بازار؛ گروه بین الملل: روابط عمیق تاریخی و اقتصادی میان ایران و امارات متحده عربی از قرن ها پیش از ایجاد امارات متحده عربی مدرن، تاکنون وجود داشته است. با وجود تنش های دیپلماتیک بین ایران و شورای همکاری خلیج فارس، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و به ویژه امارات متحده عربی به دنبال ایجاد فرصت های تجاری جدید برای ارتباط اقتصادی بیشتر با ایران هستند.
از سال ها پیش تا کنون امارات متحده عربی میزبان یک جمعیت بزرگ ایرانی با میلیاردها دلار سرمایه بوده است که منجر به تبدیل دبی به یک مرکز تجاری جهانی شده است.
واردات ایران از دبی شامل محصولات زیادی از جمله ماشین آلات، وسایل نقلیه، موبایل، کالاهای مرتبط با ساخت و ساز، آهن، فولاد، مواد غذایی و کالاهای مصرفی دیگر می شود که روز به روز در حال افزایش است.
به واسطه امارات متحده عربی محصولات کشورهای دیگر وارد ایران می‌شود و طبق آمارهای منتشر شده ایران بزرگ‌ترین شریک صادرات مجدد امارات است. به بیان دیگر محصولات کشورهای مختلف جهان ابتدا وارد بازار امارات شده و سپس این کشور آنها را به ایران صادر می‌کند که به این عمل صادرات مجدد یاre-export می‌گویند.
با وجود اینکه، این عمل بعد از فشار غربی‌ها در رابطه با برنامه های هسته ای ایران و تحریم های اقتصادی با مشکل مواجه شد، اما همچنان این کشور به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تامین کننده کالاهای غیر نفتی ایران شناخته می شود.
شرکت های ایرانی حضور گسترده ای در امارات متحده عربی دارند و مجموع شرکت‌هایی که با همکاری ایرانیان در دبی فعال هستند به ۱۰هزار شرکت می‌رسد. تخمین زده می شود که ایرانی ها تقریبا یک چهارم جمعیت امارات متحده عربی را تشکیل می دهند. صادرات امارات متحده عربی به ایران چهار برابر بیشتر از واردات آن از ایران است و تجارت بین دبی و ایران در سال ۲۰۰۵ تا کنون بسیار افزایش یافته است.
طی دهه گذشته، امارات، مهمترین ارتباط تهران با اقتصاد جهانی بوده است
در چند سال اخیر سرمایه گذاری های کلانی توسط ایرانیان در امارات متحده عربی صورت گرفته است و همچنین پروژه های تجاری گسترده ای، به دست ایرانی ها در دبی راه اندازی شده اند. این سرمایه گذاری های کلان علاوه بر ایجاد هزاران فرصت شغلی در امارات موجب رشد بالای اقتصاد این سرزمین شده است.
طی دهه گذشته، امارات، مهمترین ارتباط تهران با اقتصاد جهانی بوده است؛ زیرا تحریم ها و دیگر موانع قانونی باعث شده است که مشکل خرید مستقیم با ایران بزرگ شود. روابط تجاری امارات متحده عربی و ایران منافع مهمی را برای هر دو کشور به ارمغان می آورد. در واقع ایران کالاهای وارداتی را که مورد نیاز است وارد می کند، در حالی که امارات متحده عربی از میلیاردها دلار تجارت از طریق بنادر خود بهرمند می شود.
اما از اواخر سال ۲۰۱۱، زمانی که واشنگتن تحریم های بانکی را علیه برنامه هسته ای ایران تحمیل کرد، این کشور ارتباط خود با ایران را به شدت کاهش داد.
بر اساس تحقیقات انجام شده از تجار ایرانی در ایران و دبی، به دلیل روابط اقتصادی گسترده بین ایران و امارات متحده عربی و مزایای مالی که دو کشور از چنین روابط به دست می آورند، بعید است که روابط تجاری این دو کشور کاملا قطع شود. روابط ایران و امارات دارای فراز و نشیب‌های بسیاری بوده که البته هیچ گاه این مناسبات به سمت قطع روابط پیش نرفته است. اما به دلیل تحریم‌های روز افزون و فشارهای امریکا، دو کشور در روابط و داد و ستدهای خود به ناچار احتیاط بیشتری را مد نظر قرار داده اند.
با این وجود، حسن هم جواری و تلاش برای بهبود روابط دو جانبه و اهمیتی که طرف ایرانی و اماراتی در جهت گسترش مناسبات در طول سال‌های اخیر قائل شده اند، موجب شده تا دو کشور رویکرد و روشی متعادل را در پیش گرفته به طوری که بی اعتمادی میان آنها کم رنگ‌تر شود.
رقبای ایران در بازار امارات ترک‌ها و لبنانی ها هستند
سخت گیری بانک مرکزی امارات بر حساب‌های بانکی ایرانیان، ضعف در ناوگان و زیر ساخت های حمل و نقل زمینی – ریلی و دریایی، کمبود ناوگان حمل و نقل جاده‌ای کانتینری یخچالدار، عدم وجود زیرساخت‌های سردخانه‌ای کافی برای حفظ بازارهای صادرات محصولات کشاورزی صادراتی از جمله موانع توسعه تجارت با امارات هستند. نبود ثبات در روند و محیط صادرات محصولات از نظر وضع قوانین و مقررات متعدد از دیگر موانع توسعه تجارت خارجی است.
