بازار؛ گروه استانها: هر زمان صحبت از شهرستان خواف و نشتیفان به میان می‌آید ناخودآگاه «آسبادهای» تاریخی آن به ذهن متبادر می‌شود که یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های خشت، گل و چوبی تاریخی ایران و همچنین جهان را در خود جای‌داده است اما واقعیت این است که این شهرستان دارای صنایع نخ‌ریسی و رنگ ریزی سنتی است که مشتریان بسیاری در بازارهای جهانی دارد.
نَشتیفان در جنوب شرقی شهرستان خواف، در حاشیه جاده قاین، در سه کیلومتری جاده تایباد-تربت حیدریه، هشت کیلومتری جنوب غربی سنگان واقع‌شده است.
در این منطقه علاوه بر جاذبه‌های تاریخی بسیاری از بانوان آن موفق شده‌اند تا با به نمایش درآوردن هنر دستان خود تا پیش از شیوع کرونا گردشگران و خریداران بسیاری را برای خرید هنر دستشان به این منطقه بکشانند.
حضور گردشگرانی از کشورهای آلمان، ایتالیا و لهستان تا پیش‌ازاین مایه رونق و برکت بازارچه صنایع‌دستی این منطقه بوده اما متأسفانه با پیدا شدن سروکله کرونا این روزها وضعیت صنایع‌دستی در این منطقه خوب نیست و تئلیدات این هنرمندان و صنعتگران مشتری ندارد.
در خصوص پتانسیل‌ها و مشکلاتی که هنرمندان این منطقه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند با عبدالرئوف مطبوع نشتیفانی، مسئول صنایع‌دستی نشتیفان به بحث و گفت‌وگو نشستیم تا شاید واکاوی مشکلات آن ها و شنیدن آن توسط مشئولان راهی برای خرج از این بحران در دولت جدید بگشاید.
* ظاهراً در این منطقه کارگاه‌های صنایع‌دستی بیش از هر جای استان رونق دارد
جاذبه‌های تاریخی در این منطقه تاکنون پای گردشگران بسیاری را به این منطقه باز کرده است و لذا ازآنجایی‌که هنرهایی مانند گلدوزی و یا «فرت بافی» در این منطقه سابقه‌ای دیرینه دارد لذا از این فرصت استفاده کردیم و با راه‌اندازی کارگاه‌های صنایع‌دستی بانوان بسیاری را برای آموزش و همچنین تولید محصولات سنتی مشغول به کار کردیم که البته موفقیات بسیاری را هم به دنبال داشته است.
* چند نفر در این رابطه مشغول به کار هستند؟
حدود ۲۰ خانواده در منطقه نشتیفان خواف در این کار ما را همراهی می‌کنند که این خانواده‌ها با اعضای خود برای تهیه تولیدات صنایع‌دستی فعال هستند.
این هنرها شامل سوزن‌دوزی،بافندگی در کارگاه‌های خودم و کارگاه‌های خانگی است که بر روی پرده،جالباسی، رو پشتی، حوله و همچنین به‌تازگی این گلدوزی ها بر روی شال و لباس‌های بانوان طراحی می‌شود.
* این گلدوزی‌ها که در همه جای ایران هست پس چرا هنر این منطقه مشتری بیشتری دارد؟
بله در تمام نقاط ایران ما گلدوزی‌های متفاوتی را می‌بینیم اما شما اگر دقت کنید گلدوزی‌های این منطقه منطبق با طرح رنگ سلیقه و طرح های سنتی همین منطقه است و این موضوع وجه تمایز کار است.
* آیا قیمت تمام‌شده محصولات قابل رقابت است؟
قیمت‌ها از ۲۰۰ هزارتومان تا یک‌میلیون بر اساس طرح و میزان کار متفاوت است از طرفی گاهی اوقات برخی اجناس قدیمی داخل صندوقچه‌ها در انبار بوده است که کارهای هنری خاص‌تری محسوب می‌شود و لذا نیم توان قیمت بر روی آن گذاشت.
ما برای حفظ این هنر که نوعی خاص از گلدوزی رنگ‌ها ، طرح‌ها، مختص خود منطقه است را برنامه‌ریزی کردیم.
* ظاهراً یک بازارچه صنایع‌دستی هم راه‌اندازی کردید
بله راه اندازی این بازارچه کمک بسیار شایانی به فروش محصولات داشت و گردشگران توریست‌های بسیاری برای بازدید و خرید از آن به منطقه می‌آمدند و ما خریداران بسیاری از کشورهای اروپایی مانند آلمان و ایتالیا داشتیم.
* الآن وضعیت بازارچه چگونه است؟
ما باهدف کارآفرینی برای خانواده‌ها نسبت به برپایی کارگاه‌های آموزشی و همچنین بازارچه صنایع‌دستی اقدام کردیم تا به ایجاد کارآفرینی برای خانواده‌های کم‌بضاعت کمک کنیم.
متأسفانه باید بگویم از راه‌اندازی سه‌ساله این بازارچه فقط یک سال با استقبال خوب گردشگران داخلی و خارجی روبرو بود زیرا نشتیفان یک منطقه گردشگری است و از کشورهایی چون ایتالیا، لهستان ، آلمان و سایر نقاط جهان برای دیدن منطقه حضور پیدا می‌کنند اما در حال حاضر شرایط کرونا کاملاً این معادلات را به‌هم‌ریخته است.
