بازار؛ گروه استان ها: رتبه فضای کسب و کار در استان ثروتمند کرمان با وجود دارا بودن ظرفیت های عظیم بسیار نگران کننده است و در بین ۳۱ استان در رده ۳۰ قرار گرفته است. جایگاهی که هیچ تناسبی با داشته های پهناورترین استان کشور ندارد.
نبود شرایط مناسب، سنگ اندازی ها در مسیر سرمایه گذاری و بروکراسی های سخت و طولانی اداری باعث کم انگیزه شدن سرمایه گذاران شده و در نهایت باعث می شود سرمایه گذاران عطای کار در کرمان را به لقایش ببخشند و به جایی بروند که مزیت و فرصت های بهتری برای سرمایه گذاری داشته باشد. این در حالیست که برای توسعه اقتصادی کرمان باید راه برای کارآفرینان و سرمایه‌گذاران باز شود.
صنایع کوچک و متوسط نباید زیر سایه صنایع بزرگ قرار گیرند و باید با تمرکز ویژه روی این دسته از صنایع، زمینه لازم برای رونق اقتصادی و اشتغالزایی هر چه بیشتر در کرمان فراهم شود. نیاز است نهضتی برای جبران بی توجهی به صنایع کوچک و متوسط در استان کرمان ایجاد شود.
استان کرمان دارای ۴۵ شهرک صنعتی است و یک هزار و ۵۰۰ واحد صنعتی در این شهرک ها به بهره برداری رسیده است. متاسفانه بیش از ۲۰۰ واحد صنعتی استان فعالیتشان را کاملا متوقف کرده و قفل روی درهایشان زده اند.
سال گذشته با وجود سرمایه‌گذاری‌های سنگین در صنایع استان کرمان ۳۳ هزار اشتغال از دست رفت و همه این آمار اشتغال منفی در بنگاههای کوچک و متوسط اتفاق افتاد
طبق اعلام رئیس اتاق بازرگانی استان کرمان «سال گذشته با وجود سرمایه‌گذاری‌های سنگین در صنایع استان کرمان ۳۳ هزار اشتغال از دست رفت و همه این آمار اشتغال منفی در بنگاههای کوچک و متوسط اتفاق افتاد». این مساله بیانگر این است که باید مسئولان کرمان برنامه ریزی جدی برای رسیدگی به وضعیت واحدهای صنعتی کوچک و متوسط داشته باشند چرا که حمایت از بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط و بازاریابی و بازارسازی برای آنها لازمه حفظ اشتغال استان است.
برای خودکفایی و تقویت بنیه صنعتی و اقتصادی استان کرمان باید ساز و کار مناسبی برای حمایت از صنایع کوچک و متوسط در نظر گرفته شود. کارشناسان از صنایع کوچک به عنوان بنیه صنعتی و استخوان‌بندی هر جامعه نام می برند و این مساله نشان‌دهنده اهمیت و تاثیر این دسته از صنایع در وضعیت اقتصادی است. صنایع کوچک می توانند باعث تسریع توسعه متعادل و اشتغالزایی در استان کرمان شوند.
گلایه مندی های صاحبان صنایع کوچک و بزرگ استان کرمان در زمینه نبود حمایت ها، بازپس گیری زمین ها و... باعث شد با مهدی سلطانی راد معاون صنایع کوچک و عضو هیئت مدیره شرکت شهرک های صنعتی استان کرمان در این خصوص به گفتگو بپردازیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
*شرایط واگذاری زمین های شهرک های صنعتی به سرمایه گذاران چگونه است؟
زمین در شهرک های صنعتی به صورت یک قرارداد در اختیار سرمایه گذار قرار می گیرد. مطابق قرارداد سرمایه گذار باید ساخت و ساز را انجام دهد و بعد از اخذ پایان کار و پروانه بهره برداری، سند زمین به نام واحد صنعتی منتقل می شود.
