بازار؛ گروه استانها: یکی از ظرفیت های عظیم موجود در صنعت هر استان، بهره مندی از انرژی های تلف شده یا برنامه ریزی برای جلوگیری از ایجاد آن است و خراسان رضوی دارای حدود شش هزار واحد صنعتی است که سهم قابل توجهی از مصرف برق و گاز کشور را به خود اختصاص داده است.
میزان مصرف انرژی در جهان در هر دهه به ۲ برابر افزایش می یابد و پیش‌بینی شده است که در سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۵ روند مصرف انرژی در جهان ۵۴ درصد افزایش یابد، در این چشم انداز بیشترین میزان مصرف انرژی به کشورهای در حال توسعه ای مانند ایران اختصاص دارد.
در این شرایط بهترین شیوه، بهینه سازی مصرف انرژی به ویژه نفت و گاز است که منابع آن غیرقابل تجدید و تمام شدنی است، لذا صنایع در این شرایط چاره ای جز بهینه سازی مصرف از طریق افزایش عملکرد تولید به شیوه های مختلف ندارند، افزایش راندمان در بخش های مختلف صنعتی تعریف و شیوه خاص خود را دارد.
اصلی‌ترین صنایع انرژی یا گازبر خراسان رضوی، سیمان و فولاد هستند که عموما در فصل زمستان به دلیل افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری استان و محدودیت در تامین این انرژی، با قطعی یا کمبود آن مواجه می شوند و در واقع شرکت گاز نسبت به تامین انرژی این صنایع در فصل زمستان مسوولیتی نمی پذیرد.
در همین راستا با حمیدرضا افشون سرپرست بهینه سازی مصرف شرکت گاز خراسان رضوی در خصوص راهکارهای مدیریت انرژی، چگونگی مصرف و هدر رفت انرژی در استان به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
* در این استان بیشترین انرژِ ی در چه حوزه هایی هدر می رود؟
در استان خراسان رضوی بخش خانگی و تجاری با مصرف ۴۴ درصد بیشترین مصرف را دارند و سپس نیروگاهها ۳۲ درصد کل مصرف سالانه گاز استان را دارند و باقی گاز مصرفی در بخش صنعت و غیره استفاده می شود. اگر با دید علمی نگاه کنیم انرژی مصرفی در بخش خانگی نتیجه منفی در شدت انرژی دارد و هر چه مصرف در این بخش کمتر شود شدت انرژی کمتراست و می توان در این زمینه شدت انرژی کشور را با سایر کشورها مثل آلمان یا ترکیه مقایسه کرد.
* میزان هدر رفت انرژی در استان چقدر است؟
هدر رفت انرژی مفهومی غیرقابل‌اندازه‌گیری است، به‌طور مثال اگر راندمان یک بخش صنعتی ۳۰ درصد و راندمان یک‌منزل ۵۰ درصد باشد، نمی‌توان گفت میزان هدر رفت انرژی در بخش صنعتی بیش از خانگی است، چون ۳۰ درصد انرژی مصرف‌شده در صنعت مولد اقتصاد بوده و ۵۰ درصد انرژی در منزل غیر مولد است، لذا بیان اینکه بیشترین هدر رفت انرژی در کدام بخش است امکان‌پذیر نیست.
* آیا اجرای برخی طرح‌ها مانند تنظیم رایگان موتورخانه‌ها و یا نظارت بر ادارات توانسته کمکی در کاهش هدر رفت انرژی کند؟
در حال حاضر با توجه به اینکه بیشترین میزان مصرف گاز استان در بخش خانگی و تجاری و عمومی است توجه به مدیریت مصرف این بخش بسیار مهم است و نکته دیگر اینکه عمده مصرف این بخش در فصول سرد سال است که دچار کمبود گاز در کشور و به‌تبع آن در استان هستیم.
پیاده‌سازی راهکارهایی مانند اصلاح و بهسازی موتورخانه‌ها و مدیریت مصرف ادارات کمک زیادی به کاهش مصرف می‌کند. در مورد بعضی از مشترکین اصلاح موتورخانه‌ها تا ۳۰ درصد مصرف گاز را کاهش داده است. ارتقای راندمان تجهیزات گازسوز خانگی مانند بخاری‌ها می‌تواند نقش مهمی در کاهش مصرف بخش خانگی داشته باشد که در برنامه‌های وزارت نفت نیز قرار دارد.
* آیا استقبالی هم از این طرح شد؟
تاکنون ۱۱۰۰ مشترک از خراسان رضوی در این طرح ثبت‌نام کردند و موتورخانه واحدهای مسکونی و تجاری اعلام‌شده طی قرارداد سه‌جانبه بین مشترک، شرکت گاز و شرکت مجری با هزینه شرکت گاز به‌صورت رایگان برای مردم بهینه‌سازی می‌شود.
