بازار؛ گروه استانها: براساس سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت استان همدان یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار نفر است و طبق آخرین سرشماری عشایر کوچنده کشور در سال ۱۳۸۷ توسط مرکز آمار ایران، جمعیت ییلاقی عشایر همدان ۱۱ هزار و ۵۰۰ نفر که از این تعداد، سه‌هزار خانوار و جمعیت قشلاقی عشایر این استان و ۹ هزار و ۸۸۱ نفر شامل یک‌هزار و ۸۶۷ خانوار کوچنده بوده است؛ به‌طوری که استان همدان یک‌درصد از جمعیت عشایری کشور را در خود جای داده است.
عشایر کشور جامعه‌ای مولد بوده، به استناد آمار حدود دو درصد جمعیت کشور را شامل می‌شوند، با دارا بودن بالغ‌بر ۲۴ میلیون واحد دامی (۲۸درصد دام سبک و چهار درصد دام سنگین کشور) بیش از ۲۰درصد گوشت قرمز را تولید کرده و نقش بارزی در سایر تولیدات دامی نیز دارند. حدود ۴۸/۱ میلیون مترمربع صنایع‌دستی کشور را با همه ارزش‌های تاریخی و فرهنگی که این صنایع دارند، تولید کرده و همچنین حدود ۳۸درصد مراتع خوب کشور را در اختیار دارند و در عرصه‌ای حدود ۵۹درصد مساحت کشور، پراکنده هستند.
عشایر در تامین امنیت جانی و امنیت غذایی نقش موثری دارند
ازسویی عشایر در زمینه تأمین امنیت کشور، نقش مهمی را ایفا می‌کنند. یعنی به نوعی می توان گفت که عشایر در تامین امنیت جانی و امنیت غذایی نقش موثری دارند. بدین سان، توجه به وضعیت آن ها و رفع نیازهایشان یکی از موضوعات مهم است.
حال در وضعیتی که شاهد کاهش میزان بارندگی ها، افزایش دما و با موضوعاتی از قبیل شیوع ویروس کرونا، نامناسب بودن وضعیت تامین آب و علوفه های مورد نیاز و مواردی از این دست روبرو هستیم، برآن شدیم تا گفتگویی با محمدرضا رحمتی؛ نماینده ایلات و عشایر استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه آن را می خوانید:
عشایر، دام هایشان را با نازل ترین قیمت می فروشند
محمدرضا رحمتی در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه تقریباً از سی ام فرودین ماه، مراتع استان همدان آزاد شده است و به دلیل کمبود بارندگی، وضعیت مراتع بسیار خراب است، یادآوری کرد: اکثر عشایر با کمبود علوفه دامی مواجه هستند و این امر باعث شده که دام های خود را با نازل ترین قیمت در بازار به فروش برسانند.
بیشتر عشایر جهت تهیه علوفه دامی دچار مشکلات عدیده هستند چراکه علوفه ای نیست که به مصرف دام برسد!
نماینده ایلات و عشایر استان همدان با تصریح بر اینکه عشایر به شدت در مضیقه قرار گرفتند و آب در اختیار ندارند، مطرح کرد: بیشتر عشایر جهت تهیه علوفه دامی دچار مشکلات عدیده هستند چراکه علوفه ای نیست که به مصرف دام برسد!
وی ادامه داد: حتی گاهی به صورت آزاد هم علوفه ای در دسترس نیست و اگر هم در بازار آزاد علوفه باشد قیمت آن به قدری گران شده که کمتر خانواری قدرت خرید آن را دارد.
از عشایر حمایتی نمی شود
رحمتی با بیان اینکه در خصوص حمایت از اقتصاد عشایر هیچ کاری صورت نگرفته است، اضافه کرد: قیمت دام های عشایر لحظه به لحظه در حال کاهش است چراکه دامدار علوفه دام را ندارد، مبادرت به فروش دام می کند و دام خود را با کمترین و نازلترین قیمت به فروش می رساند.
اکثر روستاییان و عشایر به فروش دام روی می آورند
نماینده ایلات و عشایر استان همدان با عنوان اینکه دامدار وقتی وارد بازار برای فروش می شود و در بازار نیز با عدم خرید دام مواجه می شود، مجبور به فروش دام با قیمت پایین می شود؛ تصریح کرد: کسانی که علوفه و جو جهت ارتزاق و تغذیه دام در اختیار دارند با قیمت پایین دام ها را خریداری می کنند.
وی ادامه داد: اطمینان دارم که طی هفته های آتی قیمت دام به پایین ترین قیمت برسد، چراکه هرچه به اوایل تابستان نزدیک تر می شویم به دلیل اینکه کشت دیم امسال نیز کشت خوبی نبوده و علوفه ای نیست که جوابگوی تغذیه دام باشد؛ این امر باعث می شود که اکثر روستاییان و عشایر به فروش دام روی بیاورند.
شاید علوفه و جو یارانه ای بتواند برای امسال به ایلات و عشایر کمکی کند و با این روند، شاید بتوانند تا سال دیگر تاب بیاورند و تحمل کنند
رحمتی با بیان این موضوع، ضمن ابراز تاسف ادامه داد: اگر دولت بتواند علوفه دامی را تهیه کند که فعلاً از این بحران رد شوند، محبت بسیار زیادی در حق دامداران و عشایر روا داشته است بدین سان، شاید علوفه و جو یارانه ای بتواند برای امسال به ایلات و عشایر کمکی کند و با این روند، شاید بتوانند تا سال دیگر تاب بیاورند و تحمل کنند.
ممکن است این شرایط بحرانی باعث شود که تعداد کثیری از عشایری زندگی عشایری را ترجیح ندهند!
