بازار؛ گروه استانها: سریال تکراری صف‌های طولانی برای گرفتن حداقل دو مرغ با نرخ دولتی این روزها قمی‌ها را به ستوه درآورده است، مرغ با نرخ دولتی انگار این روزها در بازار قم به ستاره سهیلی تبدیل شده چرا که اگر نتوانید اوایل صبح در صف طولانی مرغ ایستاده و برای خود و خانواده مرغ دولتی تهیه کنی مجبور می‌شوید در فروشگاه‌های زنجیره‌ای یا مرغ فروشی‌ها قید این محصول نایاب را زده و در بازار آزاد مرغ مصرفی خود را با نرخ آزاد تهیه کنید.
این گفته اغلب شهروندان قمی است که دلیل حضور در صف‌های طولانی آن هم در شرایط خطرناک کرونایی این روزها را یافتن مرغ با نرخ دولتی می‌دانند و معتقد هستند اگر در چنین صف‌هایی حضور نیابند باید مرغ سبد مصرفی خود را با نرخ آزاد و بالاتر از قیمت مصوب تهیه کنند.
آشفتگی تولید و بازار
در شرایط کنونی بسیاری از اقلام غذایی مهم از سبد غذایی مردم حذف شده است، زمانی قیمت گوشت قرمز بالا رفت و تهیه یک کیلو گوشت برای یک خانوار کم درآمد امری غیر ممکن بود لذا دهک‌های پایین دست به دامن مرغ شدند اما چندی نگذشت که بر اثر سوء مدیریت، بازار مرغ هم دست خوش آشفتگی و مشکلاتی شد و رفته رفته مرغ و گوشت سفید هم از سبد غذایی مردم پرواز کرد.
سال گذشته مسئولان و دست اندارکاران صنعت مرغ دلیل آشفتگی، چالش و همچنین وجود صف‌های طولانی برای خرید مرغ را بالا رفتن قیمت نهاده برای مرغداران عنوان کردند، نهاده‌ای که مرغداران برای تأمین آن حتی دست به گریبان دلالان و بازار سیاه شدند، نهاده‌ای که تأمین آن نیاز به یک پروسه زمانی طولانی و بروکراسی داشت اما اکنون مسئولان وزارت جهاد کشاورزی با راه‌اندازی سامانه سماصط و بازارگاه ضمن شفاف‌سازی در زمینه تأمین نهاده مشکلات تأمین نهاده را برحسب ظرفیت تولید مرغداری‌ها برطرف کرده‌اند.
گرانی جوجه یک روزه
اما مشکل مرغداران قمی به اینجا ختم نمی‌شود چرا که هم با گرانی جوجه یک روزه مواجه هستند و هم با توجه به فراز و نشیب‌هایی که برای تولید مرغ گوشتی روبرو هستند از نظر آنها نباید قیمت مرغ ثابت بماند در حالی که در دیگر استانها نرخ مرغ متغیر است و مسئولان در استان قم بر ثابت ماندن قیمت مرغ اصرار دارند، لذا برخی مرغداران را بر آن داشته که برای تولید مرغ گوشتی روانه استان‌های دیگر شوند این امر باعث شده تا آشفتگی در بازار مرغ ادامه و صف‌های طولانی برای خرید مرغ با نرخ دولتی تشکیل شود.
مرغداران قمی با گرانی جوجه یک روزه مواجه هستند
روایت تأمین نهاده تنها شامل مرغداران قمی نمی‌شود؛ این روزها دامداران قمی که در زمینه دام در کشور حرفی برای گفتن داشتند هم سر از بازار آزاد برای تأمین نهاده دامی درآورده و با توجه به مشکلات و چالش‌های نهاده دامی قیمت گوشت قرمز هم افزایش یافته است لذا با کاهش سرانه گوشت قرمز از سوی مصرف کنندگان این امر آسیب جدی بر دامداران قمی وارد شده و به جرئت می‌توان گفت تورم و بحران کرونا و چالش تأمین نهاده که از خارج کشور تأمین می‌شود فعالیت دامداران قمی را زمین زده است.
