بازار؛ گروه استانها: طبق آمارهای موجود نرخ مشارکت اقتصادی استان همدان در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۵ رشد ۶.۴۷ درصدی داشته است؛ این میزان درحالی عنوان شده که نرخ رشد متوسط کشوری این شاخص برابر ۲.۲۸ درصد است؛ از سویی، سهم اشتغال بخش های اقتصادی استان همدان در سال ۱۳۹۶ شامل ۲۶.۴ درصد صنعت، ۲۹.۱ درصد کشاورزی و ۴۴.۵ درصد در بخش خدمات عنوان شده است.
این آمارها در کنار بالا بودن نرخ بیکاری جوانان همراه با افزایش تدریجی نرخ بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی، محدود بودن بازار کار برای جذب افراد دارای تحصیلات عالی، بالا بودن هزینه ایجاد فرصت های شغلی برای دانش آموختگان دانشگاه ها، فقدان نگرش جامع به امور بازار کار و ناهماهنگی بین سیاست های اقتصادی و سیاست های بازار کار و فقدان نظام پایش سیاست ها و اقدامات بازار کار، شیوع ویروس کرونا و چالش های اقتصادی ایجاد شده در پی آن، نامتناسب بودن ساختار قوانین و مقررات بانکی در اعطای تسهیلات و حمایت از طرح های کارافرینانه و نبود بسته های حمایتی بلند مدت از طرف بانک های دولتی، مهاجر فرستی نیروهای متخصص و تحصیلکرده همدانی به دیگر استان ها و جذب نیروهای غیربومی که عموماً غیرمتخصص هستند و مواردی از این دست نشان از به صدا در آمدن زنگ خطرها در استان همدان دارد.
پیش بینی می شود در حدود ۲۰ هزار فرصت شغلی جدید در استان ایجاد شود، اما به راستی این موضوع محقق شده است؟
در سند راهبردی و عملیاتی استان همدان در برنامه های اشتغال زا و سیاست ها این مسیر عنوان شده که بر اساس پتانسیل های موجود در سال ۱۳۹۶ تعداد ۱۹ هزار و ۳۵۶ فرصت شغلی جدید در استان ایجاد و این روند سال ۱۳۹۷ نیز با موفقیت پیگیری و پیش بینی می شود در حدود ۲۰ هزار فرصت شغلی جدید در استان ایجاد شود، اما به راستی این موضوع محقق شده است؟
بر اساس این برنامه در سه سال اخیر یعنی از سال ۱۳۹۸ تا پایان سال جاری، می بایست حدود ۵۸ هزار فرصت شغلی در استان ایجاد شود تا امکان دستیابی به نرخ بیکاری هفت درصد مهیّا شود ضمن اینکه بیشترین سهم در این میان با توجه به امکانات توسعه در استان همدان مربوط به بخش خدمات و گردشگری و کمترین میزان آن با توجه به چالش های تامین آب در مناطق مختلف استان بخش کشاورزی عنوان شده است.
اما حال که شاهد زمینگیری بخش های خدمات و گردشگری به ویژه به سبب درگیری با شیوع ویروس کرونا هستیم، چه برنامه های منعطفی جایگزین این برنامه شد؟
این صحبت ها در وضعیتی است که بهار سال جاری حجت الاسلام احمد حسین فلاحی نماینده مردم همدان در مجلس با بیان اینکه میزان بودجه ای که هرساله از سوی مرکز به استان ها تخصیص داده می شود بر اساس ضریب برخورداری و ارائه آمار اشتغال است، با گلایه مندی گفت: متاسفانه ارائه آمار غلط و ضد و نقیض اشتغال باعث شده امسال استان همدان در ردیف بودجه سراسری کمتر از استان های مجاور دیده شود.
آمار ارائه شده از سوی اداره کار با آماری که سازمان تامین اجتماعی ارائه کرده است، در تناقض شدید قرار داشت
نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه آمار ارائه شده از سوی اداره کار با آماری که سازمان تامین اجتماعی ارائه کرده است، در تناقض شدید قرار داشت، عنوان کرد: این امر باعث شد استان همدان در ردیف بودجه سراسری کمتر از استان های مجاور دیده شود.
وی با اشاره به ارائه آمار بالای بیکاری و عدم اشتغال در استان همدان عنوان کرد: ارائه آمار غلط در زمینه اشتغال باعث شد در میزان برخورداری از بودجه؛ استان و شهر همدان پایین تر از استان های دیگر قرار بگیرد.
