصرف برق به دلیل ورود لامپهای کم مصرف با کیفیت پایین که وارداتی هم هستند باعث شده تا هم مصرف انرژی بالاتر برود هم هزینه خانوارها بیشتر شود. به طوری که در این راستا باید وزارت خانه نیرو و صمت همچنین ارگانهای ذیربط در این حوزه باید از ورود لامپها کم مصرف و فوق کم مصرف با کیفیت پایین به بازار جلوگیری کنند.
برای آگاهی از چالشهای تولید لامپهای فوق کم مصرف در کشور خبرنگار بازار گفتگویی با مجتبی پیرزاد، کارآفرین و تولید کننده لامپ های فوق کم مصرف انجام داده است که در ادامه از نظرتان می گذرد.
* مختصری درباره فعالیت در بخش استارتاپی توضیح دهید از چه زمانی و درچه حوزه ای آغاز شد؟
مدرس دانشگاه و دانش آموخته بازاریابی استراتژیک هستم در بحث فعالیتهای علمی و دستاوردهای علمی بالغ بر ۲۵ یادداشت مقاله و کتاب در حوزه مدیریت دارم. در بحث فعالیت استارتاپی سال ۸۷، ۸۸ و ۸۹ اولین کمپانی مبتنی بر نرم افزار CRM ایجاد کردیم با همت مهندس تشکر. این کمپانی برای آن زمان کاری نو به شمار می آمد. چراکه آن زمان فضای ایران در سال ۸۷ خیلی با نرم افزارهای مثل CRM, MIS آشنا نبود برای همین تصمیم گرفتیم تا برای اینکه این فضای رکود را از بین ببریم با استفاده از دانش روز دنیا همراه با بک سری نرم افزار همچون اوراکل (Oracle) و سایر محصولات مرتبط محصولات را در این حوزه طراحی کنیم.
* درباره راه اندازی کارخانجات روشنایی و لامپهای فوق کم مصرف توضیح دهید؟ در چه سالی راه اندازی کردید؟ و شامل چند کارخانه می شوند؟
بعد از سال ۹۰ به فکر تولید در حوزه روشنایی افتادم به طوری که در ادامه این کار، بالغ بر ۵ کارخانه در حوزه لامپ فوق کم مصرف ساخته ام و باعث اشتغالزایی بیش از ۸۰۰ نفر شده است که در شهرهایی همچون بانه سقز و سایر شهرهایی دیگر ساخته شده است. از آن سو در کشور نیاز داشتیم به سمت لامپهای کم مصرف و فوق کم مصرف برویم چراکه متاسفانه در ایران بالاترین میزان انرژِی اسراف مییشود و این هدررفت ها در ساخت و سازها، گرمایشی سرمایشی روشنایی حتی در پخت و پز هدر می رود انرژی های فسیلی در حد زیادی استفاده می شود. از این رو به ساخت طراحی در حوزه لامپهای فوق کم مصرف روی آوردم. به طوری که کارخانجات مختلف طی سالهای ۹۱، ۹۲، ۹۳ و ۹۵ هرکدام یک کارخانه و ۹۶، سه کارخانه ایجاد کرده ام.
* لامپهای فوق کم مصرف از چه فناوری استفاد می کند؟ و تفاوت آن با لامپهای دیگر؟ در این باره بیشتر توضیح دهید.
لامپهای کم مصرفی فلورسنت یا اصطلاح علمی CFL یا لامپهای به زبان عامیانه تر لامپ های گازی معروفند در این لامپها از مایعی سدیم استفاده میکند که در شریان لامپ های پیچی از طریق الکتریسیته به برق تبدیل می شود و چون مشاهده کردیم که در کوتاه مدت یک لامپ به سمت کم نور شدن می رود یعنی در یک پارامتر زمانی که انتظار داریم مثلا یک لامپ ۲۰ یا ۲۵ وات که میتواند ۵ هزار ساعت تا ۱۰ هزار ساعت نور بدهند به دلیل کیفیت نامناسب، این مقدار نصف می شود و وقتی هم نصف می شود اتفاقات بدتری را برای مصرف کننده و سیستم نوری می افتاد چراکه می بایست یک خانوار لامپ کم نورتری را استفاده کند که ضررهای مختلفی هم داشت مثل فشاری که به چشم می آمد.
همینطور وقتی نور نصف می شود سایه ای می اندازد و کم نوری ایجاد میکند که در ادامه باعث می شود تا پول مصرف برق بیشتر را خانوارها بدهند در حالی که خروجی و روشنایی کمتری دارد ر عین حال که مصرف برق بیشتر و کارایی کمتری به همراه دارد. در همین راستا ماهم همگام با فناوری روز دنیا، لامپهای ال ای دی و فوق ال ای دی طراحی کردیم و باید اشاره کنم الان ۹۷ درصد روشنایی ایران ال ای دی است. با اینکار مصرف ۸۰ درصد کاهش یافته است.