نماینده ایلات و عشایر استان همدان با اظهار اینکه اگر دولت در زمینه تهیه مواد اولیه و علوفه دامی حمایت نکند دامدار زمین می‌خورد، اضافه کرد: حتی ممکن است این شرایط بحرانی باعث شود که تعداد کثیری از عشایری زندگی عشایری را ترجیح ندهند!
وی با بیان این موضوع تصریح کرد: این روزها شاهدیم که اکثر عشایر در نظر دارند که دام های خود را حتی به صورت وعده ای به فروش برسانند تا در مورد تهیه ارزاق دامی مسئولیتی نداشته باشند.
حالِ عشایر بدتر نشود!
نماینده ایلات و عشایر استان همدان در ادامه این گفتگو با بیان اینکه اگر عشایر از شغل خود خارج شوند به قول گفتنی شرایط شان بد و بدتر می شود، گفت: با این وضعیت، عشایر از بد بیرون می آیند و به بدتر مبتلا می شوند! چراکه فردی که تا به امروز شغلش دامداری بوده و زندگی عشایری را تجربه کرده است؛ اگر از شغل و زندگی خود خارج شود و بیرون بیاید، به جز شغلی که داشته، شغل و کار دیگری بلد نیست به همین دلیل مجبور خواهد شد که به شغل کارگری روی بیاورد و کارگری نیز رونقی ندارد!
یک ماشین است و ۵۰۰ خانوار عشایری که به آب نیاز دارند
وی ادامه داد: در زمینه تامین آب نیز در حال حاضر عشایری که در شهرستان تویسرکان مستقر هستند، با شهرداری تویسرکان توافق کردند که شهرداری با تانکر و ماشین، آب در اختیارشان قرار دهد اما یک ماشین است و ۵۰۰ خانوار عشایری که به آب نیاز دارند.
رحمتی خاطرنشان کرد: این وضعیت جوابگوی نیاز آن ها نیست، آب جهت مصرف دام های عشایر مستقر در جوکار تا همدان یا از جوکار تا گردنه اسدآباد، تنها با یک ماشین تامین می شود و باید فکری برای این موضوع شود!
وی با تصریح بر اینکه عشایر، آب شرب جهت مصرف خود را از روستاهای اطراف تامین می کنند، مطرح کرد: بدین ترتیب که هر روستایی که در نزدیکشان است با پیمودن مسافتی به طول ۵ تا بیست کیلومتر، آب مصرفی خانوار تهیه می شود و هر بار چهار و پنج تا ۲۰ لیتری آب تهیه می کنند تا به مصرف خوراک و خانوارشان برسد.
در خصوص حل مشکل عشایر نه سال گذشته و نه امسال حتی یک قدم هم از سوی مسئولین امر برداشته نشده است
نماینده ایلات و عشایر استان همدان در بخش پایانی این گفتگو ضمن تاسف و ناراحتی عنوان کرد: در خصوص حل مشکل عشایر نه سال گذشته و نه امسال حتی یک قدم هم از سوی مسئولین امر برداشته نشده است.
سند راهبردی سامان‌دهی عشایر مشخص می‌کند که متناسب با ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و ظرفیت‌های منابع محیطی قلمروهای عشایری در هر استان، باید چه شیوه‌ای (کوچ یا اسکان) و با چه مکانیزمی در سامان‌دهی آن‌ها درنظر گرفته شود و درواقع مناسب‌ترین راه‌ها را برای زندگی عشایر نشان دهد، اما در استان همدان گویی نه‌تنها تسهیلات ارائه‌شده به عشایر در گیروبند ضمانت‌های بانکی مانده، بلکه نیازهای اولیه عشایر چون تامین علوفه و آب مورد نیاز نیز با مشکلات عدیده ای روبرو است.
نباید فراموش کرد، عشایر در زمینه امنیت تا چه‌حد می‌توانند نقش‌آفرین باشند و توجه به محصولات دامی و پروتئینی آن‌ها تا چه حد می‌تواند در تنظیم بازار نقش داشته باشد
این درحالی است که عشایر همدان به‌عنوان نیروهای مولد شناخته می‌شوند و با تولید سالانه هزاران تُن گوشت قرمز، لبنیات، گیاهان دارویی و صنایع دستی مورد نیاز، می‌توانند نقش مهمی در تحقق اقتصاد مقاومتی و درعین‌حال جهش تولید داشته باشند! نباید فراموش کرد، عشایر در زمینه امنیت تا چه‌حد می‌توانند نقش‌آفرین باشند و توجه به محصولات دامی و پروتئینی آن‌ها تا چه حد می‌تواند در تنظیم بازار نقش داشته باشد.
در وضعیتی که عشایر همدان با مشکلاتی چون نبود علوفه، کمبود آب و مواردی از این دست روبرو هستند، شاهد هستیم که چوب حراج به سرمایه های خود می زنند و حمایت ها از آن ها مناسب نیست اما به راستی، هرگونه بی توجهی به این موضوعات می تواند موجب سوق دادن عشایر به سمت یکجانشینی و روستایی شدن آن ها شود و در امتداد آن، مهاجرت به شهرها، گسترش حاشیه نشینی و دیگر تبعات اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و غیره. بدین سان، با توجه به نقش حیاتی عشایر در امنیت (جانی و غذایی) بایستی قدم ها در مسیر حمایت و پشتیبانی از این خانواده ها جدی تر برداشته شود و شاهد ازبین رفتن این شیوه زندگی و فشارهای اقتصادی بسیار بر آن ها و مشکلات در حوزه امنیتی نباشیم.
نظر شما