بازار؛ گروه استانها: شرکت سهامی پتروشیمی خراسان، بزرگ‌ترین مرکز تولید محصولات شیمیایی شمال و شمال شرق کشور در ۱۷ کیلومتری جاده اصلی بجنورد - شیروان، در اردیبهشت سـال ۱۳۷۱ در بجنـورد، مرکـز استـان خراسـان شمالـی تأسیـس و از خــرداد ۷۵ به بهره‌برداری رسید.
این مجتمع دارای واحدهای تولید آمونیاک، اوره، کریستال ملامین و یوتیلیتی است. شرکت سهامی پتروشیمی خراسان، بزرگ‌ترین مرکز تولید محصولات شیمیایی شمال و شمال شرق کشـور به شمار می‌رود. اما بسیاری از مسئولان ارشد استان به کم‌کارهایی این مجتمع نسبت به استان مانند نگهداری منابع مالی این مجتمع در خارج از استان، عدم استفاده از پساب شهری و... انتقاد کرده‌اند.
چندی پیش معاون عمرانی استاندار خراسان شمالی در نشست خبری خود با انتقاد از عملکرد مجتمع پتروشیمی خراسان در توسعه استان خراسان شمالی گفت: پتروشیمی خراسان تاکنون هیچ سودی برای مردم این استان نداشته و تنها صنعت در استان است که به مسئولیت خود عمل‌نکرده درحالی‌که این صنعت به گفته خود مدیران سالی هزار و ۴۰۰ میلیارد سود درآمدش است و تمام منابع مالی این مجتمع در خارج استان نگهداری می‌شود و بانک‌های استان از این منابع بی‌بهره‌اند
شرکت سهامی پتروشیمی خراسان، بزرگ‌ترین مرکز تولید محصولات شیمیایی شمال و شمال شرق کشـور به شمار می‌رود
نماینده مردم استان نیز چند پیش در گفتگو با بازار ضمن انتقاد از قرار دادن اعتبارات و منابع مالی صنایع بزرگ استان در بانک‌های غیردولتی و خصوصی در پایتخت گفته بود در این زمینه مکاتبه‌ای با وزیر اقتصاد صورت گرفت که در این خصوص قول مساعد برای کمک و بازگرداندن منابع مالی و اعتباری که قابلیت انتقال به مرکز استان را دارد دادند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی نیز در نشست خبری سال گذشته خود نیز در خصوص استفاده آب‌های زیرزمینی در صنعت پتروشیمی گفت: چاه‌های آب که این مجتمع از آن برداشت می‌کند منابع مهم برای تأمین آب آشامیدن هستند و استفاده آن در صنعت بسیار نگران‌کننده است.
در این راستا گفتگویی با علیرضا بابا زاده مدیرعامل مجتمع پتروشیمی خراسان صورت گرفته است.
* چه تعداد نیروی کار در مجتمع پتروشیمی خراسان مشغول به فعالیت هستند؟
در حال حاضر حدود یک هزار کارگر به‌طور مستقیم و چهار هزار نفر به‌طور غیرمستقیم در این واحد صنعتی مشغول به فعالیت هستند که این واحد تأثیر خوبی در کاهش نرخ بیکاری دارد. این واحد صنعتی در اجرای برنامه تبدیل وضعیت نیروی انسانی نیز برنامه خوبی را در دستور کار قرار دارد و این برنامه با تائید هیئت‌مدیره و با کمک اداره کل تعاون؛ کار و رفاه اجتماعی استان خراسان شمالی اجرا می‌شود.
افزایش دستمزد کارگران یکی از دیگر برنامه‌ها برای تشویق نیروی انسانی است که در حد توان از سوی این واحد صنعتی اجرا خواهد شد. باید به موضوع سرمایه‌گذاری توجه کنیم اگر توسعه پتروشیمی با فرصت‌های جذاب حاصل شود، سرمایه‌گذاران بیشتری پای‌کار می‌آیند که افزایش نیروی کار و تولید استان را به دنبال دارد.
* در دوماهه سال جاری چه میزان صادرات از این مجتمع صورت گرفته است؟
۷۰ درصد صادرات استان خراسان شمالی را محصولات این مجتمع تشکیل می‌دهد و بیشترین محصولات صادراتی مجتمع پتروشیمی خراسان شامل اوره، ملامین و آمونیاک است. طی دوماهه سال جاری به لحاظ وزنی اوره ۲۲ هزار و ۵۰۰ تن،آمونیاک ۴۵۰ تن و کریستال ملامین ۵۰۰ تن به کشورهای هدف صادرشده است.
