بازار؛ گروه استان ها: استان همدان دارای انواع مختلف گیاهان دارویی است به نحوی که اکنون بیش از ۳۰۰ گونه از آن شناسایی شده؛ اما نبود صنایع تبدیلی و فرآوری گیاهان دارویی در استان باعث شده تا تولیدات بیشتر به شکل خام‌فروشی وارد بازار شود و ارزش افزوده‌ای برای فعالان نداشته باشد، علاوه‌بر اینکه نام و نشانی از همدان نیز بر این گیاهان دارویی نیست که نیست.
ناگفته پیداست که وضعیت کم‌آبی‌ها نقش پُررنگ کشت گیاهان کم‌آب‌بر را مطرح کرده و از سویی ارزش اقتصادی این گیاهان نیز عموماً بالا بوده بنابراین زمان آن رسیده تا فکری برای تولید این گیاهان در استان همدان داشته باشیم؛ فکری در قالب یک برنامه‌ریزی و به‌نوعی کشاورزی قراردادی که بتوان تولید را سازمان‌یافته تر، استانداردتر و فروش و عرضه و البته صادرات را نیز در امتداد آن به نحو مناسبی پیش برد.
درد خام‌فروشی بر جان گیاهان دارویی همدان افتاده و به‌جای اینکه رازیانه و گشنیزها را با برند همدان و در یک بسته‌بندی مناسب ببینیم و یا در صنعت اسانس‌گیری و در قالب صابون‌سازی و لوازم آرایشی و بهداشتی آن‌ها را وارد کار ببینیم، شاهد خروج این محصولات با گونی به کشورهای دیگر هستیم
اما این‌روزها به‌راستی که درد خام‌فروشی بر جان گیاهان دارویی همدان افتاده و به‌جای اینکه رازیانه و گشنیزها را با برند همدان و در یک بسته‌بندی مناسب ببینیم و یا در صنعت اسانس‌گیری و در قالب صابون‌سازی و لوازم آرایشی و بهداشتی آن‌ها را وارد کار ببینیم، متأسفانه شاهد خروج این محصولات با گونی به کشورهای دیگر هستیم.
جای خالی اسانس‌گیری از سویی دیگر در استان همدان بر بدنه گیاهان دارویی فشار وارد کرده و موجب می‌شود که نهایتاً درحد گلاب‌گیری و عرق گیری قدم‌هایی برداشته شود اما در این مسیر، بروکراسی های اداری نیز وارد میدان شده اند.
با این تفاسیر بر آن شدیم تا در کنار گفتگو با قاسم اسدیان؛ مدیر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، پای صحبت های مرادحسین خیشه؛ فعال در عرصه تولید گیاهان دارویی و سهامدار شرکت آویشن نسترن نهاوند بنشینیم و وضعیت تولید و فروش این تولید کننده را جویا شویم که در ادامه متن این گفتگو را می خوانید:
محدودیت ها پیش پای فرآوری گیاهان دارویی در استان همدان
قاسم اسدیان در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه بیشتر گیاهان دارویی که در اراضی شهرستان های نهاوند، اسدآباد، رزن، همدان، ملایر، کشت و برداشت می شود، به صورت عرقیات استفاده می شود، عنوان کرد: قطعات و اندام گیاهان دارویی، مثل گل ساقه برگ، ریشه و بذر بسته بندی و بوجاری می شود و طی فرآیندی که توسط دستگاه های صنعتی انجام می گیرد، گیاهان دارویی خام به فرآورده ای تبدیل می شوند که در صنایع مختلف مثل اسانس، صنایع غذایی، دارویی لوازم بهداشتی به کار گرفته می شوند.
مدیر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با تاکید بر اینکه اسانس گیری یا جدا کردن و استحصال مواد مؤثره از گیاهان دارویی هم در صنایع غذایی و هم در صنایع داروسازی و شیمیایی اثر گذار است، اظهار کرد: برای فرآوری گیاهان دارویی، محدودیت وجود دارد و این محدودیت ها به دلیل آن است که در بعضی از نقاط استان همدان فعلاً بخش فرآوری گیاهان دارویی راه اندازی نشده است.
وی با تاکید بر اینکه برای ورود گیاهان دارویی به بخش های دارویی نیاز به فرآوری های صنعتی و به صورت بهداشتی است، ادامه داد: از نحوه کاشت گیاه، تا نگهداری، برداشت، شستشو، خشک کردن و ورود آن به عرصه فرآوری و بسته بندی باید محیط و شرایط عاری از آلودگی باشد به نوعی که حتی امروزه شاهد استفاده از مادون قرمز و فرا بنفش در این مسیر هستیم.
دستگاه صنعتی به نام پلاسمای سرد جدیداً وارد چرخه فرآوری گیاهان دارویی شده و دارای تاییدیه جهانی است
اسدیان در تشریح این موضوع با بیان اینکه یک دستگاه صنعتی به نام پلاسمای سرد جدیداً وارد چرخه فرآوری گیاهان دارویی شده و دارای تاییدیه جهانی است، مطرح کرد: از این دستگاه به صورت ذخیره سازی استفاده می شود چراکه خطر آن برای بدن انسان کمتر است و باعث می‌شود مواد مغذی گیاه دارویی حفظ شوند.
