بازار؛ گروه بین الملل: در روزهایی که دنیا برای تامین واکسن با مشکلات زیادی روبرو است و سهم اعظم واکسن های تولید شده در جهان در اختیار چند کشور صنعتی قرار دارد، نه تنها روسای سازمان بهداشت جهانی و مسولان بهداشتی در دنیا بلکه اقتصاددانان برجسته دنیا هم در مورد ضرورت توزیع عادلانه واکسن صحبت می کنند. ضرورتی که در صورت نادیده گرفته شدن می تواند هزینه های زیادی را به اقتصاد تمامی دنیا از جمله کشورهای واکسینه شده، تحمیل کند.
جوزف استیگلیتز، اقتصاددان برجسته امریکایی و برنده نوبل اقتصاد در سخنرانی اخیر خود در دانشگاه کلمبیا گفت: بحران ناشی از پاندمی در صورتی پایان پیدا می کند که تمامی دنیا از این ویروس رها شوند به همین دلیل است که توزیع عادلانه واکسن اهمیت بالایی دارد.
او در مورد دیدگاه تازه ای که در دنیا مطرح شده است و دولت تازه امریکا با این دیدگاه همراهی کرده است صحبت کرد و گفت: «اخیرا این طور بیان شده است که باید حق مالکیت فرمول ها و روشهای تولید واکسن برداشته شود و به تمامی کشورها امکان تولید داده شود. این سیاست می تواند راهی برای نجات اقتصاد دنیا باشد. ولی شرکتهای داروسازی با این دیدگاه مخالفت کردند زیرا این سیاست باعث می شود سود انها تنزل پیدا کند و بازار کوچک تری در اختیار داشته باشند. سوال این جاست که وقتی کشورهای صنعتی و شرکتهای داروسازی بزرگ نمی توانند به اندازه نیاز دنیا واکسن تولید کنند، چرا با طرح تولید واکسن در دیگر کشورها مخالفت می کنند. این سیاست می تواند منافع زیادی برای اقتصاد جهان و پایان یافتن این پاندمی باشد.»
امریکا باید رسما حامی تولید انبوه در دنیا باشد
او با اشاره به سیاست اخیر دولت بایدن مبنی بر محدودیت صادرات مواد اولیه تولید واکسن به کشورهای هند و افریقای جنوبی گفت: «دولت جدید امریکا ظاهرا خود را موافق طرح تولید انبوه واکسن در سراسر دنیا می داند ولی در عمل می بینیم که سیاستهایی بر خلاف این مساله وضع می کند. امریکا باید زمینه را برای انتقال تکنولوژی و داده های لازم برای تولید فراهم کند و زمینه را برای تولید واکسن در سراسر دنیا را فراهم اورد. امریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد دنیا و کشوری که شماری از واکسن های مهم برای مبارزه با کرونا را تولید کرده است می تواند نقش مهمی در این شرایط ایفا کند ولی به نظر می رسد این مساله مهم در میان سیاستمداران امریکایی تنها جنبه حرف و جلب نظر عمومی را دارد و هیچ کاری برای اجرایی شدن ان انجام نمی شود.»
عدم دسترسی کشورهای در حال توسعه و کشورهای فقیر به واکسن باعث شده است تا در مسیر احیای اقتصادی هم از کشورهای صنعتی و واکسینه شده عقب بمانند. این در حالیست که اقتصاد جهان مانند حلقه های یک زنجیر به هم پیوسته است و اسیب دیدن یک بخش از این زنجیره می تواند مشکلات زیادی را برای دیگر بخشها ایجاد کند.
بدهی دولتی هم معضل بزرگی است
اما نکته دیگری که در این سخنرانی مورد توجه قرار گرفت افزایش بدهی های دولتی در جریان همه گیری کرونا است که قدرت عمل دولتها را برای مواجهه با بحران های دیگر کاهش داده است.
جوزف استیگلیتز با اشاره به این مساله که اقتصادهای در حال گذار و فقیر دنیا قبل از همه گیری کرونا هم با بدهی بالایی روبرو بودند گفت: «رشد بدهی مشکل بزرگی است و تمامی کشورها در نتیجه همه گیری کرونا، کاهش تولید، کاهش درامد مالیاتی دولتی و در نهایت افزایش هزینه های دولت با افزایش بدهی روبرو شدند ولی در کشورهای صنعتی به دلیل زیرساخت مالی و پولی قدرتمند ساده تر می توان با این بحران مبارزه کرد در حالیکه در کشورهای فقیر، رشد بدهی چالشی جدی محسوب می شود و اقتصاد را به سمت سقوط هدایت می کند.
برای مبارزه با رشد بدهی های دولتی یا به تعبیر بهتر حمایت از دولتها در جهت کاهش بدهی ها هم سیاستهایی می شود در پیش گرفت که این سیاست ها از طریق صندوق بین المللی پول قابل اجرا است.
باید در نظر داشت این مشکل به سرعت قابل برطرف شدن نیست و حل معضل بدهی های دولتی پروسه ای زمان بر و طولانی خواهد بود ولی جهان برای گذر از تاثیرات منفی اقتصادی کرونا چاره ای جز حل مشکل بدهی های دولتی در دنیا به خصوص در کشورهای درحال توسعه و فقیر ندارد و باید هزینه هایی را برای حل این معضل بپذیرد.
نظر شما