تهمینه غمخوار؛ بازار: چند ماه پیش، دومین گذرگاه مرزی ایران با پاکستان با حضور مقامات دو کشور افتتاح گردید. از نظر مقامات ایرانی و پاکستانی، راه اندازی این گذرگاه در منطقه مرزی «ریمدان» یک روز تاریخی و امیدواری بیشتر و گامی بلند را در جهت توسعه و افزایش حجم مبادلات تجاری میان دو کشور ایجاد کرد زیرا روابط دیرینه و در واقع هفتاد ساله دوجانبه همواره دچار نوسان و دستخوش فراز و نشیبهایی بوده است.
برخی از کارشناسان حوزه افغانستان و پاکستان معتقدند که در مناسبات فی مابین ایران و پاکستان، تأثیرپذیری همکاری های اقتصادی از تحولات سیاسی داخلی و منطقه ای از جمله مهمترین دلایل پایین بودن سطح روابط اقتصادی میان دو کشور در سالهای اخیر بوده است. همچنین عدم شناخت ظرفیت ها و منابع دو طرف یکی دیگر از دلایل اندک بودن این حجم بوده است.
حال گشایش گذرگاه مرزی ایران و پاکستان نشانگر این مسئله است که ایران برای گسترش تجارت با همسایگان خود اهمیت قائل است و از طرف دیگر، پاکستان نیز با روی کار آمدن عمران خان به عنوان نخست وزیر از دو سال گذشته، همواره در تلاش بوده تا امکان توسعه روابط میان دو کشور بیش از پیش فراهم گردد.
دستیابی به رشد و توسعه همکاری های اقتصادی و حجم تبادل تجاری به ارزش پنج میلیارد دلار در صورتی محقق می شود که از تمامی ظرفیت ها برای توسعه با در نظر گرفتن رفاه و آسایش مرز نشینان بهره برداری شود.
از طرف دیگر علاوه بر طرح این مسائل، از سوی دیگر چندین ماه است که روابط پاکستان و عربستان دچار تنشهایی گردیده است. گسترش شراکت تجاری عربستان با هند و نادیده گرفتن بحران کشمیر از سوی عربستان و مسائل دیگر روابط دو جانبه را تیره و تار کرده است. تیرگی این روابط در روابط پاکستان با ایران به عنوان رقیب منطقه ای تاثیرگذار است.
بر همین اساس و با توجه به اهمیت روابط ایران با کشورهای همسایه از جمله پاکستان، خبرنگار بازار گفتگویی را با «قدرت الله الیکایی» کارشناس مسائل شبه قاره ترتیب داده که در ادامه آمده است:
* گشایش گذرگاه مرزی ایران و پاکستان نشان می دهد که ایران برای گسترش تجارت با همسایگان خود اولویت قائل است. از دیدگاه شما افتتاح این طرح تا چه اندازه در گسترش مناسبات تهران_ اسلام آباد - با توجه به اینکه از ماههای اخیر روابط پاکستان با عربستان دچار تنش شده،- تاثیرگذار است؟
پاکستان برای ایران به منزله چهارمین بازار صادراتی در میان کشورهای همسایه در نظر گرفته می شود که عمده انجام مراودات تجاری ایران از طریق مرزها و بازارچه های مرزی صورت می گیرد.
از طرفی قرار است تا این بازارچه های مرزی به بازارچه های مرزی مشترک تبدیل شود که دو طرف به تبادل کالا بپردازند. بر همین راستا، شش نقطه مرزی از سوی پاکستان پیشنهاد شده است که ایران هم معتقد است که در همین بازارچه های مصوب میتوان به تجارت با پاکستان پرداخت.
شش نقطه مرزی از سوی پاکستان پیشنهاد شده است که ایران هم معتقد است که در همین بازارچه های مصوب میتوان به تجارت با پاکستان پرداخت
گویا یکی از این بازارچه ها در دست افتتاح است، تا بازارچه مرزی مشترک به طور رسمی راه اندازی گردد. این بازارچه ها، زمینه همکاری دوجانبه و توسعه اقتصادی در دو کشور را گسترش می دهد و در زمینه تبادل کالاهای مختلف از جمله مواد غذایی که پاکستان بسیار بدان نیازمند است و جمهوری اسلامی از پتانسیل لازم در جهت تهیه مواد خوراکی برخوردار می باشد، بسیار مفید و موثر است. همچنین مصالح ساختمانی و صنعتی نیز می تواند در بازارچه های مرزی به راحتی مبادله و معامله شوند.
