فاطمه بختیاری*؛ بازار: آنچه در اقتصاد بدان کمتر پرداخته شده تاب آوری و کارایی جامعه در مقابل تهدید ها و سوانح طبیعی و انسانی است در حالی که شهرهای کشور به منزله کریدور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می توانند اهداف توسعه کلان کشوری را فراهم نمایند.
آنچه از بطن ماجرا بر می آید این است که کم توجهی به ساختارهای مقاوم سازی شهرها باعث شده که در بودجه کلان کشور ارجحیت های مالی و اقتصادی مغفول واقع شود که فرایند این ماجرا به نبود نظامات مالی برنامه محور در استان های مختلف کشور برمی گردد ضمن اینکه در این راستا استان همدان هم از این ماجرا مستثنی نیست چرا که استان همدان در بیشتر موارد در هرز و مضمحل کردن بودجه های تخصیص یافته کلان کشوری پیشگام بوده و با هدر دادن بخش عظیمی از فرصت های مالی و بودجه ای اختصاص یافته در اجرای طرح های مختلف عمرانی، باعث شده سال های بعد در تخصیص و واگذاری بودجه آنگونه که باید و شاید مورد توجه مسئولین بالادستی قرار نگیرد.
عدم مدیریت زمان در اجرای طرح های عمرانی و به موقع عمل نکردن به وعده ها و اهداف و چشم اندازها به توسعه اقتصادی همدان لطمات جبران ناپذیری وارد آورده است
در این میان عدم مدیریت زمان در اجرایی کردن طرح های عمرانی و به موقع عمل نکردن به وعده ها و اهداف و چشم اندازها به توسعه اقتصادی همدان لطمات جبران ناپذیری وارد آورده که نمونه کوچکی از آنها اجرای ناقص طرح های شهری از جمله پل های هوایی است.
بارها عنوان شده که جانمایی پروژه های عمرانی به یک بنیه فنی توانمند و تفکر اقتصادی مفید از جانب مدیران نیاز دارد و در واقع پیش نیاز بهره وری و مدیریت زمان در اجرایی کردن طرح های ریز و درشت به وجود مدیر و مسئولان توانمند وابسته است که دلسوزانه و بدون وقفه بتوانند جانمایی پروژه ها را انجام و طرح را در مدت زمان تعیین شده به انجام برسانند.
از جمله اهداف بلندی که می توان در شهری مثل همدان بدان پرداخت بکارگیری ابزار و روش های مفید جهت تاب آوری شهری در برابر تهدیدها و بلایای شهری است که بعضا به وجود زیر ساخت های مقاوم نیازمند است.
بدون شک ریسک پذیری خطرات احتمالی که در شهر بوجود می آید با صرف هزینه های گزاف اقتصادی توام می گردد بنابراین اینکه مدیران بتواند از فرصت هایی که موجب تاب آوری شهری می شود به موقع و در جای خود استفاده کنند باعث می شود که در بروز سوانح و حوادثی که بعضا در شهر به وقوع می پیوندد کمترین آسیب ها به بار آید.
مدیران و مسئولان شهری در همدان نظر موافقی در رابطه با اجرای طرح ها در دقیقه ۹۰ دارند که این تفکر دقیقه نودی مدیران باعث بوجود آمدن مشکلاتی با ریسک خطر پذیری بسیار شده است
متاسفانه آنچه در چند سال اخیر شاهد بودیم این که مدیران و مسئولان شهری در همدان نظر موافقی در رابطه با اجرای طرح ها در دقیقه ۹۰ دارند که این تفکر دقیقه نودی مدیران باعث بوجود آمدن مشکلاتی با ریسک خطر پذیری بسیار شده است.
یکی دیگر از مواردی که می توان در مقوله تاب آوری شهری در مقابل فجایع و سوانح مورد ارزیابی و تفکر قرار داد این است که بتوان در مقابل حوادث طبیعی و آثار مخرب که از فعالیت های صنعتی همانند افزایش گاز های گلخانه ای و پسماندهای صنعتی بعنوان تهدیدات غیر قابل پیش بینی به شمار می آید، جلوگیری کرد یعنی مسئولین ما همیشه و در همه حال باید پاسخگوی مخاطرات طبیعی و انسانی باشند تا بتوانند ریسک و خطر آسیب پذیری در این سوانح را به موقع به حداقل ممکن برسانند.
البته یکی از مشکلاتی که امروزه جامعه با آن مواجه شده رشد شهرهای بزرگ است به گونه ای که انتظار می رود در سال های پیش رو شاهد افزایش چشمگیر آنها باشیم کمااینکه کشور چین از مدت ها پیش به فکر رشد و توسعه شهرهای بزرگ افتاده به طوری که آنچه از شواهد امر برمی آید و بنابر گفته های مسئولان چین، این کشور تا سال ۲۰۲۵ قادر خواهد بود ۱۰ شهر به اندازه جمعیت نیویورک ایجاد نماید.
