عباس علوی راد: از سال ۲۰۰۳ تاکنون سه ویروس از خانواده کرونا در مقیاس های مختلف اقتصاد جهانی را با ریسک های متنوعی مواجه نموده اند. سارس (۲۰۰۳)، مرس (۲۰۱۲) و کوید - ۱۹ (۲۰۱۹) سه گانه مورد نظر هستند.
یکی از مهمترین خسارت های بحران کرونا به اقتصاد جهانی اختلال در زنجیره تولید و تامین بود. در این میان اقتصاد کشورهایی که از درجه باز بودن تجاری بالاتری برخوردار بودند با ریسک و خسارت بیشتری مواجه شدند.
بدون شک یکی از شرکای مهم تجاری ایران در دو دهه گذشته، به ویژه در دهه ۱۳۹۰ کشور چین بوده است. در واقع افزایش تجارت خارجی با چینی ها قبل از انعقاد قرارداد ۲۵ ساله اخیر هم سال ها جزء استراتژی های اصلی تجاری کشور بوده است.
همزمان با شیوع کرونا ویروس در ایران، مبادلات بازرگانی خارجی کشور با شرکای اصلی تجاری نظیر چین، ترکیه و کشورهای همسایه زمین گیر شد.
در همین راستا از هفت همسایه‌ای که با ایران مرز مشترک زمینی دارند، پنج همسایه یعنی عراق، ترکیه، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان مرزهای زمینی و هوایی خود را بستند و تجارت خارجی کشور قفل شد.
این اختلال در تجارت خارجی با شرکای اصلی کشور، درست در زمانی که صادرات نفت با شدید ترین تحریم ها مواجه بود، دریافت های ارزی در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹ را با محدودیت های بسیار جدی مواجه نمود و این خود یکی از دلایل عبور قیمت دلار از مرز ۳۰ هزار تومان بود.
از این رو، چه ویروس های خانواده کرونا و خسارت های جانی و اقتصادی آن به جامعه جهانی در سالیان اخیر ناشی از یک فرآیند طبیعی باشد یا حتی ناشی از یک جنگ بیولوژیکی، COVID-۱۹ پایان چنین ماجراهایی در دنیا نخواهد بود.
اگر قرار است چین در قالب سند همکاری ۲۵ ساله از شرکای اصلی و استراتژیک ایران در تعاملات تجاری با دنیا باشد، این ضرورت وجود دارد که پیرامون مدیریت ریسک های تجاری ناشی از شیوع احتمالی چنین ویروس هایی در آینده نیز توافق های لازم صورت گیرد.
در این راستا، الحاق پروتکل های چند وجهی تجاری، بهداشتی و امنیت زیستی میان ایران و چین برای مدیریت ریسک های تجاری ناشی از شیوع احتمالی ویروس های بعدی در سند همکاری ۲۵ ساله بسیار ضروری است. این پروتکل ها می تواند با شرکای تجاری مشترک دو کشور (به ویژه کشورهای همسایه ایران) در قالب انعقاد توافقنامه های چند جانبه و حتی منطقه ای تعمیم یابد.
نظر شما