این طرح از مهرماه سال ۱۳۹۹ بااعتباری معادل ۱۵۰ میلیارد تومان آغازشده که شامل سه اقدام سرویس و تنظیم مشعل، عایق‌کاری تأسیسات و نصب دستگاه ضد رسوب مغناطیسی به‌صورت رایگان در واحدهای مسکونی و تجاری است.
* با این تفاسیر باید بر روی قبوض گاز مشترکان باید تأثیر آن محسوس باشد؟
بله در این راستا پیش‌بینی می‌کنیم با مشارکت در این طرح ملی تقریباً ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه گاز بهای هر مشترک کاهش پیداکرده و علاوه بر کاهش هزینه‌های اقتصادی خانوار، به پایداری جریان گاز کشور هم کمک شود.
* در خصوص کمبود گاز یا برق به نظر شما ما واقعاً در کشور ما کمبود انرژی یا دچار بد مصرفی هستیم؟
اینکه بگوییم دچار کمبود انرژی هستیم عبارت غلطی نیست، ولی خب کمی جای تأمل دارد، ما به‌عنوان دارنده بیشترین ذخایر انرژی در دنیا، کمی خجالت‌آور است بگوییم در تأمین انرژی داخلی دچار مشکل هستیم، ولی این اتفاق به شکلی افتاد ه است.
قطعاً بد مصرفی عامل این اتفاق بوده است، وگرنه اکثر کشورهای دنیا واردکننده انرژی هستند، و حتی در کشورهای پیشرفته نظیر آلمان در ماه‌هایی از سال بابت مصرف انرژی به مردم جایزه داده می‌شود، لذا در بد مصرفی تردیدی نیست گفتن کمبود گاز برای کشور ما که دارای دومین ذخایر گازی هستیم خیلی مناسب نیست ولی گفتن بد مصرفی فکر می‌کنم درست است ولی دلیل عمده بد مصرفی و مصرف بیش از سرانه جهانی پایین بودن راندمان تجهیزات و عدم رعایت اصول ساختمان‌سازی بخصوص درگذشته است.
* برای کاهش انرژی چه باید کرد و چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهید؟
مهم‌ترین راه کاهش مصرف انرژی بالا بردن راندمان تجهیزات خانگی و صنعتی و همچنین افزایش راندمان نیروگاه‌هاست ولی راهکار کوتاه‌مدت مدیریت مصرف و فرهنگ‌سازی است. به‌تدریج باید الگوی مصرف اصلاح شود.
طرح‌های بهینه‌سازی و راهکارهای اقدامات نظارتی، فرهنگ‌سازی می‌تواند مسکن درد فعلی باشد و انجام آن در بروز بحران ضروری است، ولی برای عملکرد بهتر باید سراغ طرح‌های جایگزینی رفت که در برنامه‌های شرکت ملی گاز ایران قرار دارد، به‌طور مثال کشور ژاپن در سال‌های بحران انرژی فقط با تغییر دمای آسایش از بحران عبور کرد، ولی پس‌ازآن با ارتقای تکنولوژی و اجرای سیاست‌های انرژی نظیر «تاپ رانر» شدت انرژی کشور را بهبود داد.
دمای آسایش در واقع دمایی است که هر فرد آن دما را ترجیح می‌دهد و در آن دما احساس آسایش و راحتی می‌کند.
با توجه به رابطه دمای آسایش با مصرف انرژی لذا بهتر است از دماهای استاندارد استفاده شود تا هزینه قبض ها از قبیل برق و گاز، به کمترین عدد ممکن برسند.
* آیا توجه جدی به انرژی‌های تجدید پذیر می‌تواند راه‌حلی مطمئن برای کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی باشد؟
انرژی‌های تجدید پذیر یک رویکرد کلان است که نیازمند سیاست‌گذاری کلان و پشتوانه اقتصادی است، یقیناً حرکت به این سمت انقلاب بزرگی است که دنیا در طرح معامله سبز شروع کرده است، ولی بی‌تعارف با توجه به پشتوانه اقتصادی و دسترسی به منابع فسیلی صرفاً تبدیل به یک شعار شده است.
محدودیت منابع انرژی و آلودگی‌های زیست‌محیطی از اصلی‌ترین ضرورت‌های جایگزینی انرژی‌های نو با سوخت‌های فسیلی است و لذا شرایط خاص جغرافیایی در خراسان رضوی با گستره تابش مناسب خورشید شرایط مساعدی برای استفاده از پنل های خورشیدی را فراهم کرده است.
نظر شما