پیش از آن، پاکستانی ها چندان تمایل به راه اندازی و انجام مبادلات و مراودات بازرگانی نداشتند، اما از زمانی که برخی تحولات در رابطه با این کشور با کشورهای غربی و عربی رخ داد، نسبت به این موضوع روی خوش نشان داده و از راه اندازی این بازارچه ها استقبال نموده اند.
همچنین، چندی پیش، وزیر تولیدات دفاعی پاکستان در بازدید از مرز، اعلام کرد که دولت مرکزی تصمیم دارد که بازارهای مرزی در مرز پاکستان و ایران برای انجام تجارت و خرید و فروش قانونی در این مناطق ایجاد کند. این امر نشان میدهد که پاکستانی ها به این نتیجه رسیده اند که اگر این مبادلات را به شکل قانونی انجام دهند، برای اقتصاد کشور و اوضاع معیشتی مردم به خصوص مرزنشینان نیز سودآور است و موجب کسب درآمد نیز می شود.
البته، هم اکنون برخی از تجارت ها در آن منطقه از جمله بنزین به صورت قاچاق به پاکستان وارد می شود، در حالی که اگر به گونه ای قانونی این تجارت صورت پذیرد، به نفع اقتصاد این کشور است. لذا، در حدود یک سال است که خود پاکستانی ها هم تمایل زیادی دارند تا مبادلات مرزی با ایران را گسترش دهند تا هم از قاچاق جلوگیری شود و هم درآمدی عاید کشورشان شود.
در حدود یک سال است که خود پاکستانی ها هم تمایل زیادی دارند تا مبادلات مرزی با ایران را گسترش دهند تا هم از قاچاق جلوگیری شود و هم درآمدی عاید کشورشان شود
* نقش بندر گوادر در اقتصاد پاکستان و چالش‌ها و فرصت‌های فراروی آن چیست؟ این بندر چه نقشی در توسعه روابط ایران و پاکستان دارد ؟
از زمانی که پای چینی ها به پاکستان باز شد و قرار است تا به سرمایه گذاری در این کشور به میزان ۶۴ میلیارد دلار بپردازند، بحث بندر گوادر نمایان می شود. هدف چین از انجام این سرمایه گذاری ها گسترش بندر گوادر و ظرفیت های آن است که به جای اینکه پاکستان منابع انرژی خود را از طریق کشتی حمل کنند، از طریق خط لوله هایی در این بندر به چین انتقال دهند.
این امر نه تنها نشانگر اهمیت بندر گوادر است، بلکه توسعه منطقه ای را هم به همراه خواهد داشت. لذا، گوادر هم اکنون برای پاکستان بسیار مهم است، زیرا زمانی که چین به اجرای این طرح بپردازد، به اندازه سه هزار کیلومتر این مسیر انتقال انرژی، نزدیک تر و کوتاهتر خواهد شد و لذا با قیمت پایین تری به دست آنها خواهد رسید.
نقشی که گوادر در گسترش روابط ایران و پاکستان دارد، بستگی به تعریف دو کشور از بندر چابهار و گوادر به عنوان عامل هم افزایی در روابط فی مابین یا عامل رقابت دارد
علاوه بر سرمایه گذاری در خصوص اجرای این خط لوله، شرکتهای مختلف چینی به شدت به دنبال اجرای طرح «یک کمربند_یک جاده» که از سمت پاکستان به چین متصل می شود، هستند. مرکز ثقل این سرمایه گذاری در بندر گوادر است که پیشرفتهای خوبی هم حاصل شده است.
حال این که این بندر چه نقشی در گسترش روابط ایران و پاکستان دارد، بستگی به تعریف دو کشور از بندر چابهار و گوادر به عنوان عامل هم افزایی در روابط فی مابین یا عامل رقابت دارد.
نظر شما