* آیا از طریق فضای مجازی نمی‌توانید به شرایط فروش محصولات کمک کنید؟
بسیاری از مشتری‌های ما افرادی هستند که یک‌بار از ما خرید کرده‌اند و مجدداً به ما سفارش دادند.
بخش فروش اینترنتی هم تجربه خوبی از همان دوران رونق بود و برایمان گاهی عکسی از نوع کاری که می‌خواستند ارسال می‌کردند و لذا هنرمندان ما با قبول سفارش محصول در خواستی را با پست برایشان ارسال می‌کردند اما در حال حاضر خرید صنایع‌دستی چندان در اولویت خرید مردم قرار ندارد اما به‌هرحال برای حضور جدی‌تر در فضای مجازی به یک شرکت که به‌صورت حرفه‌ای بتواند ما را در این راه همراهی کند نیاز داریم.
* عملاً پس در فروش و صادرات با مشکل مواجه هستید
بله برای مثال بافندگانی داریم که به‌صورت دستی و کاملا سنتی کار می‌کنند که راه‌هایی را برای به فروش رساندن کارهایشان به کشورهای خارجی پیداکرده‌اند اما هنوز به‌صورت جدی پیدا کردن بازار مطمئن و صادرات برایمان مهیا نیست اما اگر این اتفاق بیفتد بضاعت آموزش افراد زیاد و تولید مداوم را داریم تا علاوه بر اشتغال‌زایی زمینه ارزآوری به کشور را فراهم‌سازیم.
نقطه قوت در تولیدات محصولات این منطقه اینست که گلدوزی سنتی هنری شاد و بدون ریتم و نظم نیست و تفاوت بسیار زیادی با گلدوزی صنعتی دارد.
* حتم به یقین با تأمین مواد اولیه نیز مشکل‌دارید
پارچه‌ها بخشی در کارگاه‌های سنتی‌مان که با دست بافته می‌شود و به نام فرت بافی مشهوراست تأمین می‌شود و بخشی نیز پارچه‌های تترون و متقال است که حس پارچه‌های سنتی را بدهد.
متأسفانه باوجود وعده مالی بسیاری از مسئولان امر برای تسهیلات تاکنون هیچ کمکی برای حفظ و ارتقای این هنر نشده است و ما نیز مانند بسیاری دیگر از تولیدکنندگان برای تهیه مواد اولیه در مضیقه هستیم زیرا قیمت‌ها بسیار بی‌ثبات و گران است.
در حال حاضر پارچه متقال را از حدود ۴۰ الی ۱۰۰ هزار تومان متری خریداری می‌کنیم که تا سال گذشته با نیمی از این قیمت خریداری می‌شد.
* نشتیفان خود دارای صنعت نخ ریسی بوده است؟
بله تا اواخر دهه ۵۰ محصولاتی چون نخ و پارچه را مردم از پنبه همین منطقه تأمین می‌کردند و این صنعت رونق بسزایی داشت و هنوز هم شما شاهد هستید که صنعت رنگرزی به صوزت سنتی در این منطقه رونق داشته و آموزش داده می شود اما متاسفانه در حال حاضر نخ‌ها از یزد تهیه می‌شود و مواد اولیه برای تهیه نخ برای گلدوزی از نخ‌های کارخانه‌ای و صنعتی است.
* آیا تاکنون کمکی و یا حمایتی برای خروج از این بحران به شما شده است؟
متأسفانه هنر خانگی به‌عنوان درآمد جدی در این شرایط نمی‌توانند، محسوب شود و می‌تواند فقط کمک‌هزینه‌ای برای بانوان سرپرست خانوار باشد.علی‌رغم وعده مالی بسیاری از مسئولان امربری تسهیلات تاکنون هیچ کمکی برای حفظ و ارتقاء این هنر نشده است .
بنده قبل از کرونا برنامه داشتم که کارگاه بزرگی را دایر کنم که البته بسیار هزینه‌بر است و می‌توانستیم به‌طورجدی به‌صورت فروش دائمی و مجازی داشته باشیم اما حمایتی نشد و بحث کرونا هم مزید بر علت شد و امیدوارم پس از کرونا با حمایت و مساعدت مسئولان این اتفاق بیفتد.
در این منطقه ایجاد کار و همین کارگاه‌های صنایع‌دستی با همین درآمد اندک برای بسیاری از افراد امیدبخش است و چرخ زندگی آن‌ها را می‌چرخاند و شکایتی هم از این درآمد مختصر ندارند لذا تعطیلی این کارگاه‌ها و موانع سد راه فروش زندگی بسیاری از بانوان خانه‌دار را مختل می‌کند.
باید عرض کنم شاید برخی رقم‌های بسیار بالا برایشان درامد محسوب شود اما برای بسیاری از مردم درآمدهای کم هم بسیاری از هزینه‌های زندگی و مشکلاتشان را می‌تواند مرتفع سازد .
متأسفانه در بخش تولید صنایع‌دستی با بیش از۵۰ درصد افزایش قیمت مواجه شده‌ایم اما دستمزدها چندان افزایشی نداشته است و اگر دولتمردان در دولت جدید بتوانند حمایت خود را برای بازاریابی و صادرات اعمال کنند به‌طور حتم اتفاقات خوبی برای مردم این منطقه خواهد افتاد.
نظر شما