مع الوصف از آنجا که شهرنشینی به میزان قابل توجهی با منابع انسانی، فعالیت های اقتصادی و مصرف منابع ارتباط تنگاتنگی دارد لذا افزایش مداوم شهرنشینی ایجاب می کند شهرها از لحاظ اندازه، تنوع جمعیتی و پیچیدگی مورد ارزیابی دقیق و متفکرانه قرار گیرند چراکه خطر آسیب پذیری بالقوه شهرها با توجه به مواردی که ذکر شد در برابر حوادث و بالایی طبیعی که از تغییرات آب و هوایی، سونامی، زلزله و طوفان منبعث می شود به مراتب بالاتر می رود.
با توجه به موضوعاتی که در مطلب فوق به آنها اشاره شد موضوع آمادگی دفاعی در برابر فجایع طبیعی به عنوان یک چالش کلیدی و مهم برای جوامع مطرح است و می طلبد که مدیران و مسئولان در شهرها و استان های کشور برای حفظ و بقای شهرها در مقابل این تهدیدات در حالت آماده باشند و ملازمات کار را به موقع به انجام برسانند تا این آمادگی دفاعی بتواند از بروز حوادث تلخ جلوگیری کند و نیز با ارائه راهکارهای اقتصادی مفید از هدر رفت منابع مالی جلوگیری به عمل آورد.
بدین ترتیب با توجه به آنچه ذکر شد و همچنین با توجه به افزایش مگاپولیس ها، ضرورت ناشی از هوشمند سازی شهرها بیشتر احساس می شود و نیز در این میان می توان با افزایش توانمندی ها و تاب آوری شهری در مقابل تهدیدات و حوادث و سوانح طبیعی از ریسک بالای آسیب ها جلوگیری کرد که این مهم می طلبد مدیران به موقع و در اسرع وقت ورود جدی به ماجرا داشته باشند و با شناسایی ابعاد مختلف مسئله و واکاوی و ممارست در انجام کارها و مدیریت وقت و زمان هم از آسیب ها و خطراتی که جان مردم را به مخاطره می اندازد جلوگیری کرده و هم بتوانند از اتلاف و صرف منابع بیهوده و گزاف مالی در زمان خاص ممانعت کنند.
ایده های ناب تنها در موقع شدت و حدت گرفتن بحران ها در دایره ذهن آدمی پدید می آید و راه گشای مسائل و آسیب ها می شود
همانطور که می دانیم در فجایع طبیعی یا انسانی مردم در صف اول آسیب پذیری قرار دارند از این حیث می طلبد که مسئولین با دلسوزی و ممارستی که در به انجام رساندن کارها و اقدامات از خود بروز می دهند در بازه زمانی کوتاه مراحل بازسازی و بازخوانی دقیق جزئیات امر و جمع آوری به موقع اطلاعات را لحاظ و معایبی که در جریان کارکردهای ساختاری فضاها و طرح ها اتفاق می افتد برطرف کنند و کار امروز را به فردا محول نکنند چراکه ایده های ناب تنها در موقع شدت و حدت گرفتن بحران ها در دایره ذهن آدمی پدید می آید و راه گشای مسائل و آسیب ها می شود.
بنابراین با در نظر گرفتن آنچه ذکر شد می توان چنین ارزیابی نمود که بکارگیری اقدامات اولیه و ثانویه در مواقع بحران و سوانح می تواند به افزایش پایداری جوامع محلی بیانجامد.
بدون شک می توان به این رهنمون رسید که با در نظر گرفتن ساختارهای سیاسی و آکادمیک تاب آوری و مقاوم سازی شهر در مقابل تهدیدها و سوانح مختلف با انجام اقدامات نوآورانه و خلاقانه ای که از ایده های ناب و هوشمندانه مدیران نشات می گیرد اولا از بروز آسیب های جدی که اکثرا بر جان و مال مردم حائل می شود و سیطره پیدا می کند جلوگیری کرد ثانیا انجام اقدامات پیشگیرانه می تواند از صرف هزینه ها و مخارج گزاف اقتصادی و مالی به طور چشمگیری جلوگیری نماید.
نتیجتا اینکه تا زمانیکه مسئولین به درستی و مسئولانه و خردمندانه در سمت های مختلف جانمایی و قرار نگیرند مشکلات همچنان روی زمین باقی می ماند و در این میان مردم هر روز با آسیب های جدی منبعث از عدم مدیریت مسئولانه مواجه می گردند.
*پژوهشگر و فعال رسانه ای
نظر شما