*برخی سرمایه گذاران در خصوص باز پس گیری زمین ها گلایه مدند؛ در چه صورتی زمین ها از واحدهای صنعتی پس گرفته می شود؟
طبق قانون شرکت شهرک های صنعتی اگر در حین قرارداد کوتاهی صورت بگیرد و اقساط پرداخت نشده و ساخت و ساز انجام نشود باید زمین را پس گرفته و به سرمایه گذار جدید واگذار کنیم.
زمین ها در شهرک های صنعتی محدود هستند و هزینه آماده سازی زمین ها بالاست. شرکت شهرک های صنعتی، شرکت درآمدهزینه است و بودجه دولتی ندارد بنابراین نمی تواند پروژه ها را از محل بودجه های دولتی اجرا کند. این شرکت باید از محل حق انتفاعی که از متقاضیان سرمایه گذاری دریافت می شود برای واحدهای صنعتی آب، برق، گاز و سایر امکانات مورد نیاز را تا درب واحد صنعتی فراهم کند.
بر این اساس شرکت شهرک های صنعتی امکانات اولیه و راه دسترسی را درب واحد صنعتی به افراد طرف قرارداد تحویل می دهد اما در قبال این ارائه خدمات ما باید هزینه ای به پیمانکاران پرداخت کنیم که این هزینه از محل مبلغی است که سرمایه گذاران پرداخت می کنند.
*شرکت شهرک های صنعتی چه خدماتی به سرمایه گذاران ارائه می کند؟ آیا به جز زمین تسهیلاتی در اختیار واحدهای صنعتی قرار می گیرد؟
شرکت شهرک های صنعتی که متولی زیرساخت است زمین را به صورت ۳۰ درصد نقد و مابقی اقساط در اختیار متقاضیان قرار می دهد و تسهیلات دیگری در اختیار این شرکت نیست که به سرمایه گذاران ارائه کند.
ارگان های صادرکننده مجوز نظیر صمت متولی تسهیلات بانک ها هستند و اعتباری در اختیار شرکت شهرک های صنعتی نیست که بتواند تسهیلات پرداخت کند اما زمین را طبق شرایطی که گفته شده در اختیار افراد متقاضی قرار می دهیم.
*برخی سرمایه گذاران از بروکراسی اداری و زمان طولانی رسیدگی به پرونده هایشان گلایه مندند؛ در این زمینه توضیح دهید
به محض ثبت درخواست واحد صنعتی، در میز خدمت شرکت شهرک های صنعتی میزان ماندگاری درخواست نزد کارشناسان بررسی و رصد می شود.
دورکاری در شرکت های صنعتی به حداقل رسیده است چرا که این ارگان تخصصی و خدمت رسان است. میز خدمت ما کاملا آمادگی دارد که درخواست متقاضیان ثبت شود.
* به نظر شما بروکراسی های اداری و سنگ اندازی ها در مسیر سرمایه گذاری چه میزان در کم انگیزه شدن سرمایه گذاران و رفتن آنها از کرمان تاثیرگذار است؟
واحدهای داخل شهرک های صنعتی کمترین مشکل از لحاظ زیرساختی را دارند. تاکنون هم شکایتی از این واحدها در خصوص نبود زیرساخت ها نداشته ایم. از وضعیت واحدهای صنعتی خارج از شهرک های صنعتی اطلاعی ندارم.
کارگروه رفع موانع تولید تقریبا کمتر از ۵۰ درصد ارجاعی از طرف واحدهای داخل شهرک ها به دلیل مشکلات زیرساختی دارد.
شرایط شرکت شهرک های صنعتی تحت قوانین سازمان صنایع کوچک است که در سراسر کشور یکسان است.
*چرا کرمان با وجود ظرفیت های فراوان رتبه نگران کننده سی‌ام فضای کسب و کار در کشور را دارد؟
زیر ساخت یکی از آیتم های فضای کسب و کار است که وظیفه آن بر عهده شرکت شهرک های صنعتی است. معیارها و آیتم های متفاوتی در زمینه کسب و کار تاثیرگذار است، تمامی ارگان ها و دستگاه های حاکمیتی استان کرمان باید به این موضوع بپردازند.