در حالی که کشور و به ویژه قم ظرفیت خوبی در زمینه تولید نهاده دارد و با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر تکیه بر توانایی داخلی و تولید داخل، تحریم و واردات نهاده مشکلاتی است که صنعت مرغداری و دامداری کشور را با چالش روبرو ساخته و دود این بی‌تدبیری تنها در چشم دهک‌های پایین و اقشار کم درآمد جامعه می‌رود و روز به روز سبد مصرفی این افراد خالی‌تر می‌شود.
صف‌های کرونایی برای دریافت یک قطعه مرغ دولتی
نامش حسن کریمی است و بازنشسته است، طبق گفته خودش باید در هفته یکی دو روز آن هم اوایل صبح در صف طولانی برای دریافت تنها یک قطعه مرغ بایستد. او در این باره به خبرنگار بازار می‌گوید: اواخر سال قم با صف‌های طولانی برای دریافت تنها یک قطعه مرغ دولتی روبرو بود؛ در حالی که قم در وضعیت قرمز کرونایی قرار داشت تا چند روزی بازار مدیریت شد ولی اکنون دوباره این صف‌ها شروع شد و من مجبور هستم برای تهیه مرغ مصرفی خانواده‌ام در هفته یکی دو روز در چنین صف‌هایی بایستم.
به گفته این شهروند، با گرانی گوشت قرمز مردم به سمت مصرف گوشت سفید انگیزه یافتند اما متأسفانه با بی‌تدبیری بازار مرغ هم آشفته و برای این که مرغ با نرخ دولتی تهیه کنیم مجبوریم در صف بایستیم چرا باید چنین اتفاقی بیفتد؛ باید مسئولان مشکلات مرغداران و مصرف کنندگان را حل کنند.
مرغداران قمی از مشکلات تأمین نهاده و گرانی جوجه یک‌روزه و همچنین از مقاومت مسئولان بر ثابت ماندن قیمت مرغ معترض هستند و آن روی سکه هم دامداران از عدم تأمین نهاده کافی و کاهش سرانه مصرف گوشت گلایه‌ها دارند
یک بانوی قمی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار بازار بیان می‌کند: من بیماری زمینه‌ای دارم و برای تهیه مرغ ناچارم در صف بایستم. گوشت قرمز که خیلی وقت است حتی نامش را هم به زبان نمی‌آوریم. در شرایط کرونایی کنونی مجبوریم صف را تحمل کنیم در حالی که برخی ماسک نمی‌زنند و برای سلامتی بقیه هم خطرناک است چرا باید تحریم آنقدر در بازار مرغ تأثیر منفی بگذارد و چنین مشکلاتی داشته باشیم.
برای بررسی دلیل صف‌های طولانی و همچنین مشکلات تولید مرغ در قم و تأمین نهاده دامی و مرغداران با دو مرغدار و دامدار گفت‌وگو می‌کنیم. مرغداران قمی از مشکلات تأمین نهاده و گرانی جوجه یک‌روزه و همچنین مقاومت مسئولان بر ثابت ماندن قیمت مرغ معترض هستند و آن روی سکه هم دامداران و پرواربندان قمی از عدم تأمین نهاده کافی و کاهش سرانه مصرف گوشت گلایه‌ها دارند.
دست و پا زدن مرغداران قمی با بازار سیاه نهاده
یک مرغدار قمی که ۱۳ سال است در زمینه تولید مرغ فعالیت دارد و طبق گفته خود این شغل را از سن بسیار کم و از پدر ارث برده است و در ارتباط با تولید مرغ تخمگذار فعالیت دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: با توجه به سابقه فعالیت ۱۳ ساله‌ای که در زمینه مرغداری دارم در گذشته در زمینه تأمین نهاده مشکلی نداشتیم و حتی جلوتر هم نهاده را خریداری می‌کردیم اکنون قضیه فرق کرده دو سالی است در تأمین نهاده با مشکلاتی روبرو هستیم، قیمت نهاده نجومی و سر به فلک کشیده و قیمت آزاد و دولتی با هم تفاوت فاحشی دارد، اگر بخواهیم نهاده به طور کافی برای مرغداری خود تهیه کنیم باید با قیمت سه برابر از بازار آزاد تأمین کنیم.