پتروشیمی خراسان سالیانه ۲۵ هزار تن آمونیاک، ۲۰ هزار تن کریستال و ۵۰۰ هزار تن اوره را دارد و در صورت اجماع نظر سهامداران قابلیت افزایش ظرفیت دو برابری تولیدات ذکرشده امکان‌پذیر خواهد بود.
* برخی از مسئولان استان بر این امر معتقد هستند که حساب‌های بانکی این مجتمع در خراسان شمالی نیست، در این خصوص توضیح دهید.
تمامی حساب‌های این شرکت از ابتدا در داخل استان بوده و منابع مالی این شرکت به‌صورت جاری در بانک‌های این استان سپرده‌گذاری شده است. بانک‌های رفاه، تجارت و ... ازجمله بانک‌هایی هستند که این شرکت در این استان سپرده‌گذاری کرده است.
*دلیل عدم اجرای طرح توسعه این مجتمع چیست؟
کمبود آب و گاز دلایل اصلی عدم اجرای طرح توسعه این مجتمع است؛ این واحد صنعتی برای اجرای طرح توسعه نیاز به حداقل در سال یک‌میلیون مترمکعب گاز دارد که تأمین آن از توان هیئت‌مدیره خارج است. به نظر می‌رسد برای تأمین یک‌میلیون مترمکعب گاز موردنیاز برای طرح توسعه باید مدیران استانی به کمک مجتمع پتروشیمی و هیئت‌مدیره بیایند تا بتوانند با افزایش سهمیه گاز استانی، این کمبود را تأمین کنند.
کمبود آب و گاز دلایل اصلی عدم اجرای طرح توسعه این مجتمع است
هم‌اکنون سالانه حدود نیم میلیون تن کود اوره در این واحد صنعتی تولید می‌شود و در صورت تأمین حداقل ۵۰۰ هزار مترمکعب گاز در سال، توان تولید کود اوره در مجتمع پتروشیمی خراسان به یک‌میلیون تن می‌رسد. اگر مشکلات آب و گاز این مجتمع رفع شود قطعاً سرمایه‌گذاران نیز با رغبت بیشتری به استان می‌آیند و در حوزه پتروشیمی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
* سرانجام طرح جی.تی.پی.پی چه شد؟
طرح توسعه پتروشیمی خراسان برای تکمیل زنجیره این واحد صنعتی در قالب طرح جی. تی. پی. پی در سال ۹۴ با حضور وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به استان کلنگ زنی شد که پس از واگذاری این مجتمع به شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی ( شستا) به مرحله اجرا نرسید .
جی. تی. پی. پی طرح صنعتی است که بر اساس آن گاز طبیعی به پلی‌پروپیلن تبدیل می‌شود؛ اجرای این طرح در خراسان شمالی حدود ۱۰ هزار فرصت اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می‌کند و در مراحل ساختمان و نصب طرح پروپیلن، طرح عظیم صنعتی، بیش از سه هزار نفر نیروی متخصص و ماهر موردنیاز است.
این طرح ازجمله صنایع تبدیلی مادر در حوزه گاز است که زمینه اشتغال بسیاری از متخصصان و دانش‌آموختگان این صنعت را فراهم می‌سازد و با راه‌اندازی کارخانه مذکور تحول بزرگی در اقتصاد خراسان شمالی و منطقه روی می‌دهد.
قرار است، طرح جی. تی. پی. پی کوچک پتروشیمی خراسان در زمینی به مساحت ۸۰ هکتار ساخته شود که این طرح دارای سه واحد تولیدی متانول با ظرفیت تولید سالانه یک‌میلیون و ۶۵۰ هزار تن پلی‌پروپیلن است. پلی‌پروپیلن در ساخت قطعات با قالب‌های تزریقی ازجمله صنعت خودرو، نخ و الیاف، کیسه گونی، حصیرهای پلاستیکی، لوازم پزشکی و قطعات صنعتی کاربرد دارد.
* عدم استفاده از پساب شهری در صنعت پتروشیمی چیست؟
مشکل آب یکی از چالش‌های این مجتمع است که در زمان‌های مختلف درباره آن صحبت‌هایی مطرح می‌شود. نباید به علت کم‌کاری‌هایی که از گذشته برای آب‌رسانی به مردم اتفاق افتاده روی چاه‌های آب پتروشیمی حساب کرد؛ این موضوع شوخی‌بردار نیست و بر روند کاری این مجتمع و اقتصاد استان تأثیرگذار است. ما با استفاده از پساب شهری در صنعت پتروشیمی موافقیم و این موضوع را نیز اعلام کرده‌ایم تا با قول‌های داده‌شده بتوانیم این موضوع را به ثمر برسانیم.
نظر شما