مدیر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در ادامه این گفتگو از زعفران به عنوان یکی از گیاهان دارویی نام برد که در استان همدان در حدود ۱۶۱.۵ هکتار کشت شده است و افزود: از این میزان، سطحی که قابل باروری و کشت است و به تولید می رسد در حدود ۱۲۵.۵ هکتار است بدین ترتیب، حدود ۶۷۰ کیلوگرم زعفران از این اراضی برداشت می شود.
وی دومین گیاه دارویی پرکاربرد در استان همدان را گل محمدی دانست و افزود: بخشی از این گل های محمدی به صورت خشک شده در عطاری ها به فروش می رسند، بخشی به صورت خانگی مصرف و بخشی از آن ها وارد چرخه گلاب گیری می شوند.
اسدیان با بیان اینکه در استان همدان حدود ۶ هزار و ۳۷۶ هکتار گیاه دارویی کشت می شود، اظهار کرد: از این گیاهان می توان علاوه بر دو مورد ذکر شده به اسطوخودوس، گل گاو زبان، درخت پونه، سر خار گل، گلرنگ وحشی، سنبل الطیب، انواع و اقسام آذربه، آویشن، خاک شیر، وغیره اشاره کرد.
نباید تنها توجه به گیاهان دارویی را در دانشگاه ها و مراکز مختلف این عرصه محدود کنیم، بلکه باید با ایجاد کارخانه های صنعتی، به صورت شبکه ای و زنجیره ای وارد کار شویم
مدیر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در ادامه این موضوع عنوان کرد: نباید تنها توجه به گیاهان دارویی را در دانشگاه ها و مراکز مختلف این عرصه محدود کنیم، بلکه باید با ایجاد کارخانه های صنعتی، به صورت شبکه ای و زنجیره ای وارد کار شویم و متناسب با استانداردها و انتظاراتی که مصرف کنندگان دارند، مواد و محصولات گیاهی تولید شود.
وی ادامه داد: این محصولات گیاهی باید در قسمت های مختلف عرضه شوند اما در حال حاضر، در این زمینه تنها به صورت نیمه صنعتی یا به صورت آزمایشگاهی فعالیت هایی در حال انجام است بدین سان هنوز تا رسیدن به این بازار فاصله داریم.
باید محصولاتمان را هدفمند کشت کنیم و در کنار آن راه اندازی کارخانه های خمیردندان سازی، تولید لوازم بهداشتی و آرایشی، مواد خوراکی ، مواد نگهدارنده، مواد خوشبو کننده و غیره را در دستور کار قرار دهیم
اسدیان با تاکید بر اینکه باید سرمایه گذاران را به سمت صنایع مرتبط با این محصولات تشویق کرد، اظهار کرد: باید محصولاتمان را هدفمند کشت کنیم و در کنار آن، راه اندازی کارخانه های خمیردندان سازی، تولید لوازم بهداشتی و آرایشی، مواد خوراکی به عنوان طعم دهنده، مواد نگهدارنده، مواد خوشبو کننده و غیره را در دستور کار قرار دهیم.
مدیر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در پایان گفتگو از سرمایه گذاری چندین نفر در خصوص موارد ذکر شده خبر داد و افزود: طی سال گذشته سرمایه گذارانی به این عرصه ها ورود پیدا کردند و از سویی در کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای پاکستان افراد و بازرگانانی هستند که محصولاتی مانند، موسیر، سیر، گشنیز، رازیانه را خریداری می کنند ولی خرید این کشورها محدود است بدین سان باید یک بازرگانی جامع و بین المللی در این زمینه داشته باشیم و از جهتی، برای فرآوری گیاهان دارویی کارخانجات بزرگ صنعتی ایجاد و راه اندازی کنیم.
مرادحسین خیشه فعال در عرصه تولید گیاهان دارویی و سهامدار شرکت آویشن نسترن نهاوند نیز در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه شرکت آویشن نسترن نهاوند به عنوان یک شرکت تولیدی گیاهان دارویی در خزل نهاوند در زمینه کشت گیاهان دارویی فعالیت دارد، عنوان کرد: حدود ۱۰ تا ۱۲ سالی از فعالیت شرکت می گذرد اما به دلیل تحمیل فشار های مضاعف از سوی بانک کشاورزی درخصوص بازپرداخت اقساط و تسهیلات بانکی به مدت یکسال است که واحد تولیدی با حالتی نیمه جان فعالیت می کند.
سهامدار شرکت آویشن نسترن نهاوند با تصریح بر اینکه برادرم مدیرعامل این شرکت است که در راستای باز پرداخت و قسط وام تمام مال و اموال خود را در معرض فروش گذاشت تا توانست وام بانکی را تسویه کند، اظهار کرد: در نظر داریم تولیدات شرکت به مصرف شرکت های بیمه و گل دارو برسد و بخشی از آن هم به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر شود.
