گروه استانها: کمتر محله‌ای در مازندران پیدا می‌شود که صندوق‌های کوچک و خانگی غیررسمی فعال نباشد و بانوان به ویژه جاری‌ها خانواده، بانیان پروپاقرص آن هستند.
دردسرهای دریافت وام با بهره‌های بالا و نداشتن ضامن موردنظر بانک‌ها، عده‌ای از خانوارها را به فکر تشکیل صندوق‌های خرد و خانگی سوق داده است، صندوق‌هایی که بیشتر قرض‌الحسنه بوده و با قرعه‌کشی در هر نوبت، به یک یا چند نفر آورده جمع‌آوری‌شده اعضا تعلق می‌گیرد.
نحوه فعالیت صندوق‌های خرد و خانگی قرض‌الحسنه‌ای به این صورت است که معمولاً چند نفر که نسبت فامیلی و خانوادگی دارند با درنظرگرفتنن حق عضویت مشخص اقدام به تشکیل صندوق کرده و برای خود رئیس، نایب‌رئیس و خزانه‌دار و اعضای انتخاب می‌کنند.
در بیشتر این صندوق‌ها معمولاً آورده جمع‌آوری‌شده در همان روز قرعه‌کشی به‌عنوان قرض‌الحسنه، بدون بهره و یا بهره حداقلی به فردی که نامش از داخل گوی قرعه‌کشی بیرون آمده در قبال چک تضمینی و یا ضمانت یکی از اعضا داده می‌شود و وی موظف به بازپرداخت آن تا پایان دوره قرعه‌کشی است. فلسفه تشکیل این صندوق‌های خرد و خانگی بیشتر گره‌گشایی و رفع مشکلات اعضای خانواده و فامیل است زیرا هم دردسر دریافت آن نسبت به وام‌های بانکی کم است و هم بهره‌ای ندارد.
فلسفه تشکیل این صندوق‌های خرد و خانگی بیشتر گره‌گشایی و رفع مشکلات اعضای خانواده و فامیل است زیرا هم دردسر دریافت آن نسبت به وام‌های بانکی کم است و هم بهره‌ای ندارد
محبوبه اسکندری که با جاری‌هایش در ساختمان هشت واحدی زندگی می‌کند، می‌گوید با شروع کرونا ویروس تصمیم گرفتیم صندوق خانگی راه‌اندازی کنیم و سهم آورده هر خانواده هفتگی ۵۰ هزار تومان است و قرعه‌کشی نیز هر هفته انجام می‌شود.
وی بابیان اینکه راه‌اندازی این صندوق در اوضاع احوال کنونی که سرپرستان برخی خانوارها بیکار هستند، تا حدودی توانسته کمک‌خرج خانواده‌مان باشد.
وی با اشاره به اینکه قبلاً نیز سابقه تشکیل و راه‌اندازی صندوق‌های خانگی و خرد در سطح محله را داشتیم، می‌گوید: هرچه اعضای صندوق بیشتر باشند، دردسر اداره و دریافت حق عضویت از افراد نیز سخت می‌شود و این مشکل زمانی تشدید می‌یابد که بخواهید از اعضایی که قبلاً برنده‌شده‌اند، اقساط را دریافت کنید.
روح‌الله اهل یکی از روستاهای کجور مازندران که سابقه عضویت در صندوق خرد و محلی را دارد، می‌گوید: به‌اتفاق چند نفر از اقوام و دوستان نسبت به تشکیل صندوق کوچک و دوستانه اقدام کردیم که سهم هر یک از اعضا پرداخت ماهیانه ۱۰۰ هزار تومان بوده است.
وی شمار اعضای این صندوق را ۲۰ نفر اعلام کرد و گفت: تصمیم گرفته بودیم چند ماه اول از این صندوق که برای آن‌یک حساب نزدیکی از بانک‌های خصوصی بازکرده بودم، برداشت نکنیم و بعد از چند ماه ماهانه به چهار نفر تسهیلات دهیم.
وی ادامه می‌دهد: تا چند ماه اول این وضعیت به‌خوبی پیش می‌رفت اما پس از مدتی متوجه شدیم حساب صندوق توسط دارندگان حق امضا خالی‌شده است و در حال حاضر پیگیری قضائی برای رفع این مسئله ادامه دارد.
ریسک پذیری در صندوق های خرد
تشکیل صندوق‌های خرد جدای از مزایایی که دارد ممکن است سبب بروز مشکلات قضائی و اجتماعی شود و به تأکید کارشناسان، فعالیت این‌گونه صندوق‌ها می‌تواند نوعی ریسک‌پذیری نیز باشد. حسین احمدی یک کارشناس امور اجتماعی بابیان اینکه تشکیل صندوق‌های خانگی نوعی ریسک به شمار می‌رود، تصریح می‌کند: هیئت‌مدیره بودن این نوع صندوق‌ها واقعاً ریسک است زیرا اگر عضو نسبت به پرداخت حق السهم و اقساط اقدام نکند، در برخی از صندوق‌ها برای هیئت‌مدیره تعهدآور است و آنان باید جور این فرد را بکشند.