* ورود لامپهای بی کیفیت با قیمت بالا دربازار چه چالشی را ایجاد میکند؟
متاسفانه برخی شرکتها با اسم استاندارد قطعات از چین وارد میکنند به قیمت بالا با کیفیت پایین وارد بازار میکنند درحالی که جلوی این لامپهای پرمصرف وبی کیفیت از طرف گمرک گرفته نمی شود این لامپهای با کیفیت پایین و پرمصرف هستند که با قیمت بالا به قیمت لامپ استاندارد به مصرف کننده فروخته می شود و مصرف کننده هم مجبور است با خرید انها، هر سه ماه یکبار لامپ عوض کند درحالی که یک لامپ براساس نوع وات ان باید ۱۰۰۰ ساعت حدودا سه سال استفاده کند. اما این در حالی است که کمتر ا ز ۱۰۰۰ ساعت استفاده کرده و باعث می شود تا هزینه مصرف کننده بالا رود.
* چالشها در حوزه تولید لامپهای فوق کم مصرف چیست؟ (زیر ساختهای فنی یا تامین مواد اولیه و سایر موارد؟)
مشکلاتی که در این حوزه وجود ارد تامین مواد اولیه است برای مثال پلاستیک مخصوصی که برای بدنه لامپ است یا حبابی تعبیه می شود از مواد پتروشیمی یا سرپیچ از نیکل باید باشد که در ایران به دلیل مشکلات در حوزه پتروشیمی، قیمت بهای تمام شده هر روز در حال بالا رفتن است چون ارتباط مستقیم با نرخ ارز دارد. هرچه قدر ارز بالاتر، قیمت مواد اولیه هم بالاتر می رود. در نتیجه هزینه بیشتری برای مصرف کننده نهایی به همراه دارد. در نهایت مجبور است به سراغ لامپهای کم کیفیت که ارزانتر است برود. چراکه یک لامپ ۱۰ یا ۹ وات، ۲۰ هزار تومانی را نمی خرد میرود لامپ ۹ وات ۱۰ هزارتومانی که چینی یا وارداتی هستند و از لحاظ شاخص استانداردی ارزانتر است می خرد که البته به ضرر خانواده است این درحالی است که در ایران تامین مواد اولیه لامپ ها به نرخ ارز و یوان بستگی دارد که باید تولید کننده یا از کیفیت بزند یا اینکه کیفیت را نگه دارد و کمتر بفروشد از آن طرف هم مصرف کننده لامپ کم کیفیت بخرد یا آنرا تعمیر کند چراکه اقتصاد بر مردم فشار آورده که مجبورند به جای خرید لامپ ۱۰ هزارتومانی با ۲۰۰۰ تعمیرش کند. که البته کیفیت اولیه را ندارد و زودتر هم می سوزد.
* میزان کیفیت لامپهای فوق کم مصرف در کشور نسبت به سایر لامپها چقدر است؟ چگونه محاسبه می شود؟
ما یک شاخص استانداردی مانند سایر محصولات داریم اداره استاندارد نمره ای را از ۱ تا ۲۰ در نظر می گیرد برای محصولات گروه نمره ۱۰ را گذاشته است نمره قبولی است اما بهتر است محصولات با نمره بالای ۱۲ تولید شوند هرچه قدر به سمت عدد ۱۵ برود کیفیت متوسط را پاس می کند در عین حال شاخص های طول عمر و روشنایی که میدهد بیشتر خواهد بود و به نفع مصرف کننده نهایی است. یک مثلی داریم که می گوید: «آنقدر پولدار نشدم که کالای ارزان بخرم». در بخش تولید هم همینطور است زمانیکه محصولات با کیفیت تری بخرید بهتر است تا اینکه که محصولات کم کیفیت. ما سعی کرده ایم محصولات مان متمایز در کیفیت باشد که روشنایی بهتر با طول عمر بهتری را ارایه دهد.
* سرانه مصرف لامپهای فوق کم مصرف در کشور چقدر است؟ چند کارخانه در این حوزه در حال فعالیت هستند؟
تا قبل از سال ۹۵ دلار صعود نکرده به دلار ۴۰۰۰ تومانی معروف بود سرانه مصرف خانوار با احتساب حدود ۴۰ میلیون خانوار و برای هر خانوار ۵ لامپ مصرفی، میشد ۲۰۰ میلیون لامپ در کشور. که این میزان مصرف تا قبل از ۹۵ تا ۵۰۰ میلیون شعله هم می رسید. از طرفی تعداد کارخانه تولیدی ۱۵۰ تا ۲۰۰ کارخانه است که بسیاری از آنها با توجه به شرایط ارزی و اقتصادی به حالت تعطیل یا نیمه تعطیل درآمده اند. تعداد کارخانه هایی که دارای خط تولیدی فعال هستند شاید به کمتر از ۵۰ کارخانه برسد. در سال ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون لامپ در کشور مصرف می شود البته اگر ارز بیشتر شود قیمت مواد اولیه بالاتر و بهای تمام شده هم بیشتر می شود و در نتیجه میزان ورود لامپ کم کیفیت و بی کیفیت به بازار هم بیشتر می شود.
