اهرم تحریم امریکا علیه ایران هیچگاه از بین نمی رود| توافق تهران-واشنگتن در هر صورت «نامتقارن» است

بازار؛ گروه بین الملل: مذاکرات وین تحت تأثیر چند اتفاق قرار گرفته و سخنی از آغاز دور هفتم مذاکرات نیست. با اینکه پیش بینی می شد مذاکرات وین تا روز ۲۴ تیرماه به نتیجه نهایی نائل آید اما چند اتفاق مانع از تداوم آن شده است. در حال حاضر بر اساس اعلام کارشناسان ۹۰ درصد توافق حاصل شده است اما هنوز نتیجه نهایی حاصل نشده است.

به گفته هیاتهای مذاکره کننده در وین، طرفین باید تصمیمات سخت اتخاذ کنند تا توافق حاصل شود.

یکی از مسائلی که ایران آنرا با توجه به تجربه قبلی از برجام مد نظر دارد گرفتن این تضمین از آمریکا است که مجددا از برجام خارج نشود. برجام که حاصل سالهای مذاکره بود از سوی دولت ترامپ به کنار گذاشته شد. با توجه به این تجریه ایران خواهان گرفتن چنین تضمینی است که دولت امریکا از برجام خارج نشود.

اما طرف آمریکایی چنین تضمینی را نمی دهد. هفته پیش یک مقام وزارت خارجه آمریکا درباره درخواست ایرانی‌ها برای ضمانت از آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه خروج از برجام تکرار نخواهد شد گفت: «ضمانتی در کار نیست. این را ما می‌دانیم، ایران هم می‌داند. بهترین تضمین  بازگشت به توافق و اجرای متعهدانه آن است.»

در خصوص روند کنونی حاکم بر مذاکرات وین خبرنگار بازار مصاحبه ای با پروفسور «حسین عسکری» مشاور بانک جهانی و استاد دانشگاه جورج واشنگتن انجام داده که در ادامه آمده است.

حسین عسکری مشاور وزیر دارایی (۱۹۷۸ میلادی) بوده و از او به عنوان معمار اقتصاد عربستان نیز یاد می کنند. عسکری استاد تجارت بین الملل و امور بین الملل دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا و رئیس موسسه تحقیقات و مدیریت جهانی و رئیس پیشین دپارتمان تجارت بین الملل دانشگاه جورج واشنگتن بوده است. زمینه تخصصی و بحث های او در دانشگاه جورج واشنگتن بر اقتصاد، توسعه سیاسی و انسانی در خاورمیانه، اختلافات و جنگ ها در خاورمیانه، اقتصاد سیاسی نفت و اقتصاد اسلامی متمرکز است.

*در حالی سخن از پایان مذاکرات وین در دور آتی وجود داشت که زمانی برای دور بعدی مذاکرات مشخص نشده است و به نظر می رسد مذاکرات به بن بست خورده است. ارزیابی شما چیست؟
من فکر می کنم که ایالات متحده تا حدی به موضع خود در تلاش برای گرفتن امتیاز از ایران در مورد سایر موضوعات غیرمستقیم پایبند است، در حالی که ایران در برابر این موضوع مقاومت می کند و می خواهد هر بحث دیگری را بعداً مورد توجه قرار دهد و ببیند که ایالات متحده چگونه رفتار می کند و بتواند از آمریکا امتیازات گسترده تر بگیرد.

با این حال، معتقدم که آنها به نوعی توافق می کنند که به موجب آن هر دو طرف می توانند ادعا کنند که آنچه را که می خواستند به دست آورده اند. ایران نیاز به کاهش تحریم ها دارد. بایدن می خواهد برجام را احیا کند و بگوید که این امنیت منطقه را ارتقا می بخشد. بنابراین من فکر می کنم بایدن همه تحریم های قبلی را که توسط ترامپ اعمال شده بود و فقط برخی، نه همه، تحریم های جدید ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود را لغو خواهد کرد. ایران اورانیوم بسیار غنی شده خود را واگذار می کند، سانتریفیوژهای پیشرفته خود را از بین نمی برد و واگذار نمی کند و به سادگی موافقت می کند که در مورد سایر موارد مورد علاقه متقابل بعداً بحث کند.

