بازار؛ گروه بین الملل: پس از هشت سال گفتگو و مذاکره سرانجام چین موفق شد تا با ۱۴ کشور دیگر شامل میانمار، ژاپن، اندونزی، لائوس، کامبوج، مالزی، فیلیپین، برونئی، سنگاپور، کره جنوبی، تایلند و ویتنام در آسیا و همچنین نیوزلند و استرالیا به عنوان کشورهای همسایه آسیای شرقی یکی از بزرگترین توافقات تجارت آزاد منطقه‌ای را به امضا برساند.
این اقدام چین بیش از هرچیز وزن پکن را در شرق و جنوب شرق آسیا در برابر آمریکا تقویت خواهد کرد و در واقع جدای از ابعاد اقتصادی آن، دارای ابعاد سیاسی و راهبردی قابل توجه برای چینی هاست.
«توافق همکاری اقتصادی جامع منطقه‌ای» برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ مطرح شد، اما با روی کارآمدن ترامپ در آمریکا و خروج از «توافق تجاری ترانس پاسیفیک»، چینی‌ها با جدیت بیشتری توافق «همکاری اقتصادی جامع منطقه‌ای» را دنبال کردند.
توافق همکاری اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP) که چینی ها در منطقه پیرامونی خود به امضا رسانده‌اند، ۲.۲ میلیارد نفر جمعیت کره زمین را شامل می شود که از هر توافق تجارت آزاد منطقه‌ای بزرگتر و پرجمعیت است و تصویر چین را به عنوان یک بازیگر مسلط اقتصادی تثیبت می کند.
امضای این توافق از سوی چین و کشورهای منطقه از آن جا مورد توجه بیشتر ناظران و کارشناسان قرار گرفته که درست در همان مسیر دولت‌های پیشین آمریکا برای انعقاد توافق تجارت آزاد با دیگر کشورهاست که با آمدن ترامپ ریل و مسیر واشنگتن نیز دگرگون شد.
ترامپ در همان ماه‌های نخست آمدنش به کاخ سفید پیمان تجاری ترانس‌پاسیفیک (TPP)را به گوشه ای نهاد و خروج آمریکا را از این توافق اعلام کرد. ترامپ حتی در طول چهارسالی نیز که قدرت را در کاخ سفید در دست داشت به ندرت به دنبال توافقات تجارت آزاد با دیگر کشورها بود و طی چهار سال گذشته واشنگتن تلاش داشت تا با بلندتر کردن دیوار در مرزهای آمریکا، تجارت خارجی را به صورت یکجانبه به سمت سخت تر کردن واردات شکل دهد.
برخلاف آمریکای ترامپ، اما دولت چین طی گفتگوها و مذاکرات بی شمار با همسایگان خود حال موفق به شکل دهی به یکی از بزرگترین توافقات تجارت آزاد شده است و جالب آن که در این توافق تجارت آزاد حداقل چهار هم پیمان عمده آمریکا از جمله کره جنوبی و ژاپن نیز حضور دارند.
پروفسور «ریچارد فالک» استاد دانشگاه پرینستون آمریکا و گزارشگر ویژه سازمان ملل در خصوص نسبت سیستم سیاسی چین با توسعه اقتصادی این کشور به خبرنگار بازار گفت: سیستم چین سیستم متمرکزی است و تصمیمات به صورت متمرکز گرفته می شود. بر این اساس سیستم تصمیم گیری در این کشور به مانند سیستمهای فدرال نیست.
وی در ادامه یادآور شد: این سیستم اگرچه در برخی موارد آزادی شهروندان را سلب می کند اما می تواند تصمیمات سریع و فوری بگیرد. عملکرد چین در خصوص مهار ویروس کرونا نشان دهنده اسن موضوع است.
استاد دانشگاه پرینستون آمریکا تأکید کرد: در خصوص توسعه اقتصادی چین نیز باید توجه داشت که به رغم تمرکزگرایی این سیستم ولی کارآمدی، توجه به سرمایه گذاری، تخصص گرایی و التفات به نوآوری مد نظر این کشور بوده و برای همین است که توانسته به چنین توسعه اقتصادی دست یابد.
وی در ادامه یادآور شد: چین همچنین سعی کرده از مداخله جویی در نقاط مختلف جهان بپرهیزد و توجه خود را بر توسعه اقتصادی در سیاست خارجی قرار دهد. این در حالی است که آمریکا سالیان سال است که درگیر جنگهای پر هزینه و بی پایان است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه تأکید کرد: اما چین تاکنون تمایلی به حضور در چنین جنگهایی نداشته است و از آن پرهیز کرده است. این در حالی است که آمریکا سعی دارد این کشور را وارد بازی های ژئوپلیتیک کند.