رتبه کرمان در زمینه فضای کسب و کار کاملا نگران کننده است؛ البته قابل رصد است که کدام ارگان ها چه نقشی در این زمینه داشته اند.
طبق رصدهای انجام شده اغلب چالش های واحدهای صنعتی مربوط به مشکلات بانکی، بیمه ای، مالیاتی، تامین منابع مالی و مواد اولیه و... است. این موارد از دایره اختیارات شرکت شهرک های صنعتی خارج است و تاثیری روی این موارد نداریم
*چه ارگان هایی می توانند به بهبود وضعیت شهرک های صنعتی کمک کنند؟
همان طور که قبلا هم گفتم وظیفه شرکت شهرک های صنعتی ایجاد زیرساخت است که شاید کمتر از ۱۰ درصد دغدغه واحدهای صنعتی باشد چرا که زیرساخت لازم برای واحدهای صنعتی مهیاست. تاکنون واحدی به دلیل نبود زیرساخت در شهرک ها تعطیل نشده است.
طبق رصدهای انجام شده اغلب چالش های واحدهای صنعتی مربوط به مشکلات بانکی، بیمه ای، مالیاتی، تامین منابع مالی و مواد اولیه و... است. این موارد از دایره اختیارات شرکت شهرک های صنعتی خارج است و تاثیری روی این موارد نداریم.
*در حال حاضر مهم ترین اعتراض شرکت های مستقر در شهرک های صنعتی چیست و کدام کمبودها باعث کاهش رتبه کسب و کار در استان کرمان شده است؟
در حال حاضر مشکل اصلی فضای کسب و کار استان کرمان مساله تامین منابع مالی است. بازار و صادرات تولیدات واحدهای صنعتی تحت تاثیر مشکلات ناشی از کرونا قرار است، بانک هم طبق قوانین و قراردادهایی که با واحدهای صنعتی داشته تسهیلاتی را پرداخت کرده است.
واحد صنعتی در حالی ملزم به پرداخت قسط است که امکان فروش محصولش را ندارد. مشکل نقدینیگی و مشکلات تامین منابع مالی از جمله مشکلات اصلی واحدهای صنعتی در استان کرمان است که بسیار بغرنج است.
*شرکت شهرک های صنعتی باید فضا را به گونه ای فراهم می کرد که صنایع کوچک و متوسط شور و شوق فراوانی داشته باشند تا بزرگ و بالنده شوند. شرکت شهرک های صنعتی هم در زمینه رتبه کسب و کار پایین استان کرمان مورد نقد است.
شرکت شهرک های صنعتی در دو بُعد عمل می کند؛ یک بعد نرم افزاری است که خدمات توسعه ای ارائه می دهیم و بعد دیگر زیرساختی است که در این خصوص تقریبا در تمامی ۴۵ شهرک صنعتی استان کرمان محدودیتی از لحاظ امکانات اولیه زیرساختی نداریم. مگر اینکه آب یک منطقه ای خشک شده باشد و به تبع آن چاه آب شهرک هم خشک شده باشد که در این شرایط باز هم آب مورد نیاز واحدها را تامین می کنیم. در استان کرمان واحدهایی صنعتی داریم که به دلیل خشک شدن چاه، با تانکر به آن ها آبرسانی می کنیم.
در سالیان قبل اعتباراتی داشتیم که می توانستیم تسهیلات کم بهره به واحدهای صنعتی ارائه کنیم اما حدود پنج سال است که این اعتبارات وجود ندارد
در مورد مسائل نرم افزاری با توجه به امکاناتی که در اختیارمان است، می توانیم سرویس دهی کنیم. در سالیان قبل اعتباراتی داشتیم که می توانستیم تسهیلات کم بهره به واحدهای صنعتی ارائه کنیم اما حدود پنج سال است که این اعتبارات وجود ندارد. همچنین در گذشته کمک های فنی اعتباری، بازسازی نوسازی داشتیم که حدود پنج سال است که این اعتبارات از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی به شرکت شهرک های صنعتی استان کرمان اختصاص نیافته است.
