بازار، گروه استان ها: مرزها در هر نقطه از دنیا از جایگاه بالایی برخوردار بوده و به عنوان ظرفیت به شمار می روند. خراسان جنوبی با داشتن ۳۶۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان و چهار بازارچه مرزی هم یکی از نقاط دارای ظرفیت شناخته شده و سهم بسزایی در صادرات ایران به افغانستان ایفا می کند.
بنا به گفته مسئولان، خراسان جنوبی خدمات دهنده بیش از یک سوم صادرات ایران به افغانستان بوده و بخش اعظمی از صادرات ایران به افغانستان از این استان انجام می شود که این امر بر اهمیت مرز و مرزداری می افزاید.
این شرایط در حالی است که گذرگاه های مرزی خراسان جنوبی از نبود بسیاری از زیرساخت ها رنج می برند. درحالی روزانه صدها کامیون سوخت کش از مرزهای استان تزانزیت شده و گاها حوادثی را هم منجر می شوند، اما کمبود سیستم های اطفای حریق از مسائل مهم موجود در مرزها است.
گذشته از دیگر حوادث جزئی، طی دو ماه مرزهای دوغارون و ماهیرود حوادث آتش سوزی بزرگی به خود دیده و خسارت های زیادی به بار آورده اند. اگرچه آتش با تلاش های چند ساعته فروکش کرد اما شراره هایش زندگی افراد زیادی را تحت تاثیر قرار داد.
پرده اول
۲۵ بهمن یا ۱۳ فوریه سال جاری بود که انفجار مهیب در گمرک اسلام قلعه افغانستان و در مجاورت منطقه دوغارون شهرستان تایباد استان خراسان رضوی باعث به وجود آمدن خسارت های زیادی شد.
شدت انفجار و آتش سوزی به گونه ای بوده که گزارش های تایید نشده از سوختن بیش از ۵۰۰ کامیون و خسارت جانی ۵۰ نفر منتشر شد. ویدئوها و تصاویر منتشر شده از آتش سوزی، انفجارها و دامنه گسترده آتش سوزی و فرار مردم برای دور شدن از محل را نشان می داد.
اگرچه برخی منابع افغانستانی نشت گاز از یک تانکر حمل گاز را دلیل وقوع این انفجار اعلام کردند اما گفت و شنود ها مبنی بر این بود که علت دقیق حادثه در دست بررسی است و شاید هنوز هم عده ای زیادی از دلیل اصلی آن بی اطلاع هستند.
این حادثه نه تنها مرز دوغارون را با مشکلاتی مواجه کرد بلکه بنا به گفته مسئولان، ارتباط شاهرگی مرزها باعث شد تا این حادثه در تردد مرزهای خراسان جنوبی هم اختلالاتی را به وجود آورد.
پرده دوم
ساعت ۱۴ و ۱۰ دقیقه پنجم اسفند ماه بود که دو کامیون(تانکر سوخت) ایرانی و افغانستانی در مرز ماهیرود دچار آتش‌سوزی شدند که با تلاش‌های آتش نشانان این آتش سوزی مهار شد.
در این حادثه دو کامیون ایرانی و افغانستانی که در قطعه منفصله منطقه ویژه اقتصادی در بازارچه ماهیرود در حال تخلیه گازوئیل بودند دچار حریق شدند که با تلاش ماموران آتش نشانی، آتش مهار شد.
اگرچه این حادثه خسارت جانی نداشت اما با توجه به اینکه بازارچه مرزی ماهیرود شهرستان سربیشه تنها معبر فعال مبادلات تجاری بین خراسان جنوبی و افغانستان است، وقوع این چنین حوادثی می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.
پرده سوم
ساعت ۱۰:۳۰ صبح ۱۶ اسفند ماه سال جاری بود که آتش دو مرتبه به جان مرزهای خراسان جنوبی افتاد. اینبار آتش سوزی دو مخزن سوخت در خاک افغانستان حادثه ای ناگوار را در تاریخ مرز ماهیرود به ثبت رساند و سه راننده افغانی را دچار خسارت جانی کرد.