چون قدرت خرید مردم رابطه مستقیم با نوع مصرف دارد هرچه لامپ گرانتر بشود مصرف لامپ کمتر می شود و مردم به سمت لامپ ارزانتر می رود و بنابراین زودتر هم می سوزد و میزان مصرف هم بالاتر می رود شاید از این لحاظ به نفع تولیدی ها باشد اما من از نگاه مصرف کننده گفتم.
* با استفاده از لامپهای فوق کم مصرف چه میزان صرفه جویی در برق مصرفی خانگی و صنعتی می شود؟
اگر لامپ پروتکلهای اداره استاندارد را رعایت کند بالای ۸۵ درصد در مصرف برق صرفه جویی می شود. البته مشکلی در ایران داریم به صورتی است که ما میزان نور مصرفی خودمان را نمیدانیم و آموزش فرهنگ مصرف نداریم که مثلا برای یک فضای ۶ متری چقدر نور مصرف کنیم از چه لامپی با چه واتی استفاده کنیم. برای خانه ۵۰ متری چه میزان وات مصرفی باید استفاده کنیم. چراکه لازم نیست از نور بسیار شدید زننده استفاده کنیم. باید آموزش داد تا مصرف بهینه تر شود به خصوص در این روزها که مشکل آبی و انرژی را هم داریم. وقتی وزارت نیرو میگوید اگر ۱۰ درصد مصرف کم کنیم مشکلات برق را نداریم؛ باید این مساله را آموزش بدهیم که چه میزان برای هر فضا چقدر وات نیاز است. چرا لازم است برای این فضا میزان بالای وات مصرفی استفاده کنیم. از طرفی هزینه ها بالاتر می رود کشور را دچار چالش مصرف میکند.
* میزان مصرف لامپهای ال ای دی در کشور در مجموع چقدر افزایش یافته است؟
در مجموع باید بگویم تعداد مصرف خانوارها در حوزه لامپ های ال ای دی در حدود ۹۵ و ۹۶ درصد بالا رفته است. البته باز تاکید میکنم اگر میزان بهای تمام شده قیمت این لامپها بالا برود مردم به سمت لامپهای کم مصرف سدیمی می روند چون ارزانترند یا به سمت لامپهای ال ای دی وارداتی ارزان می روند که پرمصرفند و مردم به دلیل شرایط اقتصادی مجبورند این لامپها را بخرند.
* برای توسعه لامپهای فوق کم مصرف باکیفیت در کشور چه راهکاری پیشنهاد میدهید؟
به نظر من باید رابطه چند سویه بین وزارت نیرو و دانشگاههای کشور و شرکتهای مطرح خصوصی برقرار باشد یعنی ارتباط بین دانشگاه صنعت و دولت وزارتخانه های مرتبط باید باشد و در عین حال اگر مشکل در مصرف داریم باید آموزش داده شود.
از طریق صدا و سیما و رسانه های مختلف فرهنگ آموزش صحیح مصرف را به افراد بدهیم مثلا گرمایش مطلوب در یک خانه ۱۸ تا ۲۲ درجه است فرهنگ سازی مطلوب در انرژی برق هم همینطور است. برای این مساله باید وزارت نیرو دانشگاها مرتبط مثل دانشگاه علمی کاربردی، صدا و سیما و شرکتهای خصوصی پیشگام شوند و فرهنگ صحیح مصرف را به خانواده ها آموزش دهند.
* کلام پایانی خود را بفرمایید.
همانطور که در این مصاحبه هم سعی داشتم بیشتر نگاهم و صحبتهایم به سمت هزینه های مردم بوده است چراکه با توجه به اینکه سبد کالای مصرفی و سفره خانوار هرروز تنگ تر می شود و مجبورند از خیلی چیزها بگذرند و برای همین به نظرم باید دستگاه های ذیربط فرهنگ درست مصرف کردن را آموزش بدهند تا مردم هم پول کمتری را بدهند چراکه هرچقدر این میزان مصرف بالاتر برود از آن طرف پول برق بیشتری باید بدهند.
تولیدکنندگان و بازرگانان نیز باید مصرف کننده را در این شرایط سخت ملاحظه کنند و سود مورد انتظار را مقداری پایین بیاورند تا مردم هم قدرت خرید و توان خرید داشته باشند. البته این یک تکنیک هست که سود کمتر عرضه و فروش بیشتر.
نظر شما