کشاورزی در آسیا با چالشهای متعددی مواجه است؛ تقاضای مصرف کننده، شهرنشینی و تغییرات اقلیمی

بازار؛ گروه بین الملل: در ۵۰ سال گذشته، کشاورزی نقش مهمی در توسعه و تحول ساختاری آسیا_اقیانوسیه ایفا کرده است. کشاورزی در آسیای در حال توسعه در مقطع حساسی قرار دارد و با چالش‌های متعددی به خصوص توانایی ارائه مواد غذایی مغذی و متنوع و در عین حال تضمین آینده‌ ای پایدار و انعطاف‌ پذیر مواجه است؛ یعنی تقاضای مصرف کننده، جمعیت شناسی، و یک محیط در حال تغییر و شکننده از جمله چالشهای صنعت کشاورزی در این منطقه است.

در بررسی ابعاد مصرف، افزایش درآمد و شهرنشینی ترجیحات غذایی را به سمت گوشت، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، میوه و سبزیجات تغییر داده است. این تغییر در اولویت غذایی، نیاز به تولید با منابعی بیشتر دارد که پیامدهایی را متوجه استفاده از زمین، آب و همچنین تغییرات آب و هوایی می کند.

 بهبود دسترسی به غذای مغذی در آسیای در حال توسعه این امکان را فراهم کرده که در دو دهه گذشته در مبارزه با گرسنگی پیشرفت چشمگیری داشته باشد و بیش از ۲۰۰ میلیون نفر را از سوء تغذیه نجات دهد. با وجود این پیشرفت، سوءتغذیه همچنان ادامه دارد در حالی که شیوع چاقی در بسیاری از مناطق این منطقه نیز در حال افزایش است.

در حقیقت، همانطور که اقتصادهای آسیایی ثروتمندتر و شهرنشین تر می شوند، تقاضای غذا در حال افزایش است و به سمت محصولات حیوانی که منابع بسیار بیشتری دارند، تغییر خواهد کرد. اما با وجود رونق روزافزون منطقه، همانگونه که اشاره شد، سوء تغذیه به اشکال مختلف ادامه دارد. در دو دهه گذشته، آسیای در حال توسعه پیشرفت قابل توجهی در مبارزه با گرسنگی داشته است و بیش از ۲۰۰ میلیون نفر را از سوء تغذیه نجات داده است. از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹، شیوع سوء تغذیه در منطقه به طور پیوسته از ۱۵.۳ درصد به ۸.۷ درصد کاهش یافته است.

 در بخش تولید نیز کشاورزی در منطقه با چالش های متعددی مواجه است. از آنجایی که مشاغل پر درآمد در مناطق شهری کارگران را جذب می کند، جمعیت در مناطق روستایی در حال کاهش و پیری است. علاوه بر آن، رویدادهای آب و هوایی شدید که فراوانی و شدت آن در حال افزایش است، بسیاری از مردم و مناطق کشاورزی وسیع در آسیا و اقیانوسیه را در معرض بلایای مرتبط با تغییرات اقلیمی قرار می دهد و استفاده بیش از حد از نهاده های شیمیایی و آب، پایداری دراز مدت صنعت کشاورزی را تهدید می کند.

افزایش درآمد و شهرنشینی مصرف مواد غذایی را متحول می کند
مصرف مواد غذایی در آسیای در حال توسعه در کنار تغییرات مرتبط با ترجیحات غذایی که منعکس کننده افزایش درآمد خانوار و شهرنشینی سریع است، همچنان به رشد خود ادامه می دهد. این منطقه در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده است که پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۰ به ۸.۵ میلیارد نفر برسد.

در حالی که کاهش رشد جمعیت جهانی پیش‌ بینی می‌شود، انتظار می‌رود دو منطقه آفریقا و جنوب آسیا همچنان افزایش چشمگیری داشته باشند. همچنین، پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰، جمعیت آسیای در حال توسعه به ۴.۳ میلیارد نفر برسد، در حالی که پیش بینی می شود سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP) به ۱۴ هزار دلار بر حسب برابری قدرت خرید برسد که بیش از دو برابر ارزش آن در سال ۲۰۱۵ است.

تعداد افراد ساکن در مناطق شهری در آسیای در حال توسعه از ۳۷۵ میلیون نفر در سال ۱۹۷۰ به ۱.۸۴ میلیارد در سال ۲۰۱۷ افزایش یافته است و انتظار می رود که تا سال ۲۰۳۰، حدود ۵۵ درصد از جمعیت منطقه در مناطق شهری ساکن خواهند شود. 

