قیمت هر متر مربع آب از ۲۰هزار تا ۴ میلیون تومان| آب کشاورزی را هندوانه کنیم یا اسطوخودوس؟

بازار؛ گروه کشاورزی: میزان مصرف آب در بخش کشاورزی از جمله مباحثی است که وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو از گذشته های دور در مورد آن اختلاف نظر دارند به طوری که وزارت نیرو مصرف آب این بخش را ۹۲ درصد می داند اما وزارت جهاد چنین نرخی را قبول ندارد. با این وجود آنچه مسلم است این است که برای مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی نمی توان به شیوه های رایج فعلی در کشور متکی بود و ادامه داد و باید از تجربه کشورهای موفق در این حوزه استفاده کرد. یکی از راه های پیشنهادی برای بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی از سوی اقتصاد دانان این است که قیمت آب مصرفی محاسبه و در نرخ محصول اعمال گردد. این در شرایطی است که شاهد هستیم محصولات آب بری مانند هندوانه و پیاز در کشور به وفور تولید می شود و یا به دلیل مناسب نبودن قیمت خرید تضمینی این محصول برای کشاورزان برداشت آن صرفه ندارد و مانند سال گذشته روی زمین می ماند. یا در مورد محصولی مانند هندوانه با هدف صادرات به کشورهای همسایه راهی این کشورهای می شود اما به دلایلی همچون آلوده بودن و یا عدم کیفیت لازم در مرزهای دیگر کشورها امحاء می شود!

برای هزینه آب مصرفی در بخش کشاورزی می توان محاسبه کنیم اگر قرار باشد این آب را از راه دیگری به دست بیاوریم چقدر خرج مان می شود

آب؛ مهمترین عامل تولید در بخش کشاورزی| حساب کنید اگر قرار باشد این آب را از راه دیگری به دست بیاوریم چقدر خرج مان می شود
علی شمس اردکانی کارشناس اقتصاد انرژی و رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با خبرگزاری «بازار» در خصوص راهکارهای بهینه سازی مصرف آب کشاورزی گفت: «آدام اسمیت» دو قانون برای علم اقتصاد وضع کرده است که یکی از آنها به عوامل تولید بر می گردد و به قدری مهم است که اگر به آن بی توجهی شود به نوعی قانون شکنی محسوب می شود.

اردکانی افزود: حقیقت این است که در کشاورزی سه عامل مهم تولید داریم که مهمترین آن آب است و پس از آن خاک و نیروی انسانی است. به طوری که در بحث اقتصاد آبیاری اگر درست به آن توجه کنند  ۴۰ تا ۵۰ درصد سهم آب است، یک پنجم سهم خاک است و برای نیروی کار هم بین ۳۰ تا ۴۰ درصد در نظر گرفته می شود.

وی ادامه داد: پس آب مهمترین عامل در کشاورزی آبیاری محسوب می شود. اگر بخواهید هزینه آب را بدهید قاعده برای تعیین قیمت یک عاملی که در اختیار است این است که ببینیم اگر قرار باشد این آب را از راه دیگری به دست بیاوریم چقدر خرج مان می شود.

قیمت آب در محل کارخانه آب شیرین کن لب دریا متر مکعبی ۲۰ هزار تومان تمام می شود
شمس اردکانی تصریح کرد: اگر بخواهیم آب آبیاری را از راه آب شیرین کن به دست بیاوریم قیمت آب در محل کارخانه آب شیرین کن لب دریا متر مکعبی ۲۰ هزار تومان تمام می شود، که به اصطلاح در علم اقتصاد به این کار «هزینه فرصت» گفته می شود. پس هزینه فرصت آب آبیاری معادل ارزش آب مابه ازایی آن  است.

وی افزود: در حقیقت ارزش آب کشاورزی بایستی در هزینه تولید و در قیمت کالا منظور شود. اگر هزینه آب را مفت حساب کنید هندوانه هم مفت می شود این در شرایطی است که هزینه آب تولید یک کیلوگرم هندوانه ۲۰ هزار تومان است. البته این تحلیل در واقع از دید اقتصاد کلان و اقتصاد منابع طبیعی است.

یک راهکار بهینه کردن مصرف آب کشاورزی این است که این آب را صرف تولید محصولاتی کنیم که ارزش افزوده بالایی دارد

قیمت یک متر مکعب آب ۴ میلیون تومان است| تولید محصولات با ارزش افزوده بالا را جایگزین محصولات آب بر کنید
این مقام مسئول با بیان اینکه  برای شفاف شدن موضوع یک مثال برای شما می زنم، گفت: الان قیمت آب معدنی نیم لیتری ۳۵۰۰ تومان است؛ هر خریداری ۲هزار تومان برای آب و مابقی هم برای بطری پت، هزینه توزیع، بازاریابی و غیره می پردازد. بنابراین قیمت هر لیتر آب ۴هزار تومان است. این در حالی است که یک متر مکعب هزار لیتر است پس قیمت یک متر مکعب آب ۴میلیون تومان است.

شمس اردکانی ضمن تاکید بر اینکه تمام کسانی که ذخیره های آب زیر زمین ما را خالی کرده اند جاهل و ظالم هستند و بابت این خرابی ها طبق قانون مجرم هستند، افزود: به طور خلاصه برای بهینه سازی مصرف آب کشاورزی دو کار باید انجام شود.   نخست ان که قیمت آب قبل از استخراج باید تعیین شود.

وی افزود: در راستای تحقق این امر اگر ما  کشت گلخانه‌ای را در کشور توسعه دهیم قیمت هر قطره آب محاسبه می شود چون آب ثروت ملی است و لذا الزامی است که پول آب را در خزانه سرمایه گذاری کنیم نه اینکه صرف بودجه جاری شود و در نهایت محصولاتی با آن تولید شود که هیچ ارزش ریالی ندارد.

رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران در پایان خاطر نشان کرد: راهکار بعدی بهینه کردن مصرف آب کشاورزی این است که این آب را صرف تولید محصولاتی کنیم که ارزش افزوده بالایی دارد. به عنوان مثال گیاه دارویی اسطوخودوس گیاهی است که در بازارهای جهانی به نرخ ۱۰۰هزار دلار خرید و فروش می شود. پس توصیه من به مسئولان امر این است که اگر آب داریم به جای تولید هندوانه اسطوخودوس بکاریم.