بازار؛ گروه استانها: درحالی‌که از سال‌های گذشته چاپخانه‌داران با مشکلات بسیاری هم چون رکود در بازار، تغییر قوانین مالیاتی، عدم‌حمایت تشکل‌های صنفی، فرسودگی ماشین‌های مستهلک و کمبود نقدینگی مواجه بودند اما از اواخر سال گذشته و با گسترش شیوع ویروس کرونا اوضاع در صنعت چاپ بیش‌ازپیش، به‌هم‌ریخته شد و به‌جرئت می‌توان گفت که چاپخانه‌های خراسان دیگر رمقی برای ادامه فعالیت ندارند.
تعطیلی‌های پی‌درپی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا موجب شده تا رستههای زیر نظر اتحادیه چاپخانه‌داران استان خراسان رضوی نیز بیش‌ازپیش متضرر شوند و در آستانه تعطیلی قرار بگیرند.
متأسفانه در حال حاضر بسیاری از چاپخانه‌های این استان تعطیل یا نیمه تعطیل هستند و سفارش‌های چاپی آن‌ها کاهش داشته تا حدی که برای تأمین حقوق کارگران با مشکل دست و پنجه نرم می کنند.
برای واکاوی و بررسی وضعیت چاپخانه‌های خراسان رضوی با «علی مغانی» رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران خراسان رضوی ساعتی را به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
* کرونا چه تأثیر و تبعاتی در حوزه چاپ و نشر داشته است؟
همان‌طور که بیماری کرونا در همه زمینه‌ها تأثیر گذاشت روی کسب‌وکار ما نیز تأثیر مخربی داشت و افزون بر ۶ ماه موجب تعطیلی کامل این صنف شد.
هم‌چنین ازآنجایی‌که تمامی مواد اولیه صنعت چاپ مانند مرکب ،کاغذ، مقوا و سایر ملزومات وارداتی است لذا نوسات نرخ ارز بر تامین مواد اولیه تثیر گذاشت و پس از اتمام محدودیت‌ها و تعطیلی‌ها بر خلاف تصور هیچ گشایشی در رونق این صنعت انجام نشد از همین رو متأسفانه تمامی چاپخانه‌ها با نبود و گرانی مواد اولیه روبه‌رو شدند و قیمت مواد اولیه به چند برابر رسید.
تعطیلی اصناف و کسبه از اسفندماه سال گذشته موجب شد تا سفارش‌ها نیز قطع شود از همین رو سفارش‌هایی مانند جعبه شیرینی و یا جعبه‌های مصرفی رستوران‌ها و یا کارت‌های عروسی به دلیل تعطیلی تالارها به‌طورکلی قطع شد و لذا این رکود افزون بر شش ماه طول کشید.
* مواد مصرفی چند درصد افزایش‌یافته است؟
پس از اتمام محدودیت‌ها و تعطیلی‌ها اگرچه امید می‌رفت که شاهد ازسرگیری سفارش‌ها باشیم اما مشکل دیگری ازجمله نبود و گرانی مواد اولیه چاپخانه‌داران را به چالش کشید.
برای مثال قیمت مرکب از ۴۰ هزار تومان به ۱۸۰ هزار تومان و قیمت کاغذ از ۲۰۰ هزار تومان به ۴۸۰تومان رسید.
* چند چاپخانه و یا کارگاه وابسته به دلیل کرونا تعطیل‌شده است؟
شاید به‌طور مستقیم ۲۰الی ۳۰ واحد کاملاً تعطیل‌شده باشند اما ۹۰ درصد چاپخانه‌ها که به‌صورت چند نوبت مشغول فعالیت بودند در حال حاضر در یک نوبت‌کاری هم فعالیت ندارند.
* قیمت محصولات چاپی چقدر افزایش‌یافته است؟
این افزایش قیمت‌ها در حالی است که هزینه خدمات چاپ را به دلیل اینکه رقابت زیاد است، افزایشی نداشته است، طبیعی است که نه سودی برای چاپخانه‌دار می‌مانند و نه درآمدی برای حقوق کارگران.
متأسفانه چاپخانه‌ها در شرایط اقتصادی امروز با یک‌دهم ظرفیت فعالیت می‌کنند، زیرا هم در تأمین مواد اولیه مرکب، زینک، کاغذ و سایر مواد اولیه و نیز نقدینگی در تنگنا هستیم.