وی در خصوص نسبت نظم چینی در عرصه تجارت بین الملل با نظم لیبرال نیز گفت: نظم لیبرال منجر به افزایش تجارت و سرمایه گذاری در سطح بین المللی شد. اما از طرف دیگر باعث به وجود آمدن نابرابری نیز شد. این موضوع باعث افزایش نابرابری در سطح جهانی از یک سو و در درون جوامع از سوی دیگر شد.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه تأکید کرد: به گونه این شکاف طبقاتی درون جوامع افزایش یافت و مسائل هویتی را برجسته کرد. در واقع تقویت جریانهای ناسیونالیستی و راستگرا را باید بر همین اساس ارزیابی کرد؛ هویتهایی که در نتیجه افزایش شکاف طبقاتی خود را از افراد بهره مند جدا و متمایز می بیند.
استاد دانشگاه پرینستون آمریکا تأکید کرد: کارگران و طبقات روستایی در رأس این سیاست هویت قرار دارند. این موضوع در آمریکا نیز نمود و بروز دارد.
فالک یادآور شد: رشد راستگرایی و ملی گرایی تاثیر سوء بر همکاری ها بین المللی خواهد داشت. در حال حاضر مشکلات و مسائلی وجود دارند که مستلزم حل و فصل آن در سطح بین المللی است. بر همین اساس است که دولت بایدن نیز علیرغم اختلافات شدید با چین خواهان همکاری با این کشور در زمینه تغییرات آب و هوایی و سایر مشکلات جهانشمول است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه تأکید کرد: مشکلاتی چون مهاجرت مستلزم همکاری میان کشورهاست و یک کشور به تنهایی قادر به مدیریت این بحران و بحرانهای جهانشمول مشابه نیست.
وی در خصوص نظم چینی برای نظام تجاری بین الملل نیز گفت: چین درون نظم کنونی تجارت بازار آزاد عمل می کند. این نظم توانسته نیازهای چین را برآورده سازد و پکن از آن بهره مند است.
فالک تأکید کرد: چین در نظم تجارت آزاد توانسته بر مشکلاتی چون فقر فائق آید و توسعه اقتصادی را پیش ببرد. همین موضوع بهره مندی چین از نظم کنونی لیبرال است که باعث شده هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات در آمریکا چین را به استفاده ناعادلانه از نظم بازار متهم کنند و درصدد مهار این کشور باشند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه تأکید کرد: این در حالی است که دولت آمریکا از ایراداتی که متوجه اقتصاد این کشور است چشم پوشی می کند. برای نمونه توزیع بودجه دولت آمریکا متوازن و مناسب نیست. بودجه لازم به بخشهای غیر نظامی اختصاص داده نمی شود. دولت آمریکا باید به اصلاح این امور بپردازد تا اینکه چین را متهم کند.
وی افزود: دولت چین سرمایه گذاری ها را هدایت می کند و در حوزه های مختلف این کشور توانسته به توسعه خوبی دست یابد. حوزه فناوری یکی از این حوزه هاست که سرمایه ها با هدایت دولت جذب شده و در این عرصه چین به قدرتی بلامنازع تبدیل شده و در آینده نیز حرفهای زیادی برای گفتن خواهد داشت.
وی تصریح کرد: چین از سوی دیگر از سیاستهای حمایتگرایانه و پشت کردن به نظم تجاری لیبرال دولت ترامپ نیز بهره برد. در حالی ترامپ از پیمانهایی چون «ترانس پاسیفیک» خارج شد که چین آن خلأ را پر کرد.
استاد دانشگاه پرینستون آمریکا تأکید کرد: انتظار می رود که دولت بایدن به نظم چندجانبه گرای تجاری که ترامپ اصلا اعتقادی به آن نداشت بازگردد و آنرا احیا کند.
وی در ادامه تأکید کرد: چین با مشارکت کشورهای آسیایی که برخی از آنها عضو پیمان ترانس پاسیفیک هم بودند بلوک تجارت آزاد ایجاد کرده است. کشورهایی چون ژاپن، کره جنوبی، سنگاپور، ویتنام، کامبوج، فیلیپین، تایلند، استرالیا، نیوزیلند و برونئی در این پیمان مشارکت دارند.
فالک تصریح کرد: این بلوک حدود یک سوم از جمعیت جهان و یک سوم از تولید ناخالص جهانی را به خود اختصاص می دهد.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در پایان تأکید کرد: هند در این پیمان حضور ندارد. دولت بایدن سعی خواهد کرد آسیا را بیشتر دریابد. هند کشوری است که در این خصوص مد نظر آمریکاست.
نظر شما