وی اعتماد را لازمه گردآوری اعضای صندوق‌های خانگی دانست و توصیه کرد برای تشکیل صندوق‌های خرد بهتر است از طریق قانونی و مبادی رسمی اقدام شود تا نظارت بهتری روی آن صورت گیرد.
احمدی ادامه داد: در برخی جاها شاهد هستیم زنان روستایی با فروش تولیدات خانگی و محصولات اقدام به تشکیل صندوق‌های خرد می‌کنند که اقدامی ارزشمند است زیرابه چرخه اقتصادی آنان کمک قابل‌توجهی می‌کند.
به گفته این کارشناس، ساکن بودن بیش از ۵۰ درصد جمعیت استان در روستاها، شمار تشکیل صندوق‌های خرد را به ویژه در روستاهای مازندران افزایش داده است و در این راستا صندوق مادر تخصصی حمایت از فعالیت کشاورزی تشکیل‌شده است.
مشاغلی که با وام‌های خرد توسعه یافتند
جدای از تبعات تشکیل صندوق‌های خرد و خانگی، اهالی روستای آهنگرکلای قائم‌شهر با تشکیل صندوق‌های تعاونی خرد بانوان و اخذ تسهیلات موفق به توسعه فعالیت‌های اقتصادی خود شده‌اند. فرخنده یکی از اعضای این صندوق می‌گوید: با دریافت تسهیلات از صندوق محله موفق شدم برای توسعه کسب‌وکار خانگی و کشت سبزیجات و کشاورزی اقدام کنم و علاوه براین اقدام به تشکیل بازارچه‌ای کوچک برای فروش محصولات خانگی کرده‌ایم.
بانوی دیگری که با دریافت تسهیلات صندوق خرد و خانگی موفق به خرید شیردوش برای توسعه فعالیت دام‌پروری شده است، نیز می‌گوید: بسیاری از بانوان روستایی با دریافت وام به فعالیت‌های کشاورزی و دامداری خود توسعه داده‌اند و صندوق خانگی توانسته در رونق تولید روستایی گام مثبتی بردارد.
درعین‌حال رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران بابیان اینکه صندوق‌های خرد و روستایی که در قالب تعاونی روستایی تشکیل می شود، در توسعه کسب‌وکار روستایی تأثیر بسزایی دارد، اظهار داشت: ایجاد پنج صندوق به ازای هر مرکز جهاد کشاورزی جزو برنامه‌ها است.
روستاهای استان ظرفیت فراوانی در حوزه کسب‌وکار و تولید دارند و با راه‌اندازی صندوق‌ها می‌توان به تقویت این بخش کمک کرد
عزیز الله شهیدی فر با عنوان اینکه مازندران بیش از سه هزار روستا دارد که اگر در هر روستا یک صندوق تشکیل شود، در رونق تولیدات کشاورزی سهم بسزایی خواهد داشت، تصریح کرد: روستاهای استان ظرفیت فراوانی در حوزه کسب‌وکار و تولید دارند و با راه‌اندازی صندوق‌ها می‌توان به تقویت این بخش کمک کرد.
وی با اشاره به تشکیل صندوق حمایت کشاورزی از سال ۸۶ در استان، هدف این صندوق را حمایت از واحدهای کوچک، ایجاد فرصت‌های شغلی و اشتغال پایدار در روستاها بیان کرد و گفت: صندوق‌های خردی که توسط این سازمان تشکیل می‌شود، مورد پایش و رصد قرار خواهند گرفت.
شهیدی فر به نقش صندوق‌های خرد در توان‌افزایی بانوان روستایی اشاره و اضافه کرد: نیازها و استعدادهای روستاها باید شناسایی و بر اساس آن نسبت به تشویق بانوان برای تشکیل صندوق خرد تعاون روستایی برنامه‌ریزی کرد.
صندوق حمایت از کشاورزی مازندران از اتحادیه‌های مختلف که هر یک صندوق‌های خرد را در دل خود دارند، شکل‌گرفته و تاکنون ۲۷۲ تشکل در این صندوق عضویت دارند. این صندوق تاکنون بیش از ۷۰۰ میلیارد ریال در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری داشته است.
گردش مالی صندوق توسعه حمایت از کشاورزی تاکنون بیش از پنج هزار میلیارد ریال برآورد شده است.
نظر شما