اما به راستی در این بین چه قدم هایی برای پیش بردن طرح های اشتغالزا، تعاونی هایی از جنس مشارکت ها و سرمایه گذاری های مناسب، محرومیت زدایی و غیره در استان همدان برداشته شده است؟ در این راستا، در خصوص وضعیت طرح های اشتغالزا در استان گفتگویی با سیداحمد توصیفیان؛ مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان ترتیب داده شد و در ادامه پای صحبت های بهرام هاشمی؛ معاون سابق صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی استان، مشاور و کارشناس ارشد اقتصادی، صنعتی و برنامه ریزی، فعال و تحلیلگر اقتصادی استان همدان نشستیم و وضعیت اشتغال و طرح های اشتغال زا در استان را مورد بررسی قرار دادیم که در ادامه متن این گفتگوها را می خوانید:
فعالیت ۱۲۱۲ تعاونی با ۱۳۶۸۲ فرصت شغلی در استان همدان
سیداحمد توصیفیان در گفتگو با خبرنگار بازار به وضعیت اشتغال زایی تعاونی ها در استان همدان پرداخت و با اشاره به اینکه تعداد یک هزار و ۲۱۲ تعاونی با فرصت شغلی ۱۳ هزار و ۶۸۲ نفر در استان همدان فعال است، اظهار کرد: از این تعداد ۶۸۹ تعاونی تولیدی شامل تعاونی های کشاورزی، صنعتی، معدنی و فرش دستبافت و تعداد ۳۶۴ تعاونی خدماتی شامل تعاونی های حمل و نقل، سهام عدالت، خدمات وغیره و تعداد ۲۰۹ تعاونی توزیعی شامل تعاونی های مسکن، مصرف و تعاونی اعتبار است.
تاکنون ۱۴ طرح تعاونی با فرصت شغلی ۱۴۶ نفر تشکیل شده است
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان عنوان کرد: در سال جاری، تاکنون ۱۴ طرح تعاونی با فرصت شغلی ۱۴۶ نفر تشکیل شده است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان با اعلام اینکه سامانه جامع و هوشمند بخش تعاونی کشور جهت شفاف سازی و اعمال نظر اعضاء تعاونی ها در دسترس قرار گرفته است، گفت: این اداره کل در بحث نظارتی خود ۳۱۰ تعاونی بازدید و مشکلات و نواقص آن ها مورد بررسی قرار گرفته و به تعاونی ها اعلام شده است.
توصیفیان در این راستا یادآور شد: در بحث برقراری دوره های آموزشی مهارتی، حقوق و مدیریتی برای تعاونی ها به صورت مجازی که تا کنون ۱۶ هزار و ۵۱۰ نفر ساعت در دوره های فوق شرکت نموده اند.
آیا استان همدان حتی یک شهرستان کم برخوردار ندارد؟
بهرام هاشمی نیز در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه دولت قبلی در آخرین روزهای سالش و آخرین جلساتش مصوبه ای را در ۱۷ دیماه ۱۳۹۹ داشت که ۹۱ شهرستان غیربرخوردار از اشتغال را در آن معرفی کرد، تشریح کرد: استان هایی چون تهران، اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، سمنان و غیره شهرستان هایی را در این راستا معرفی کردند.
در کشور، اسامی ۹۱ شهرستان به عنوان شهرستان های غیربرخوردار و نیازمند توجه معرفی شدند اما متاسفانه می بینیم که از استان همدان حتی یک شهرستان وجود ندارد
معاون سابق صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی استان همدان ادامه داد: در کشور، اسامی ۹۱ شهرستان به عنوان شهرستان های غیربرخوردار و نیازمند توجه معرفی شدند اما متاسفانه می بینیم که از استان همدان حتی یک شهرستان وجود ندارد.
وی با بیان اینکه آیا این موضوع نشانه این است که در استان همدان چنین شهرستانی وجود ندارد؟ اظهار کرد: در مصوبه ای که مطرح شد، مبنای اشتغال سال ۹۰ تا ۹۵ درنظر گرفته شده، حال باید دید در این بازه زمانی چه میزان سرمایه گذاری در استان همدان صورت گرفته است.
هاشمی یادآور شد: آمارهایی در خصوص سرمایه گذاری خارجی در وزارت اقتصاد وجود دارد که با بررسی آن می بینیم سهم سرمایه گذاری خارجی در استان همدان بسیار ناچیز و نزدیک به صفر است.