حامد جنداقی بیان می‌کند: در جامعه فقط به نرخ تخم مرغ و مرغ نگاه می‌شود ولی از مشکلات مرغداران کمتر کسی اطلاعی داشته باشد؛ باید دید مشکلات چیست و از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ مشکل در زمینه بازار عرضه و تقاضا است مرغ تا بخواهد به بازار برسد یا تخم مرغ فرقی ندارد. یک فراز و نشیب‌هایی وجود دارد که دل تولید کننده و مرغدار را خون کرده حال از تلفات و گرانی جوجه یک روزه گرفته تا تلفات اولیه جوجه به خاطر نامناسب بودن جوجه یک روزه اینها همه و همه بر قیمت مرغ و آشفتگی بازار آن و همچنین کمبود آن در بازار تأثیر منفی دارد.
شفافیت سامانه بازارگاه در کنار عدم شارژ نشدن به موقع
در ادامه از این مرغدار قمی درباره سامانه بازارگاه و مزیت آن در زمینه تأمین نهاده می‌پرسیم که می‌گوید: سامانه بازارگاه که به تازگی برای خرید و تأمین نهاده راه‌اندازی شده است مطلوب است اما مشکل اینجا است که دیر شارژ می‌شود و ما هنوز سهمیه آبان‌ماه را هم دریافت نکرده‌ایم.
جنداقی می‌افزاید: تازه اگر هم شارژ شد و خریدی صورت گرفت تا زمان اعلام بار ۱۰ روز و یا حتی بیشتر طول می‌کشد؛ وقتی هم اعلام بار صورت می‌گیرد تازه دست به گریبان بندر و راننده و چالش‌های دیگر افتاده و قیمت‌های نجومی هم از ما درخواست می‌نمایند.
مسئولان دست از قیمت‌های دستوری بردارند تا عرضه و تقاضا قیمت‌ها را مشخص کند، دو نرخی بودن محصولات در تمام موارد به ضرر مردم است
این مرغدار دیگر مشکلات را ثابت نبودن قیمت‌ها و وجود قیمت‌های دستوری برای فروش دانسته و عنوان می‌کند: از مسئولان انتظار داریم که به مشکلات بندر و تهیه نهاده نظارت و آن را سروسامان بخشند. با این کرایه‌ها و نرسیدن نهاده در زمان معین و مهم‌تر از آن قیمت‌های دستوری بازار مرغ دست خوش مشکلاتی شده است.
به گفته وی، مسئولان دست از قیمت‌های دستوری بردارند. عرضه و تقاضا قیمت‌ها را مشخص می‌کند و شاید قیمت را کاهش داد، الآن با قیمت دستوری بازار را تشنه نگه می‌دارند. دو نرخی بودن محصولات در تمام موارد به ضرر مردم است.
کم شدن تولید و زمان‌بر بودن تأمین نهاده دولتی
عضو انجمن مرغداران قم نیز در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: ماهانه بر حسب ظرفیت یک میلیون قطعه مرغ در استان قم تولید می‌شود در حالی که نیاز مصرف این استان بیش از این میزان است و باید برای تأمین مازاد مصرفی که حدوداً یک میلیون و ۵۰۰ هزار قطعه مرغ است ناچار هستیم از دیگر استان‌های کشور این نیاز را تأمین نماییم در حالی که دیگر استانها هم در زمینه تولید مرغ خود هم با چالش روبرو هستند و تنها استان‌های شمالی کشور در زمینه تولید مرغ بی‌نیاز هستند.
جواد یوسف‌علی عنوان می‌کند: میزان تولید در استان قم در مقایسه با سرانه مصرف کاهش یافته است؛ آن سوی سکه هم برای تأمین نهاده مصرفی با نرخ دولتی باید یک پروسه زمانی طولانی را طی شود تا این نهاده به دست مرغدار برسد در کل کشور میزان تولید مرغ کاهش یافته است و این امر تأثیر زیادی در بازار مرغ و نقش آن در صف‌های طولانی دارد.
به گفته وی، مرغدار برای تهیه نهاده با مافیای نهاده و بازار سیاه و دلال‌بازی روبرو است در حالی که نهاده مرغداران در انبار استان بود و در یک زمان کوتاهی به دست مرغدار می‌رسید در حال حاضر باید مرغدار بعد از طی یک پروسه زمانی در سامانه بازارگاه ثبت نام کند که مشکلاتی را به همراه دارد هرچند این سامانه در امر شفاف‌سازی نقش مهمی دارد.