رقبای ایران در این بازار ترک‌ها و لبنانی ها هستند و از ایران بسیار قوی‌تر عمل کردند و اگر از فعالیت ایران اندکی کاسته شود، آنها بازار را احاطه می‌کنند.
شناسایی محدودیت و موانع در روابط تجاری دو کشور و بررسی کارشناسانه جهت رفع محدودیت‌ها، درخواست مساعدت از سیاست گذاران و برنامه نویسان و تصمیم سازان جهت ایجاد نگاه اقتصادی به روابط و خارج نمودن دیدگاه سیاسی تا حد ممکن از روابط دو کشور یا اولویت دهی اقتصادی به روابط جهت بهره برداری از زیرساخت‌های منطقه‌ای کشور امارات متحده عربی، شناسایی پتانسیل و ظرفیت‌های خالی کشور امارات متحده عربی که با توان مهندسین و پیمانکاران و معدن کاران ایرانی قابل تکمیل باشد می تواند به رشد روابط تجاری میان دو کشور کمک کند.
برگزاری نمایشگاه و فروشگاه دائمی و فصلی محصولات تولید ایران، حضور پررنگ تولیدکنندگان و تجار ایرانی بخش خصوصی در اکسپو، اخذ دیپلماسی فعال اقتصادی جهت کاهش کدورت‌ها با کشورهای همسایه جنوب خلیج فارس به ویژه عربستان با ۱۳۵ میلیارد دلار پتانسیل جذب کالا، راه اندازی بخش اقتصادی سفارت در دُبی و ابوظبی در پیوند با اتاق مشترک، راه‌اندازی میزان صنعت و تجارت در پیوند با اتاق مشترک و اتاق ایران در محل سفارت، توسعه صنعت گردشگری و صنایع دستی ایران در زمان اکسپو و پیوستن به FATF برای نقل و انتقال مالی و در شعب ایرانی مستقر در امارات از جمله راهکارهای پیشنهادی توسعه تجارت خارجی است که باید به آنها پرداخته شود.
استمرار و توسعه صادرات در محصولات کشاورزی و غذایی به ویژه پسته، زعفران، کشمش، محصولات لبنی، بستنی و سایر محصولات غذایی همراه با حفظ الزامات کیفی و استانداردی به دلیل توریستی بودن کشور امارات و بالا بودن مصرف اقلام غذایی در آن توصیه می‌شود.
بازگشت امریکا به برجام و ادامه مذاکرات و پیوستن ایران به FATF می تواند به تجارت ایران با امارات کمک کند
اگر تحریم‌های ایالات متحده با حضور جو بایدن به طور کلی برداشته شود و امریکا به برجام باز گردد، آن چه که از دید ما محدود کننده بعدی است، موضوع FATF است. بازگشت امریکا به برجام و ادامه مذاکرات و پیوستن ایران به FATF به طور قطع می تواند راهبردی باشد که بعضی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در واقع با محدودیت‌های کمتری در روابط با ایران روبرو و روابط خود را با ایران رسمی‌تر و علنی‌تر نمایند.
به طور کلی کشورهای حوزه خلیج فارس در زمان کرونا و پس از آن، به دلیل تحمیل و وارد شدن فشارهای اقتصادی بیشتر در نتیجه افزایش سرانه سلامت و بهداشت و کاهش درآمدهای نفتی، اساس امور را بر مبنای تجارت و اقتصاد خواهند گذاشت، زیرا درآمدها با سقوط قیمت نفت و همچنین تضعیف صنایع گردشگری، هتل داری و تمام حوزه هایی که پاندمی کرونا بر آنها اثرگذار است، به شدت کاهش یافته و اقتصادها رشد کمتر از قبل خواهند شد و با توجه به این که هزینه سرانه این کشورها از جمله بهداشت و رفاه عمومی و گاهی اوقات به دلیل ارائه و انجام طرحهای بلند پروازانه و قابل تامل و بسیار بالا است، ممکن است فشار هزینه ها به گونه ای باشد که لازم باشد فضا و ارتباط بهتری را با دنیا داشته باشند؛ لذا تعامل کشورها بر اساس روابط با همه، یک فرض و اساس است که ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس با توجه به مطالب ذکر شده، این مسئله را در اولویت قرار خواهند داد.
دوری ایران از کشورهای عربی در واقع حضور جناح مقابل ایران را قطعاً در این کشورها فعال خواهد کرد و هر چقدر آن جناح فعال‌تر شود، ایران منافع اقتصادی بیشتری را از دست خواهد داد.
این مسئله یک واقعیت است؛ بنابراین تهران برای اینکه منافع تجاری بیشتری از دست ندهد، ضرورت دارد تا به صورت روشن و دقیق حضور فعال داشته و اولویت را بر منافع اقتصادی مشترک به صورت برنده_برنده قرار دهد.
اگر ایران برنامه اقتصادی برد_برد را با رویکرد ذکر شده، انتخاب کند، به طور قطع و بر اساس دلایل مختلف و تجاربی کسب شده، بسیاری از تجار بخش خصوصی اماراتی و حتی بعضا تجار عربی از جمله عربستان سعودی علاقمند هستند تا با ایران به کار، فعالیت و تجارت بپردازند.
نظر شما