چاه‌هایی که شیره مازندران را می‌مکند| یغمای ۱۰ میلیون مترمکعب آب

بازار؛ گروه استان‌ها: وجود چاه‌های غیرمجاز با برداشت بی رویه، شور شدن آب‌های زیرزمینی و افت سطح آن از جمله سوغاتی است که در برخی مناطق مازندران به میراث گذاشته شده است و منابع آبی استان به سمت شوری پیش می‌رود.

به رغم آنکه بیش از دو هزار و ۵۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در مازندران وجود دارد تعیین تکلیف این چاه‌ها همچنان در گرو اما و اگرهایی است و بافت زمین شناسی مازندران و وجود ماسه‌ها و سنگ آهک‌ها سبب شده تا سطح منابع آبی هر روز پایین رود.

۲۰ درصد چاه‌های کشور به میزان ۶۵ هزار حلقه در مازندران وجود دارد که سالانه بیش از ۱.۳ میلیارد مترمکعب از آب‌های زیرزمینی مازندران را برداشت می‌کنند.

چاه‌های غیرمجاز اثرات منفی روی منابع آبی دارند
در مازندران دو هزار و ۶۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان شناسایی داشته که تاکنون اثراث منفی روی سفره‌های آب زیرزمینی دارند. مهدی عمادی مدیر حفاظت آب‌های زیرزمینی آب منطقه‌ای مازندران با بیان اینکه چاه‌های غیرمجاز ۱۰ میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی را می‌بلعند، افزود: این میزان برداشت اثرات منفی روی سفره‌های آب زیرزمینی و مجاوران دارای چاه‌های مجاز خواهد گذاشت.

وی در گفتگو با خبرنگار بازار به اقدامات برای مقابله با چاه‌های غیرمجاز اشاره و اضافه کرد: با اعلام دو بار اخطار به مالکان چاه‌های غیرمجاز که دارای برداشت کمی هستند از آنان خواسته شد نسبت به تعیین تکلیف اقدام کنند.

مدیر حفاظت آب‌های زیرزمینی آب منطقه‌ای مازندران ادامه داد: برای برخی از چاه‌ها تغییر الگوی کشت از شالی به باغات و مصارف کم آب طلب اقدام شده است و اگر اثر منفی روی چاه‌های مجاور نداشته باشد کمک می‌شود تا اشتغال را از دست ندهند.

وی از انسداد مقادیر قابل توجهی چاه غیرمجاز خبر داد و گفت: مابقی برداشت کنندگان باید به نسبت تعیین تکلیف اقدام کنند.

برداشت بی رویه از منابع آب‌های زیرزمینی سبب شده تا سطح آب‌های استان در مناطق شرقی تا حدود ۶۶ صدم متر افت کند و این میزان در برخی شهرستان‌ها حدود دو متر است

برداشت بی رویه از منابع آب‌های زیرزمینی سبب شده تا سطح آب‌های استان در مناطق شرقی تا حدود ۶۶ صدم متر افت کند و این میزان در برخی شهرستان‌ها حدود دو متر است. در حالی برداشت غیرمجاز آبی در مازندران صورت می‌گیرد که بحران خشکسالی و کمبود منابع آبی، آژیر تنش آبی را در مناطق مختلف مازندران به صدا درآورده است.

ضرورت برخورد جدی با برداشت غیرمجاز آب
محمد ابراهیم یخکشی مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به اینکه باید با چاه‌های غیرمجاز و یا اضافه برداشت کنندگان برخورد جدی شود، گفت: تداوم وجود چاه‌های غیرمجاز به سفره‌های آب زیرزمینی در استان آسیب می‌زند.

وی افزود: به دلیل نزدیکی دشت‌های مازندران به ساحل، برداشت هر مترمکعب آب شیرین سبب جایگزینی مقادیر قابل توجهی آب شور دریا می‌شود و برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی سبب شوری منابع خواهد شد.

وی یادآور شد: برای ساماندهی چاه‌های غیرمجاز نیازمند حمایت دستگاه‌های مختلف از جمله جهاد کشاورزی و غیره هستیم.

چاه‌های غیرمجاز رشد قارچ گونه دارند
به رغم آنکه سالانه تعدادی چاه‌های غیرمجاز در استان مسدود می‌شود اما باز شاهد رشد قارچ گونه آن در مزارع استان هستیم. محمد جعفری کارشناس و فعال حوزه کشاورزی در مازندران در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه وضعیت منابع آبی استان مطلوب نیست، مصرف آب را از جمله چالش‌ها ذکر کرد و گفت: در مصرف منابع آبی عملکرد خوبی نداریم.

وی با بیان اینکه وضعیت منابع آب‌های زیرزمینی استان و کشور در معرض تهدید قرار گرفته است، حفره چاه‌های غیرمجاز کشاورزی را بلای جان منابع آبی ذکر کرد و گفت: کشاورزان به دلیل دغدغه معیشتی اقدام به حفر چاه آب می‌کنند که این مسئله باید کنترل و برای آن راهکاری اتخاذ شود.

وی گفت: کشاورزان با حفر چاه‌های کشاورزی درواقع نوعی سازمان‌های متولی آب را دور می‌زنند ولی باید دانست که این اقدام تیر خلاصی به منابع آبی است.

وی با بیان اینکه وضعیت آب‌های تجدید پذیر محدودیت‌های ویژه ای دارد، افزود: روند روبه رشد چاه‌های غیرمجاز و برداشت‌های بیش از اندازه، چالش مهمی فراروی اقتصاد آب در استان به شمار می‌رود.

تکیه بر منابع آبی‌های زیرزمینی و کم توجهی به مدیریت آب‌های سطحی، مازندران را در سال‌های پیش رو به سمت خشکسالی سوق می‌دهد و آب به چالش بزرگ در استان تبدیل خواهد شد.

از سوی دیگر روی میز قرار داشتن طرح‌های انتقال آب نظیر آب خزر به کویر مرکزی، سدسازی در فرادست سرشاخه‌های آبی تجن، وضعیت منابع آبی مازندران را بیش از پیش شکننده خواهد کرد.

از این رو کارشناسان بر لزوم برنامه ریزی برای ساماندهی چاه‌های غیرمجاز و تدوین برنامه اصولی و هدفمند برای مدیریت آب در حوزه‌های مختلف از جمله کشاورزی در استان تاکید کرده اند.