راه اندازی شرکت بسته بندی گیاهان دارویی در سال جدید
وی با بیان این موضوع از راه اندازی شرکت بسته بندی گیاهان دارویی در سال جدید خبر داد و گفت: در این شرکت، تولید و فرآوری گیاهان دارویی را در پیش گرفته ایم که از جمله گیاهان دارویی که به وفور کشت و فرآوری می شود، می توان به گل همیشه بهار که در بازار از آن پماد کالاندولا تولید می شود، یاد کرد.
کنگر فرنگی یا آرتیشو گیاهی به کپسول های آرتیشو تبدیل و جهت درمان قطعی کبد چرب استفاده می شود
خیشه ادامه داد: از دیگر گیاهان تولید شده و فرآوری شده در این شرکت می توان به کنگر فرنگی یا آرتیشو گیاهی که به کپسول های آرتیشو تبدیل و جهت درمان قطعی کبد چرب استفاده می شود، گیاه وحشی ارکیده و گل ختمی نیز یاد کرد.
این فعالِ در حوزه گیاهان دارویی ادامه داد: در ادامه صحبت هایم می توانم به کارشکنی مسئولان شهرستان در رابطه با حمایت از تولیدکنندگان سخن بگویم و به راستی که واقعاً اشتباه است کسی در شهرستان نهاوند با این دیدگاه ها و نگرش ها و عدم حمایت هایی که وجود دارد جهت تولید؛ سرمایه گذاری کند.
وی در ادامه گفتگو یادآوری کرد: از حق نگذریم، نماینده مردم نهاوند مجلس شورای اسلامی (شهبازی) بسیار فرد کوشا و فعالی است و بسیار موافق جذب سرمایه گذار به شهرستان نهاوند است اما برخی مسئولین شهرستان حمایت که نمی کنند هیچ، کارشکنی هم دارند.
عدم حمایت بانکی نبض تولید را از شرکت آویشن نسترن نهاوند گرفته و آن را به صورت نیمه فعال درآورده است
خیشه با بیان اینکه عدم حمایت بانکی نبض تولید را از شرکت آویشن نسترن نهاوند گرفته و آن را به صورت نیمه فعال درآورده است، از عدم همراهی مسئولین شهرستان نهاوند با کشاورزان و تولیدکنندگان سخن گفت.
وی ادامه داد: گواه این موضوع این است که چند روز هفته پیش برادرم با اخذ مجوز و مدارک لازم برای گرفتن یک دستگاه تراکتور مراجعه کرده که با عدم موافقت مسئولین شهرستان در این رابطه مواجه شده و خیلی رک گفته شده که به سفارش صورت گرفته این یک دستگاه تراکتور باید به فلان شخص واگذار شود! واقعا این سفارشات کِی می‌خواهد تمام شود؟ً! الله اعلم.
دریغ از کوچکترین حمایت و حتی یک خدا قوت و دلگرمی از طرف مسئولین
خیشه با بیان اینکه ما کارها را بر اساس اصول و مبانی قانونی پیش می بریم و در حال حاضر بالغ بر چهار میلیارد تومان به صورت شخصی هزینه کرده ایم، افزود: دریغ از کوچکترین حمایت و حتی یک خدا قوت و دلگرمی از طرف مسئولین به ما که تولیدکنندگانی هستیم که با هزینه،سرمایه، زحمات و تلاش های خود وارد عرصه تولید و جهش تولید شده ایم.
وی در پایان این گفتگو عنوان کرد: با اوصافی که در شهرستان نهاوند وجود دارد، برای تولید کنندگان هیچ جای پیشرفتی برای تولید و اشتغال نیست.
کشت گیاهان دارویی نه تنها به لحاظ کم آب بر بودن، دارای ارزش اقتصادی بسیار بالایی است بلکه می توان در کنار ایجاد اشتغال، فکری برای فرآوری و ارزش آفرینی این محصول کرد.
امروزه محصولات گیاهی از دارو و لوازم آرایشی و بهداشتی گرفته تا تولید خمیردندان و بسیاری محصولات متنوع دیگر همه و همه جای خود را در بازار و سبد خرید سلامت دوستان باز کرده اما همچنان دستان همدان از این عرصه خالی است و این درحالی است که ظرفیت تولید محصولات کشاورزی و گیاهان دارویی متنوع از رازیانه و گشنیز گرفته تا سیر و آویشن و غیره در همدان وجود دارد.
با وجود ظرفیت های مناسب در این حوزه اما بروکراسی های اداری که سنگ پیش پای سرمایه گذاران شده اند
با همه این تفاسیر باید گفت اگرچه ظرفیت های کشاورزی و باغی توان سرپا نگه داشتن اقتصاد را دارند اما گویی هم چنان در استان همدان قرار است بروکراسی های اداری، سنگ بزرگی پیش پای سرمایه گذارانی باشند که در عرصه فرآوری گیاهان دارویی پا پیش می گذارند تا جایی که شاهد دلسرد شدن فعالین این عرصه هستیم، به راستی حال باید دید با وجود ظرفیت های مناسب در این حوزه و وجود این بروکراسی های اداری که سنگ پیش پای سرمایه گذاران شده اند، آیا گیاهان دارویی همدان عاقبت بخیر می شوند یا خیر.
نظر شما