*برای دولت اوباما، توافق هسته ای گام اول برای مذاکره درباره سایر مسائل با ایران بود. یعنی او قصد داشت ابتدا مساله هسته ای را حل و فصل کند و سپس سراغ سایر مسائل برود. اما برای بایدن قضیه فرق دارد و او همزمان با مذکرات هسته ای خواهان تضمین مذاکرات درباره مسائل منطقه ای و سایر موضوعات است. آیا بایدن موفق در چنین روشی خواهد بود؟
نه. ایران فقط موافقت خواهد کرد که بعدا در مورد آن بحث کند، که به خودی خود هیچ امتیازی نیست. در تاریخ بعدی، اگر ایران به هر آنچه برای ایالات متحده و متحدانش مهم است، امتیاز بدهد، ایالات متحده در ازای آن مطالبات زیادی خواهد داشت.

*اینکه بایدن مذاکرات هسته ای را به سایر موضوعات گره می زند این است که اگر تحریمها را لغو کند دیگر ابزاز فشار موثری بر ایران نخواهد داشت. بر این اساس مذکرات هسته ای به نوعی به مذاکره با مسائل منطقه ای و موشکی ایران گره می خورد. ایران هم مذاکره درباره مسائل منطقه ای و موشکی را قویا رد می کند. ابراهیم رئیسی رئیس جمهور منتخب ایران نیز در اولین نشست خبری خود بعد از پیروزی در انتخابات این موضوع را قویا رد کرده است. در چنین شرایطی آیا احتمال تشدید تنشها بین ایران و امریکا و به سرانجام نرسیدن مذاکرات وجود دارد؟
نه، اصلاً اگر بایدن تحریم ها را لغو کند، همیشه می تواند آنها را دوباره اعمال کند. او هیچ اهرمی برای ایران از دست نمی دهد. به نظر من، او حتی ممکن است اهرم قدرت را بدست آورد. چرا؟ خوب، ممکن است ایرانی ها از لغو تحریم ها برخی از مزایای مستقیم را ببینند و می توانند دولت را تحت فشار قرار دهند تا با ایالات متحده همکاری بیشتری داشته باشد.

این(توافق ایران با امریکا) همیشه یک توافق نامتقارن بوده است. اگر توافق فسخ شود، ایالات متحده هیچ چیز را از دست نداده است. اما اگر آمریکا آن را فسخ کند، ایران اورانیوم غنی شده خود را از دست داده است، راکتور سنگین خود را متلاشی کرده و از تولید ناخالص داخلی پایین تر ضرر خواهد داشت.

در مورد تشدید تنش ها هم من فکر نمی کنم اگر توافق نامه مطابق پیش بینی من امضا شود، هر دو طرف علاقه مند به ادامه توافق هستند و تشدید درگیری ها آن را به خطر می اندازد. اما وقتی بایدن دیگر رئیس جمهور نباشد، چه کسی می داند چه اتفاقی خواهد افتاد؟

*سیاست دولت بایدن بر اساس موازنه از راه دور(offshore balancing) تعبیه شده است. بر این اساس امریکا درصدد است تا خود را به صورت جدی در خلیج فارس نکند و متمرکز بر چین باشد. تاکید دولت بایدن بر تضمینی بر مذاکره در خصوص مسائل منطقه ای و موشکی و نپذیرفتن ایران، می تواند این سیاست را با شکست مواجه سازد. نظر شما در این خصوص چیست؟
فکر نمی کنم هیچ یک از طرفین به هر آنچه می خواهند برسند. ایران نمی تواند متحدان خود را در منطقه رها کند. این برای ایران غیر قابل تصور است. اعراب متخاصم، به جز عراق، در خلیج فارس و نیروهای متخاصم ایالات متحده در اطراف ایران را احاطه کرده اند.

من مطمئن هستم که هر کسی با هر مغزی در دولت بایدن به این موضوع پی می برد. آنها می دانند که هر امر جدی در این راستا به امتیازات عظیم ایالات متحده و معاهده ای که توسط سنای ایالات متحده تصویب شود نیاز دارد. در حال حاضر تصور هر دو مورد برای ایالات متحده سخت است. آنها این امتیازات را از ایران طلب می کنند تا برای مصرف داخلی ایالات متحده از آن استفاده کنند. این فقط گفتگوی پوچ و نوعی ژست توخالی است.