تولید با دشواری و کاهش سرانه
یوسف‌علی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با اشاره به مشکلات دیگر مرغداران قمی می‌گوید: در کل استان حدوداً ۲۰۰ واحد مرغداری فعال است و مشکلات ثابت ماندن قیمت مرغ باعث شده مرغداری که مرغ گوشتی تولید می‌کند با گرانی جوجه یک روزه روبرو شود که تا ۱۰ هزار تومان هم رسیده هرچند مسئولان از مرغداران حمایت خوبی داشتند و در این شرایط با مرغداران هم کنار آمدند ولی باید در این شرایط سخت بیشتر از مرغداران حمایت کنند.
این گوشه‌ای از مشکلات صاحبان مرغداری‌های قم بود. برای آگاهی از وضعیت دامداران قمی با یکی دو دامدار قمی گفت‌وگو و آنها هم از کاهش سرانه مصرف گوشت قرمز به دلیل افزایش قیمت و تأمین نهاده دلی پر خون داشتند.
گرفتاری دامداران با بازار سیاه
سید علی حسینی است از دیگر فعالان در زمینه دامداری و پرواربندی نیز به بازار می گوید: تورم و تحریم ناجوانمردانه ما را زمین زد. تحریم باعث شد قیمت نهاده افزایش و دلالان هم به وسط میدان بیایند و آن را با قیمت‌های بسیار بالایی به ما بفروشند و به دلیل تأمین نشدن نهاده مجبوریم دست به گریبان بازار آزاد شویم.
تورم و تحریم ناجوانمردانه ما را زمین زد تحریم باعث شد قیمت نهاده افزایش و دلالان هم به وسط میدان بیایند
وی می‌افزاید: وقتی نهاده را با قیمت‌های باور نکردنی و نجومی از دلال می‌خریم مجبوریم قیمت‌ها را افزایش دهیم لذا سرانه مصرف گوشت هم کاهش یافته است. مردم توانایی خرید گوشت ندارند لذا این امر باعث شده برخی دامداران که سابقه بیشتری از من دارند دست از دامداری کشیده و واحد خود را تعطیل کنند.
سامانه‌ای برای شفاف‌سازی در توزیع نهاده
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی قم نیز در ارتباط توزیع هدفمند و سامانه‌ای شدن نهاده مرغداری‌ها در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: از حدود یک سال گذشته نهاده‌های طیور به صورت سیستمی توزیع می‌شود و راهبری ارشد آن توسط وزارت متبوع انجام می‌گیرد. بر این اساس سیستم دستی و افراد در توزیع به طور کلی حذف شده و با اجرای این سامانه حجم فعالیت کارکنان در استانها کمتر و احتمال بروز خطای انسانی به صفر رسیده است؛ یکی از مزیت‌های این سامانه این است که مرغدار مستقیماً به سامانه بازارهای دسترسی داشته و نهاده تخصیصی واحد را خریداری و در حداقل زمان ممکن نهاده در واحد مرغداری تخلیه می‌شود.
علی اصغر همت می‌افزاید: کاهش زمان توزیع نهاده و دسترسی سریع و آسان‌تر و همچنین شفافیت توزیع از مزیت‌های سامانه بازارهای می‌باشد؛ توضیح بیشتر اینکه هر واحدی که جوجه ریزی می‌کند در سامانه سماصط ثبت می‌شود بر این اساس زمانی که جوجه وارد سالن مرغداری می‌شود اتصال سامانه سماصط و بازارگاه برقرار شده و همکاران ما در وزارت، نهاده را بر اساس ظرفیت و نوع واحد مرغداری تخصیص یافته و مرغدار مستقیماً نهاده تخصیصی را در بازارگاه خرید می‌کند.
به گفته وی، در این سامانه تنها با وارد کردن یک کد ملی می‌توان پی برد که در یک بازه زمانی مشخص یک واحد مرغداری چه میزان نهاده دریافت کرده است لذا این سامانه در شفاف‌سازی، رعایت عدالت در توزیع و هم در کاهش حجم فعالیت انسانی، نقش مؤثر و مهمی را ایجاد کرده و مورد استقبال واحدهای مرغداری استان قرار گرفته است چرا که در کاهش و پروسه دریافت نهاده تأثیر به سزایی داشته است.