* در حوزه نشر کتاب تا چه حد با کاهش چاپ روبرو بودیم؟
درگذشته و حدود ۱۵ سال پیش تفزون بر ۹۰ درصد از کار چاپخانه‌ها مختص به چاپ کتاب و روزنامه‌ها بود اما در حال حاضر ۱۰ تا ۱۲ درصد ظرفیت چاپخانه به کار کتاب اختصاص دارد از طرفی تیراژ کتاب‌ها به‌شدت کاهش داشته است به‌طور مثال از ۵۰۰ هزارتا یک‌میلیون جلد تیراژ کتاب در حال حاضر این رقم به ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تیراژ کاهش پیداکرده است.
* ضرر تحمیل‌شده به صنعت چاپ و نشر در خراسان چقدر بوده است؟
با توجه به اینکه ما تعداد۴۵۰ واحد داریم و از طرفی هر یک از این واحدها حداقل طی مدت ۶ ماه رقمی حدود ۲۰۰ میلیون تومان ضرر و زیان‌دیده‌اند لذا حاصل این خسارت‌ها رقم غیرقابل جبرانی را شامل می شود.
* برای برون‌رفت از این وضعیت چه باید کرد؟
برای خروج از این وضعیت یکی از راهکارهای مناسب ثبات ارز است. در این راستا توقع نداریم که ارز به قیمت ۴ هزار تومان برسد اما اگر قراراست ارز ۲4 هزار تومان باشد تا یک سال دیگر بدانیم این رقم ثبات دارد اما بی‌ثباتی ارز این حوزه را نیز بی‌ثبات کرده است.
۸۰ درصد کالای چاپخانه‌ها صادراتی است و هنگامی‌که برای مشتری‌های خارج از ایران سفارشی گرفته می‌شود حداقل تا ۶ ماه باید قیمت ثابتی به آن‌ها داده شود اما با توجه به نوسانات ارز حتی ۱۰ روز هم این کار امکان‌پذیر نیست چراکه قیمت مواد اولیه چاپخانه‌ها ثابت نیست و امکان برنامه‌ریزی برای یک سال آینده یا حتی یک ماه آینده نیز وجود ندارد از همین رو از سیاست‌گذاران و افرادی که متصدی بازار و اقتصاد هستند فکری باید برای ثبات ارزی کنند.
* محصولات چاپی خراسان رضوی به چه کشورهایی صادر می‌شود؟
در خراسان رضوی سالانه چندین میلیارد صادرات محصولات چاپی داشتیم.ما به پنج کشور هم‌مرز استان خراسان یعنی افغانستان، عراق، ترکمنستان، آذربایجان و قزاقستان صادرات داشتیم اما در حال حاضر تمامی این صادرات تحت‌الشعاع قرارگرفته و همه آن‌ها قطع‌شده است زیرا وقتی نمی‌توانیم قیمت مواد اولیه را یک هفته ثابت نگه‌داریم طبیعتاً مشتریان خود را از دست می‌دهیم.
* در حوزه صادرات با چه مشکلاتی روبرو هستید؟
مشکلات ارزی یکی از موانع صادرات است چنان‌که پیش‌ازاین هم در صادرات با مشکل جدی مواجه بودیم چراکه برای صادرات محصولات مجبور بودیم در سامانه سنا ثبت‌نام کنیم و قبل از اینکه دلار به این قیمت برسد در این سامانه دلار را برای ما با نرخ ۸ هزار تومان محاسبه می‌کردند، درحالی‌که نرخ دلار در بازار ۱۷ هزار تومان قیمت داشت لذا برای هیچ شخصی صرف نمی‌کرد که ۹ هزار تومان ضرر بدهد لذا بسیاری از چاپخانه‌داران ترجیح دادند تا قید صادرات را بزنند.
* چقدر دولت تاکنون از این صنعت حمایت کرده است؟
در خصوص حمایت از این صنعت کافی است که به همین موضوع اکتفا کنم درحالی‌که امسال غالب چاپخانه‌ها فعالیتی نداشتند و در تعطیلی به سر می‌بردند اما بااین‌وجود تمامی همکاران ما موظف به پرداخت مالیات و سهم بیمه و سایر بدهی‌ها شدند درحالی‌که دولت می‌توانست زمینه‌ای فراهم کند که در این شرایط سخت پرداخت سهم بیمه از سوی کارفرمایان حذف شود.
نظر شما