این فعال و تحلیلگر اقتصادی استان همدان با تاکید بر اینکه این میزان سرمایه گذاری حتی به یک درصد کشور هم نمی رسد، اظهار کرد: جمعیت استان هم در این مسیر قابل توجه است چراکه مهاجرینی به همدان می آیند و حال با همه این شاخص ها می بینیم آماری که همدان از لحاظ اشتغال وضعیت خوبی در استان ها دارد و دارای رتبه اول مطرح می شود با این وضعیت سرمایه گذاری! به راستی صحبتی نادرست است.
هاشمی با اشاره به این مسئله عنوان کرد: استان های گروه یک صنعتی چون استان مرکزی، تهران، سمنان، اصفهان، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی مطرح شده و استان آخر، استان کرمانشاه است، اما با مقایسه می بینیم که استان کرمانشاه چند کارخانه پتروشیمی فعال و کارخانه فولاد دارد و در زلزله اخیر در شهرستان هایش اشتغال بالایی را داشت. از سویی، مراکز لجستیکی در این استان فعال است، صادرات و واردات آن به لحاظ مرزنشینی نیز مطرح است؛ حال با نگاه به این وضعیت می بینیم که استان آخر است و استان همدان استان اول!
در استان همدان روی مراکز لجستیکی کار نشده است
وی ادامه داد: این درحالی است که وقتی نگاهی به جامعه می اندازیم، می بینیم که حجم بیکاری در استان همدان داد می زند و آمارهای سرمایه گذاری ها در استان ها نیز نشان می دهد که استان های دیگر به خوبی در حوزه معدن، فرآوری این حوزه، پتروشیمی در حوزه پایین دستی و بالادستی کار کرده اند، خط لوله پلی اتیلن از عسلویه تا ارومیه و آذربایجان غربی رفت، حتی لرستان، کرمانشاه، ایلام و کردستان را پوشش داد اما این خط لوله ۱۸ کیلومتر از کرمانشاه به این طرف کار نشده است!
هاشمی به دیگر مسائل در استان همدان اشاره کرد و گفت: در استان همدان روی مراکز لجستیکی کار نشده است.
این مشاور اقتصادی، صنعتی و برنامه ریزی با بیان این موضوع عنوان کرد: حرفمان این است که این آمار اشتغالی که استان همدان همواره اول می شود، با چه فرمولی به دست می آید!؟ در حالی که می بینیم کارخانه های مادر آن چنانی افتتاح نشده و اگر هم کاری بوده، خود مردم آن را انجام داده و پیش برده اند.
آن افرادی که سابق در روستاها کار می کرده اند زیرپوشش بیمه آمده اند و این موضوع سهم اشتغال را بالا برده است
هاشمی در تشریح این موضوع گفت: در روستاها اقداماتی از سوی مردم به انجام رسیده و حال بحث بیمه مطرح شده و آن افرادی که سابق در روستاها کار می کرده اند زیرپوشش بیمه آمده اند و این موضوع سهم اشتغال را بالا برده اما در حقیقت تنها آمار بالا رفته است.
معاون سابق صنایع کوچک شرکت شهرک های صنعتی استان همدان با اشاره به فعالیت کارخانه های بزرگ و فعال پیمانکاری های فرعی، مشارکت، شبکه سازی های مناسب و غیره در سایر استان ها عنوان کرد: در استان همدان این موارد وجود ندارد، بحث های پایین دستی پتروشیمی نیز به همین ترتیب است و در مسیر صنایع تبدیلی نیز آنطور که باید کار می کردیم، کاری نکرده ایم.
وی با اشاره به اینکه ظرفیت های خوبی در حوزه صنایع دستی در استان همدان وجود دارد اما از این ظرفیت ها به خوبی استفاده نشده است، گفت: در حوزه معادن نیز وضعیت خوبی نداریم و در این مسیر گام های مهمی در استان همدان برنداشته ایم، به غیر از سیلیس که در آن خوب کار شده است.
سهم اشتغال و فارغ التحصیلان استان همدان چیست؟
هاشمی با بیان این موضوع عنوان کرد: حال باید دید سهم اشتغال و فارغ التحصیلان استان همدان چیست؟ این روزها شاهدیم بسیاری از فارغ التحصیلان ما در حال مهاجرت از همدان هستند، از سویی، شهر مهاجرپذیری هستیم؛ اما باید دید این هزینه های مهاجرتی که به همدان تحمیل می شود کجا دیده شده است.
