تهمینه غمخوار؛ بازار: افغانستان در این روزها، روزگاری سراسر غم و اندوه را سپری می کند. مردم این سرزمین روز گذشته را به عنوان اولین روز از دوره جدید در تاریخ کشورشان، در حالی آغاز کردند که اعضای گروه طالبان پس از ورود به کابل در ارگ ریاست جمهوری مستقر شدند. کابل برخلاف ارزیابی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا خیلی سریع سقوط کرد و از روز یکشنبه سخنگوی طالبان از پایان جنگ در افغانستان خبر داد. در همین راستا، محمد نعیم نیز همچنین اعلام کرد که طالبان برای اداره کشور آماده گفت وگو با شخصیت‌های افغان و جامعه جهانی می باشد و نوع و شکل حکومت آینده به زودی مشخص خواهد شد.
سخنگوی طالبان همچنین اضافه کرد که طالبان به هیچ کسی اجازه نمی‌دهد که از سرزمینشان دیگران را هدف قرار دهد و همچنین قصد آسیب رسیدن به کسی را ندارد. طالبان در امور دیگران دخالت نمی‌کند و در ازای آن، به دیگران نیز اجازه نمی‌دهد که در امورشان دخالت کنند.
در این میان، اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان نیز یکشنبه شب پس از خروج از این کشور در بیانیه ای گفت که برای جلوگیری از به راه افتادن حمام خون مجبور به ترک کابل شده است که البته سخنگوی طالبان نیز عنوان کرد که کسی روی فرار اشرف غنی حساب نمی‌کرد و حتی افراد نزدیک به وی نیز چنین انتظاری نداشتند. از سوی دیگر گزارش ها از هرج و مرج در فرودگاه کابل حکایت دارد به طوری که مسئولان فرودگاه از لغو پروازهای تجاری خبر داده اند. در عین حال، هزاران نفر به دنبال سقوط کابل به دست گروه طالبان در فرودگاه این شهر به سر می‌برند تا بتوانند از افغانستان خارج شوند. بسیاری از کشورهای خارجی خواستار خروج مسالمت آمیز اتباع خارجی و آن دسته از افغان ها که مایل به ترک کشورشان هستند، شده اند.
از سوی دیگر وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرده که روند تخلیه سفارت این کشور در کابل تکمیل شده که انتقادها از جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا که چند ماه پیش آغاز روند خروج نظامیان کشورش از افغانستان را اعلام کرده بود، افزایش یافته است. شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز قرار است امروز برای بررسی اوضاع افغانستان تشکیل جلسه بدهد.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع ناامنی ها و خشونتها در افغانستان و تاثیر آن بر روابط این کشور با کشورهای همسایه از جمله ایران، خبرنگار بازار گفتگویی را با «اندرو کوریبکو»، نویسنده، تحلیلگر ارشد سیاسی و عضو هیئت علمی موسسه مطالعات استراتژیک و آینده‌پژوهی دانشگاه دوستی روسیه ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
* با اوج گیری جنگ و ناامنی در افغانستان، سقوط هرات و قندهار، استقرار اعضای طالبان در کاخ ریاست جمهوری در کابل و ر واقع پایان اعلام جنگ از سوی این گروه، به نظر می رسد که طالبان نقش مهمی در دولت بعدی ایفا می کنند. با تسلط کامل این گروه در افغانستان، ما شاهد چه تاثیری بر روابط تجاری افغانستان و ایران به عنوان کشور هم مرز و همسایه خواهیم بود؟
من معتقدم که طالبان تمایل دارد تا با همه همسایگان خود روابط صمیمانه داشته باشد. این گروه اعلام کرده که روش های قبلی خود را تغییر داده، روابط خود را با گروه های تروریستی خارجی قطع کرده و متعهد شده است که به حقوق اقلیت ها و زنان احترام بگذارد.
بنابراین، اگر به قول و تعهدات خود وفادار بماند، از نظر من هیچ مشکلی در ایجاد روابط بین طالبان افغانستان و ایران وجود نخواهد داشت. از آن جایی که این گروه درصدد است تا کشور جنگ زده را بازسازی کند، به همین منظور باید یک روابط تجاری عالی در سراسر منطقه برقرار کند.
در ماه گذشته نمایندگان این گروه به چین رفتند و خواستار کمک از جمهوری خلق در این زمینه شدند. بنابراین افغانستان به احتمال زیاد نقش مهمی در ابتکار عمل یک کمربند_ یک جاده پکن (BRI) ایفا خواهد کرد که به نفع ایران نیز خواهد بود.
این امر به این دلیل است که چین و ایران اخیراً در بهار گذشته به یک توافقنامه راهبردی ۲۵ ساله دست یافتند. چین می تواند از طریق تاجیکستان و افغانستان تحت عنوان «کریدور فارسی» به سوی ایران پیش قدم شود. این موضوع، تجارت چند جانبه را تقویت کرده و به عنوان شاخه ای از کریدور اقتصادی چین_آسیای میانه و غرب آسیا عمل می کند.