حجم بالای آتش باعث شد تا تریلرها و کامیون های حاوی بارهای صادراتی و ترانزیتی در دو طرف مرز، برای جلوگیری از گسترش آتش سوزی، جابجا و به نقطه امن منتقل شوند.
بنا به گفته مسئولان به دلیل نبود امکانات و تجهیزات مربوطه در خاک افغانستان، نیروهای آتش نشانی از خراسان جنوبی عملیات اطفای حریق را بر عهده گرفته و بعد از هفت ساعت تلاش، آتش در ساعت ۱۷ مهار شد.
بدیهی است که بروز اینگونه حوادث یادآوری می کند که باید در مرزها نظارت بیشتری صورت بگیرد و سیستم های امدادی و اطفای حریق افزایش یابد. چراکه سالانه حوادث ریز و درشتی اعم از تصادف و آتش سوزی در مرز های استان رخ می دهد که این امر بر اهمیت استقرار تیم های امدادی می افزاید.
مرزهای تهی از امکانات ایمنی
مدیر گمرک مرزی ماهیرود خراسان جنوبی در گفت و گو با بازار با اشاره به حوادث اخیر در مرزهای ماهیرود و دوغارون بیان کرد: با وجود اینکه در گمرک مرز ماهیرود به طور عادی مشکل خاصی وجود ندارد، آتش سوزی مرز اسلام قلعه باعث افزایش سطح تردد و خدمات رسانی شد.
علی اکبر کیانی با بیان اینکه امکانات مرز ماهیرود تنها پاسخگوی رانندگان و افرادی است که به طور معمول در این محل تردد دارند، اظهار کرد: روزانه بیش از سه هزار نفر در بازارچه و گمرک ماهیرود تردد می‌کنند که با توجه به سرازیر شدن حجم زیادی از کامیون‌ها از اسلام قلعه، امکانات بیشتری نیاز است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر چهار خط گمرک در ماهیرود موجود است، بیان کرد: با توجه به تجربه آتش سوزی در مرز ماهیرود، امکانات افغانستان برای رسیدگی به این چنین حوادثی صفر است.
مدیر گمرک مرزی ماهیرود خراسان جنوبی اظهار کرد: در حال حاضر امکانات گمرکی و رفاهی در حال تقویت هستند تا بتوان مشکلات را رفع کرد.
وی با اشاره به حادثه آتش سوزی پنجم اسفندماه در ماهیرود خراسان جنوبی، بیان کرد: اگرچه این حادثه با حضور نیروهای آتش نشانی در ساعات اولیه مهار شد، اما نیازمند به کارگیری نیرو و امکانات امدادی بیشتری است.
رایزنی برای رفع نقص ایمنی در مرز
رئیس بازارچه مرزی ماهیرود در گفت و گو با بازار با اشاره به وضعیت تردد و حمل و نقل کالا در مرز گفت: خوشبختانه در حال حاضر تردد و حمل و نقل کالا عادی و به روال است.
اکبر مزیدی با بیان اینکه امکان تردد به مدت دو روز در مرز با اختلال مواجه بود، افزود: ۱۶ اسفند به دلیل حادثه آتش سوزی حمل و نقل کالا امکان پذیر نبود.
وی با بیان اینکه ۱۷ اسفند ماه هم به دلیل واژگونی یک کامیون سوخت حمل و نقل ها تا ساعت ۱۷ با اختلال تردد مواجه بودیم، اظهار کرد: از ساعت ۱۷ و با رفع مشکل به ۶۷۰ کامیون اجازه ورود داده شد.
با توجه به حوادث اخیر نیازمند افزایش تجهیزات اطفای حریق هستیم که در این راستا جلسات متعددی برگزار شده است
مزیدی بیان کرد: با پیگیری های انجام شده در حال حاضر حمل و نقل کالا برقرار بوده و حتی در روزهای تعطیل هم در مرز خدمات دهی انجام شده است.