۴۰ تن مصرف مرغ در قم است
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان قم با اشاره به صنعت مرغداری گفت: در استان قم سالانه ۷۸ هزار تن تخم مرغ تولید می‌شود و در رتبه ششم کشور در زمینه تولید تخم مرغ قرار دارد لذا روزانه حدود ۲۰۰ تن تخم مرغ در قم تولید می‌شود که ۴۰ تن در قم مصرف و مابقی به دیگر استانها صادر می‌شود. در استان قم به لحاظ اقلیم گرم و خشکی که دارد مناسب پرورش مرغ تخمگذار بوده و به همین خاطر ظرفیت تولید تخم مرغ در استان بالا است.
همت عنوان می‌کند: در ۱۰ سال گذشته ظرفیت تولید مرغ گوشتی ما ۸ میلیون قطعه بود ولی اکنون به پنج میلیون و ۵۰۰ هزار قطعه کاهش یافته است و دلیل اصلی این موضوع تلفات بالای واحدهای مرغ گوشتی بود که با تغییر کاربری برخی از این واحدها به پرورش نیمچه تخمگذار (پولت) مشکل مرتفع گردید.
معاون بهبود دام جهاد کشاورزی قم با اشاره به ظرفیت تولید مرغ پولت در قم بیان می‌کند: در کشور از لحاظ تولید پولت رتبه دوم کشوری را در قم کسب کردیم با ظرفیت پولت موجود، هم مورد نیاز استان و هم بخشی از پولت مورد نیاز کشور را تأمین می‌کنیم اما با توجه به افزایش قیمت گوشت قرمز، سرانه مصرف آن در کشور کاهش یافته است و بالطبع از این سو سرانه مصرف گوشت سفید (مرغ) افزایش یافته است و میانگین تولید روزانه گوشت مرغ در استان قم بین ۵۰ تا ۶۰ تن می‌باشد که بخشی آن از دیگر استانها تأمین می‌شود.
چالش مرغداران قمی با ثابت ماندن نرخ مرغ در قم
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان قم اظهار می‌کند: طی دو سال گذشته مرغ تولیدی به قیمت مصوب عرضه شده است و این در حالی است که در استان‌های دیگر قیمت مصوب رعایت نشده است و به وجود آمدن صف و چالش‌های موجود نیز به خاطر این است که در بسیاری از استان‌های دیگر قیمت مصوب رعایت نمی‌شود از طرفی در چند ماه گذشته به رغم اعلام قیمت مصوب جوجه یک روزه به ۴۲۰۰ تومان متأسفانه جوجه یک روزه به قیمت بسیار بالاتر از قیمت مصوب به دست مرغدار تولید کننده مرغ گوشتی می‌رسد.
در ۱۰ سال گذشته ظرفیت تولید مرغ گوشتی ما ۸ میلیون قطعه بود ولی اکنون به پنج میلیون و ۵۰۰ هزار قطعه کاهش یافته است
همت در پاسخ به این سؤال که وضعیت دامداری‌ها در زمینه دریافت نهاده چگونه است، می‌گوید: در زمینه دامداری باید گفت آنها بیشترین آسیب را از تحریم دیده‌اند؛ با تحریم‌ها قیمت نهاده‌ها هم به شدت افزایش یافت. اولویت توزیع نهاده هم در ابتدا برای واحدهای مرغداری و سپس واحدهای گاوداری شیری صنعتی و در درجه سوم برای واحدهای پرواری در نظر گرفته شده است.
وی افزود: در سه سال گذشته در استان قم تنها حدود ۴۰ درصد نهاده دولتی دامداری‌ها تأمین و از سویی سرانه مصرف گوشت قرمز نیز کاهش یافته است در حال حاضر برخی از واحدها با ظرفیت کمتر در حال فعالیت هستند.
با توجه به سنگ‌هایی که در مسیر دامداران برای رسیدن به نقطه مطلوب در تولید وجود دارد و حمایت‌های ناقص و گاه در زمان نامناسب باعث شده نه تنها نیاز مصرف کنندگان تأمین نشده بله سرانه مصرف هر روز کاهش یافته و دامداران برای حفظ بقای خود دام‌های ماده و مولد را راهی کشتارگاه‌ها کنند و به نوعی بر اثر عسر و حرج رو به اکل میت آورده‌اند، که اگر امروز حمایت نشوند شاید فردا دیگر دیر باشد.
نظر شما