* به نظر شما حضور ۲۰ ساله نیروهای آمریکایی در افغانستان چه تاثیری بر اقتصاد و حکومت این کشور داشته است؟ اکنون، با خروج این نیروها و دیگر کشورهای عضو ناتو چه سرنوشتی در انتظار افغانستان است؟
در طول این بیست سال، ایالات متحده نتوانست یک پایه مستحکم و پایدار برای اقتصاد افغانستان ایجاد کند به طوری که این کشور به نقش قبلی خود به عنوان قطب جهانی مواد مخدر از جمله هروئین و ایجاد جنایتهای سازمان یافته بازگشت. همچنین در طول این سالها فساد در این کشور بیداد می کرد و اهمیت چندانی در توسعه بخش واقعی اقتصاد حاصل نشد.
حکومتداری نیز در خارج از شهرهای اصلی کشور به طرز وحشتناکی بی تاثیر و تقریباً وجود نداشت، به طوری که طالبان به طور مداوم به اصطلاح «دولتهای سایه» را تأسیس کردند تا خود را به عنوان «دولت در انتظار» معرفی کرده تا بازگشت نهایی خود را به قدرت تسهیل نمودند.
آینده افغانستان در حال حاضر از هر زمان دیگری روشن تر است، هرچند طالبان در بین اکثریت مردم روستایی کشور واقعاً محبوب هستند، اما تقریباً یک چهارم افغانهای ساکن مناطق شهری به آنها بی اعتماد هستند.
آینده افغانستان در حال حاضر از هر زمان دیگری روشن تر است، هرچند طالبان در بین اکثریت مردم روستایی کشور واقعاً محبوب هستند، اما تقریباً یک چهارم افغانهای ساکن مناطق شهری به آنها بی اعتماد هستند
این گروه باید سخت تلاش کند تا بتواند اعتماد گروه دوم هموطنان را جلب کند، به همین منظور باید به طور عادلانه حکومت کند و به حقوق اقلیت ها و زنان احترام بگذارد.
همچنین باید به وعده خود برای بازسازی کشور عمل کند که مطمئناً چین می تواند از طریق سرمایه گذاری در پروژه جاده ابریشم جدید به این گروه کمک نماید.
* اگرچه مقامات افغان در تلاشند تا از تحت تأثیر قرار گرفتن تنش های آمریکا در ایران با این کشور جلوگیری کنند ، اما آثار اقتصادی این تنش ها در افغانستان مشهود است. نظر شما در این باره چیست؟
تنشهای ایران و امریکا ربطی به افغانستان ندارد. افغانستان و ایران به دلایل اشتراکات تمدنی و جغرافیایی شرکای اقتصادی طبیعی هستند، اما طالبان سابقه روابط وحشتناکی با جمهوری اسلامی دارد.
نیازی به پرداختن به موضوع این نیست که چرا این خاطرات برای ایرانیان بسیار دردناک است، اما بسیار مهم است که به این نکته اشاره کنیم که این گروه واقعاً متعهد به تغییر روش های قبلی خود و رفتار بسیار مسئولانه تر شده است.
طالبان واقعاً متعهد به تغییر روش های قبلی خود و رفتار بسیار مسئولانه تر شده است
در عمل، این موضوع می تواند موجب شود تا در نهایت به حقوق اقلیت شیعه این کشور احترام گذاشته شود. بنابراین، ایده آل خواهد بود اگر آن افراد به عنوان پلهای اقتصادی بین افغانستان تحت اداره طالبان و جمهوری اسلامی ایران عمل کنند.
* «سهیل شاهین» سخنگوی طالبان روز گذشته اعلام کرده که حکومت کابل برچیده شده و حکومت فراگیر و نظامی اسلامی که مورد تایید ایران و روسیه قرار گرفته، بر سر کار خواهد آمد. منظور وی از حکومتی فراگیر و نظام اسلامی آیا به معنای امارت اسلامی مد نظر طالبان است؟
ایران و روسیه هنوز به طور رسمی طالبان را به عنوان حاکمان قانونی افغانستان به رسمیت نشناخته اند؛ هرچند که هر دو متعهد شده اند که با این گروه تعامل عملگرا داشته باشند.
مسکو همچنین اعلام کرده که تا زمانی که شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه مربوطه را تصویب نکند، تا حد زیادی تحت تأثیر رفتار این گروه با اقلیت ها و زنان در آینده قرار خواهد گرفت و از به رسمیت شناختن آن خودداری خواهد کرد.
مسکو اعلام کرده که تا زمانی که شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه مربوطه را تصویب نکند، تا حد زیادی تحت تأثیر رفتار طالبان با اقلیت ها و زنان در آینده قرار خواهد گرفت و از به رسمیت شناختن آن خودداری خواهد کرد
در مورد دولت مورد نظر سهیل شاهین، وی در واقع به امارت اسلامی طالبان در افغانستان اشاره کرده است و قبلاً در مصاحبه ای با بی بی سی توضیح داده بود که تشکیل امارت بدان معناست که همه گروه های متعدد در افغانستان قادر خواهند بود تا در یک سیستم جدید اسلامی آن شرکت کنند.
بنابراین، ساختار آن احتمالاً چندان شبیه ساختارهای دموکراتیک غربی نیست، اما می تواند نشان دهنده اراده مردم افغانستان است.
نظر شما