تصور می کنم با توجه به مشکلات نقدینگی واحدهای صنعتی باید به این موضوع پرداخته شود و تسهیلاتی در اختیار شرکت شهرک های صنعتی قرار بگیرد تا بتوانیم به واحدهای داخل شهرک ها تسهیلات بدیم که موثر خواهد بود.
*چه ارگان هایی می توانند در این زمینه کمک کنند؟
سازمان مدیریت و برنامه ریزی در این زمینه تصمیم گیرنده است؛ البته این بودجه ملی است و باید در سطح ملی اختصاص پیدا کند و سازمان مرکزی بین استان ها تقسیم کند. ولی متاسفانه چندین سال است که این اعتبار قطع شده است.
*استان کرمان دارای چند شهرک صنعتی است؟
در استان کرمان ۴۵ شهرک مصوب وجود دارد.
*چه تعداد واحد صنعتی در استان کرمان دچار شکست شده اند؟
از بین ۵ هزار قراردادی منعقد شده تقریبا یک هزار و ۵۰۰ واحد به بهره برداری رسیده داریم و مابقی در حال ساخت و ساز هستند. طبق پایشی که اخیرا وزارت صمت انجام داده است بیش از ۲۰۰ واحد فعالیتشان را کاملا متوقف کرده و قفل روی درهایشان زده اند.
این مساله بنا به دلیل مختلف است؛ برخی مصادره بانک شده اند، برخی مشکل بازار، اختلاف با شرکا و... داشته اند. در حال رصد وضعیت این واحدها به منظور رفع مشکلاتشان هستیم.
*۵۰ درصد واحدهای صنعتی استان کرمان با نصف ظرفیت در حال فعالیت هستند برآورد شما در این خصوص چیست؟
اغلب واحدها صنعتی زیر ظرفیت در حال کار هستند که طبق بررسی های انجام شده دلیل این مساله نبود بازار یا مشکلات نقدینگی است. بعد از افزایش تورم، منابع مالی مورد نیاز هر واحد صنعتی چندین برابر افزایش پیدا کرد. واحدها به این منابع مالی برای خرید مواد اولیه و چرخش چرخ تولید و حضور در بازار نیاز دارند. موضوع تامین منابع مالی با جدیت دنبال نشود این مشکلات بیشتر هم خواهد شد.
*آیا به واحدهای صنعتی در هنگام راه اندازی خدمات مشاوره ای ارائه می کنید؟
۸۰ درصد هزینه های مشاوره ای واحدهای صنعتی در حال راه اندازی یا به بهره برداری رسیده را به صورت کمک بلاعوض و یارانه پرداخت می کنیم.
*آمار نگران کننده واحدها نشان می دهد که شهرک های صنعتی از وضعیت خوبی برخوردار نیستند؛ کدام یک از ارگان ها و نهادهای استان باید به دنبال مشکلات واحدهای صنعتی باشند؟
متولی اصلی صنعت، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان است که البته در حد اختیاراتشان در کارگروه های رفع موانع تولید موارد دنبال می شود اما این مشکلات ریشه ملی دارد.
ما نباید صنایع کوچک و بزرگ را در یک شرایط قرار بدهیم و نیاز است برای صنایع کوچک تسهیلات کم بهره با دوران بازپرداخت طولانی مدت در نظر بگیریم و تکلیفی بانک ها هم نباشد. بانک ها تجاری هستند باید بانک های تخصصی پای کار بیایند و وام های کم بهره با دوره بازپرداخت طولانی به واحدهای صنعتی پرداخت کنند که این واحدها بتوانند جانی دوباره بگیرند.
نظر شما