انتظارها بر این است که این تغییرات جمعیتی تقاضای غذا را افزایش دهد و ترجیحات غذایی را از غذاهای اصلی به سمت رژیم‌ های غذایی متنوع‌ تر با سهم بالاتری از گوشت، غذاهای دریایی، تخم‌مرغ و لبنیات و همچنین میوه‌ها و سبزیجات بیشتر سوق دهد

همچنین، انتظارها بر این است که این تغییرات جمعیتی تقاضای غذا را افزایش دهد و ترجیحات غذایی را از غذاهای اصلی به سمت رژیم‌ های غذایی متنوع‌ تر با سهم بالاتری از گوشت، غذاهای دریایی، تخم‌مرغ و لبنیات و همچنین میوه‌ها و سبزیجات بیشتر سوق دهد. بر همین اساس، دریافت کالری در آسیای در حال توسعه به سرعت در حال افزایش است، اما کمتر از اقتصادهای پردرآمد باقی مانده است.

افزایش درآمد به اقتصادهای در حال توسعه کمک کرده تا غذای بیشتری را روی میز بگذارند و به میزان توصیه شده روزانه دو هزار کیلو کالری در سال ۱۹۶۱ به ۳۲۰۶ کیلوکالری در سال ۲۰۱۸ برسند یا حتی از آن فراتر بروند. مصرف گوشت در این منطقه نیز در حال افزایش است، اما به طور قابل توجهی کمتر از اقتصادهای پیشرفته خارج از آسیا است. در سال ۲۰۱۸، مصرف پروتئین در آسیای در حال توسعه، از گوشت به ۱۰.۰ گرم در روز و در ژاپن به ۱۷.۳ گرم رسید که هر دو بسیار کمتر از میانگین ۳۴.۶ گرم در اقتصادهای پیشرفته خارج از منطقه است.

در جمهوری خلق چین، مصرف روزانه پروتئین سرانه از گوشت تقریباً بیست برابر از ۱.۱ گرم در سال ۱۹۶۱ به ۱۹.۷ گرم در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است. در همین حال، در هند، علیرغم افزایش شش برابری درآمد، مصرف گوشت در مدت مشابه ۱.۴ گرم بود.

در مقابل، دریافت پروتئین روزانه از ماهی در آسیای در حال توسعه اندکی از میانگین در اقتصادهای پیشرفته خارج از منطقه فراتر رفته است. مصرف ماهی در هند رو به افزایش است، اما نه به سرعت سایر نقاط منطقه. به طور کلی، آبزی پروری در آسیا به افزایش تقاضای ماهی پاسخ داده و شاهد رشد سریعی بوده است.

آسیا هم اکنون ۸۸ درصد از تولید آبزی پروری جهان را به خود اختصاص داده است. انتظار می‌رود این روند در آینده ادامه یابد و انتظار می‌رود عرضه روزانه انرژی از طریق دریافت غذا تا سال ۲۰۳۰ در همه مناطق افزایش یابد. اقتصادهای پردرآمد زودتر به ۳۴۰۰ کیلوکالری در روز به حد اشباع می رسند که پس از آن هیچ مصرف غذایی دیگری ضروری یا مطلوب تلقی نمی شود، در حالی که اقتصادهای کم درآمد تا سال ۲۰۳۰ به ۲۸۶۰ کیلوکالری در روز خواهند رسید.

در آسیای در حال توسعه، پیش بینی می شود مصرف روزانه سرانه انرژی تا سال ۲۰۳۰ به ۲۸۴۴ کیلوکالری برسد. در همین بازه زمانی، سهم غلات از دریافت مواد غذایی ۲.۷ واحد درصد، سهم فرآورده های دامی ۱.۰ واحد درصد و میوه و سبزیجات ۰.۵ واحد درصد افزایش می یابد.

این تغییر ترجیحات غذایی به سمت محصولات حیوانی مستلزم تولید با منابع بیشتر است. محصولات حیوانی نسبت به محصولات گیاهی منابع بیشتری مصرف می کنند و برون ریزی بیشتری دارند که این مسئله پیامدهای قابل توجهی برای محیط زیست دارد.

تغییر کلید کشاورزی برای آینده و بقای آسیا و اقیانوسیه
بر اساس گزارش جدید بانک توسعه آسیایی (ADB)، دولت‌های آسیا و اقیانوسیه باید رویکرد کشاورزی را تغییر دهند تا کشاورزی را مدرن‌ تر، مقاوم‌تر از آب و هوا و فراگیرتر کنند، زیرا این منطقه از همه‌گیری بیماری کرونا (COVID-۱۹) بهبود می‌ یابد. بر اساس گزارش به‌ روزرسانی شده چشم‌انداز توسعه آسیایی ۲۰۲۱، با توجه به اینکه ۷۶ درصد از فقرای آسیا در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، افزایش بهره‌ وری و درآمد کشاورزی کلید مبارزه با فقر است.