مردم بومی استان همدان در موارد مختلفی در حال ضرر هستند
وی با تاکید بر اینکه مردم بومی استان همدان در موارد مختلفی در حال ضرر هستند، اظهار کرد: مصوبه هیئت وزیران به امضای معاون اول سابق کشور رسیده و ۹۱ شهرستان در آن برای حمایت های دولتی و برنامه ریزی ذکر شده اند، اما نامی از شهرستان های همدان نیست.
این مشاور اقتصادی، صنعتی و برنامه ریزی در ادامه صحبت های خود با بیان اینکه این ۹۱ شهرستان قرار است تا ۲۰ سال از حمایت های دولتی بهره مند شوند، اما حتی یک شهرستان استان همدان نیز در این لیست نیست، به وضعیت شهرستان های همدان به ویژه قهاوند، کبودرآهنگ و فامنین اشاره کرد و افزود: این شهرستان ها به لحاظ اشتغال و سرمایه گذاری شرایط خوبی ندارند؛ این درحالی است که در استان فارس، شهرهایی به عنوان کم برخوردار مطرح شده و به آن ها امتیازهایی تعلق می گیرد که در زمینه اشتغال و سرمایه گذاری وضعیت عالی دارند.
این آمارها تنها به درد همان مدیران می خورد تا سابقه ای از خودشان درست کنند
این فعال و تحلیلگر اقتصادی استان همدان در بخش پایانی گفتگو خاطرنشان کرد: با آمارهایی که مدیران استان می دهند که عموماً نیز مدیران غیربومی استان هستند، باید گفت که این آمارها تنها به درد همان مدیران می خورد تا سابقه ای از خودشان درست کنند و پیشرفت کنند و حقیقتاً در این مسیر، همدان شهر بی دفاعی بوده است.
نگاهی به فهرست شهرستان های غیربرخوردار کشور از لحاظ اشتغال در سال ۱۳۹۹ نشان می دهد که در این لیست، از استان های غربی تنها استان همدان شهرستانی را معرفی نکرده و حتی استان کرمانشاه ۱۱ شهرستان از ۱۴ شهرستان خود را در این لیست مطرح کرده پو استانی چون اصفهان و فارس و یزد نیز به معرفی شهرستان هایی پرداخته اند.
این در حالی است که سهم همدان باز هم از این مسیر هیچ بوده است؛ از سویی دیگر می بینیم که حجت الاسلام فلاحی؛ نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی عنوان کرده نبود آمار دقیق و ارائه آمار اشتباه از قبیل اشتغال موجب کاهش بودجه استان همدان شده است.
گویی همدان در یک دورِ باطل گیر کرده، از سویی با آمارهای خوب از اشتغال سعی دارد که خود را عاری از مشکلات عنوان کند و از سویی دیگر با این روند بودجه و اعتبارات و حمایت ها را از دست می دهد و آن طرف بیکاری به ویژه در شهرستان همدان جولان می دهد.
در حالی که سند راهبردی و عملیاتی سه ساله استان که قرار بود بر مبنای آن از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ قدم ها در مسیر اشتغال، با توجه به معیشت مردم برداشته شود، به گفته کارشناسان حتی پیشرفت و تحقق ۲۰ درصدی را بر پیشانی دارد!
در حالی سند راهبردی و عملیاتی سه ساله استان قرار بود از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ قدم هایی در مسیر اشتغال بردارد که به گفته کارشناسان شاید پیشرفت و تحقق ۲۰ درصدی را بر پیشانی دارد ضمن اینکه داغ طرح های نیمه کاره بر تن همدان خودنمایی می کند و شیوع ویروس کرونا بسیاری از صنایع و اصناف را زمینگیر کرده است.
اما سوالی که وجود دارد اینکه بودجه استان همدان نسبت به سال گذشته چه میزان افزایش داشته است؟ آیا با توجه به تورم ها این افزایش که به گفته برخی بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومانی است، با وضعیت تورمی مناسب است و می تواند در کنار اتمام پروژه های تاثیرگذار و مهم نیمه کاره استان، دردی از اشتغال برآورده کند یا خیر؟ و به راستی با این تفاسیر باید گفت که آقایان مسئولین؛ با حلوا حلوا کردن، دهان شیرین نمی شود.
نظر شما