رئیس بازارچه مرزی ماهیرود با اشاره به تجهیزات و امکانات اطفای حریق بیان کرد: با توجه به حوادث اخیر نیازمند افزایش تجهیزات اطفای حریق هستیم که در این راستا جلسات متعددی برگزار شده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر یک ایستگاه آتش نشانی با ۴۰۰ متر مربع در بازارچه مستقر است، گفت: دو دستگاه ماشین آتش نشان و چند کپسول بزرگ در این آشیانه مستقر است.
مزیدی اظهار کرد: حدود ۲۸ کپسول آتش نشانی در سالن های تجاری و مسافری پایانه مرزی به عنوان مرز رسمی کشور وجود دارد.
وی ادامه داد: در صورت بروز حوادث تیم های امداد هلال احمر از درح در ۵۰ کیلومتری بازارچه و ۱۱۵ ماهیرود ۲۰ کیلومتری بازارچه اعزام می شوند.
جابه جایی روزانه ۱۵۰ تانکر سوخت در مرز
مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی هم در گفت و گو با بازار با اشاره به حادثه آتش سوزی ۱۶ اسفندماه در ماهیرود بیان کرد: در بازارچه ابونصرفراهی افغانستان هیچ گونه تجهیزاتی برای پوشش حوادث احتمالی وجود ندارد، بنابراین باید در خاک ایران تجهیزات اطفای حریق ویژه سوخت فراهم شود.
حسن رحیمی زاده با بیان اینکه بیشتر حوادث احتمالی در گمرک ماهیرود مربوط به آتش گرفتن تانکرهای سوخت می‌شود، افزود: خاموش کردن اینگونه از آتش سوزی‌ها با آب امکان پذیر نیست بنابراین نیاز است ماشین‌های آتش نشانی حاوی کف در محل گمرک مستقر باشد.
وی با بیان اینکه اینکه روزانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ دستگاه تانکر سوخت در پایانه ماهیرود بین ایران و افغانستان جابجا می‌شود، گفت: مشکلات مربوط به آتش سوزی تانکرهای سوخت در فصل تابستان به دلیل دمای بالای هوا و افزایش شدت وزش باد در مرز دوچندان می‌شود.
مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی با گلایه از عدم امکانات و زیرساخت‌های لازم اطفاء حریق در آن‌سوی مرز، گفت: برای فراهم کردن زیرساخت ها در حال پیگیری هستیم.
نظارت ها ضعیف است
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی هم در گفت و گو با بازار با گلایه از نبود زیرساخت فنی و ایمنی در مرز ماهیرود به ویژه در بخش منطقه ویژه اقتصادی بیان کرد: علت مشکل عدم ارتقا ایمنی در ماهیرود و منطقه ویژه اقتصادی مسائل مالی و اعتباری نیست بلکه این موضوع به عدم نظارت‌ها برمی‌گردد.
مصطفی نخعی با بیان اینکه متأسفانه در ماهیرود زیرساخت‌های لازم فنی، ایمنی برای اطفا حریق وجود ندارد، افزود: اگرچه در پایانه زیرساخت‌هایی برای افزایش ایمنی فراهم شده اما در منطقه ویژه اقتصادی بستر مناسبی برای اطفا حریق وجود ندارد.
مشکل عدم ارتقا ایمنی در ماهیرود و منطقه ویژه اقتصادی مسائل مالی و اعتباری نیست بلکه این موضوع به عدم نظارت‌ها برمی‌گردد
وی با بیان اینکه نباید نسبت به مسئولیت‌های خود در خصوص افزایش ایمنی در آن منطقه بی تفاوت باشیم، افزود: برای رفع نواقص پیش رو پیگیری هایی را در دستور داریم.
هرچند تمامی مسئولان نسبت به ضعف زیرساخت های اطفای حریق در پایانه مرزی ماهیرود اشرافیت دارند و بنا به گفته خودشان برای رفع مشکل در حال رایزنی هستند اما کاش قبل از وقوع اینچنین حوادثی دست به کار می شدند.
البته این خود سوال بزرگی است که رایزنی ها و پیگیری ها تا چه مدت زمانی نتیجه خواهد داد؟ آیا باید شاهد حوادث بزرگتری باشیم تا متولیان به خود بیایند و چاره اندیشی هایشان را به نتیجه مطلوب برسانند؟
نظر شما