آخرین نسخه نشریه اقتصادی شاخص بانک انکشاف آسیایی از دولت ها می خواهد تا سیاست هایی را اتخاذ کنند که فناوری، سرمایه گذاری های زیربنایی، نوآوری و اصلاحات نظارتی را برای تضمین امنیت غذایی و توسعه اقتصادی مستمر یکپارچه می کند.

بر اساس این گزارش، همه‌گیری کووید-۱۹، در حدود ۷۵ تا ۸۰ میلیون نفر دیگر را در آسیای در حال توسعه به سمت فقر شدید سوق داده است که این مسئله به نوبه خود باعث ناامنی غذایی بیشتر می شود. بر اساس ارزیابی وزارت کشاورزی ایالات متحده، گرسنگی در سراسر جهان در سال جاری حدود یک سوم افزایش خواهد یافت. از ۲۹۱ میلیون نفر دیگر که از ناامنی غذایی در سطح جهان رنج می برند، ۷۲ درصد در آسیا به ویژه در بنگلادش، هند، اندونزی و پاکستان به سر می برند.

جوزف زوگلیچ جونیور  سرپرست اقتصاددانان بانک توسعه آسیایی در همین راستا اعلام کرده که کشاورزی از رشد سریع اقتصادی آسیا و اقیانوسیه در دهه‌ های اخیر حمایت کرده، اما چالش‌ های متعددی نیاز به مدرن‌ سازی و تبدیل این بخش، از COVID-۱۹ به تغییرات آب و هوایی و شهرنشینی را برانگیخته است. سیاست‌ هایی که از این تحول حمایت می‌کنند برای قرار دادن غذا روی میز و حفاظت از بهبود و توسعه پایدار منطقه بسیار مهم است.

فراتر از همه گیری، تغییرات آب و هوایی بزرگترین چالش پیش روی کشاورزی در آسیا است. افزایش آب و هوای شدید تولید محصول و پایداری کلی را تهدید می کند. برای پرداختن به این موضوع، سیاست‌ های دولت می‌توانند طیف وسیعی از راه‌حل‌ ها مانند سیستم‌های هشدار اولیه برای آب و هوای شدید، زیرساخت‌های کشاورزی مقاوم در برابر آب و هوا و شیوه‌های تولید، و بیمه مقرون‌به‌صرفه محصولات را ترویج کنند.

چالش‌های دیگر همانگونه که ذکر شد، شامل تأثیر نامطلوب شهرنشینی سریع بر بهره‌ وری نیروی کار مزرعه است. تغییر ترجیحات غذایی، مانند افزایش تقاضا برای گوشت؛ زیر ساخت های قدیمی، به ویژه از نظر مدیریت آب و آبیاری؛ و اقدامات حمایتی دولت منسوخ شده است.

تحولات در زمینه هایی مانند آبزی پروری و فناوری دیجیتال این پتانسیل را دارد که به تغییر کشاورزی در آسیا و اقیانوسیه کمک کند

تحولات در زمینه هایی مانند آبزی پروری و فناوری دیجیتال این پتانسیل را دارد که به تغییر کشاورزی در آسیا و اقیانوسیه کمک کند. آبزی پروری در حال حاضر حدود نیمی از تولید شیلات جهان را تشکیل می دهد و به سرعت در حال رشد است.

 حدود ۹۰ درصد از تولیدات آبزی پروری در آسیا است. در همین حال، فناوری‌های دیجیتال، از جمله تلفن‌ های همراه و برنامه‌های کاربردی، می‌توانند دانش فنی را در میان ۳۵۰ میلیون کشاورز خرده‌ مالک منطقه افزایش دهند و به آن‌ ها در اتخاذ شیوه‌های نوآورانه و دریافت اطلاعات به‌ روز بازار کمک کنند.

این گزارش می‌گوید که سیاست‌های دولت باید از حمایت تولید سنتی دور شود. آنها باید بیشتر بر سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه، تشویق نوآوری و پیگیری توسعه بازار محور تمرکز کنند. در عین حال، دولت ها باید از حقوق کارگران مزرعه، از جمله مهاجران و زنان محافظت کنند تا اطمینان حاصل شود که همه از تحول این بخش بهره مند می شوند.

بانک انکشاف آسیایی متعهد به دستیابی به یک منطقه آسیا_ اقیانوسیه مرفه، فراگیر، انعطاف پذیر و پایدار است و در عین حال تلاش های خود را برای ریشه کنی فقر شدید ادامه می دهد.