محمدرضا هادیلو؛ بازار: درست یکسال است که کرونا سایه سنگین و مخربش را بر سر تمام دنیا گسترانیده و در این میان با به تعطیلی کشاندن بسیاری از صنوف و مشاغل صدمات جبران ناپذیری بر اقتصاد کشورها وارد کرده است.
بازار، روزهای سختی را سپری می کند و با اینکه همگان منتظر به پایان رسیدن این روزها و بازگشت به زندگی گذشته هستند، اما باید پذیرفت، هستند مشاغلی که زیر چکمه های ویروس کووید ۱۹ چنان له شده اند که شاید برای همیشه از بین رفته و حتی نامی از آنها باقی نماند.
کافیست کمی دوره یکساله حضور کرونا در کشور را مورد بررسی قرار دهیم. از اسفند ماه سال ۱۳۹۸ که به طور رسمی حضور کووید۱۹ در شهرهای مختلف ایران با تعطیلی های گسترده همراه شد و شب عید سختی را برای مشاغل مختلف رقم زد.
از آن اسفند تا اسفند۱۳۹۹ که بخش اعظمی از کسب و کارهای خرد، کارگاه های کوچک و مشاغل و صنوف خدماتی دچار آسیب شدند و اکثر مشاغلی که از بین رفتند نیز شامل کارهای طبقات پایین جامعه بود.
هر چند در این مدت بارها و بارها سعی شده با تنفس دادن به کارها و صنوف مختلف و بخصوص مشاغلی که علاوه بر محدودیت های اعمالی از طرف مسئولان، مردم هم از ترس مبتلا شدن به کرونا از آنها فاصله گرفتند، جلو ضرر و زیان بیش از پیششان گرفته شود، اما کرونا قوی تر از آن چیزی بود که فکرش را بتوان کرد و به همین دلیل صاحبان بسیاری از مشاغل و صنوف و عمدتا خدماتی ها به زانو در آمده و آسیب های جبران ناپذیری به آنها وارد شد.
دیگر همه می دانند سایه سنگین کرونا بیشتر بر روی دوش کدام مشاغل است و چطور کمر آنها را خم می کند. در این مدت مغازه ها، پاساژها، رستورانها، اغذیه فروشی ها، هتلها، آرایشگاهها، ورزشگاه ها و استخرها و مراکز گردشگری و حمل ونقل که در بخش خدمات فعال بودند، تحت تاثیر کرونا تعطیل یا راکد شدند. با این اوصاف تاثیر شیوع کرونا بر اقتصاد ایران بیش از هر چیز بر معیشت افراد تاثیرگذار بود. چرا که کووید۱۹ بخش هایی از اقتصاد را که بیشترین اشتغال طبقات پایین جامعه در آن شکل گرفته بود را تحت تاثیر قرار داد.
مروری بر نحوه ورود و تخریب کرونا نشان می دهد این بیماری، اول محدویت ها را علم کرد و بعد از آن چنان ترسی بر دل مردم انداخت که با برداشتن محدودیت ها، باز هم گروه کثیری ترجیح می دانند از برخی خدمات استفاده نکنند.
پس از شیوع کرونا بود که مردم در انجام بسیاری از امور از قبیل مسافرت، گردشگری، خرید کالا و دریافت برخی خدمات دچار مشکل شدند و به این ترتیب بخش خدمات از حضور این ویروس منحوس آسیب جدی دید.
معلوم بود چرا این مشاغل هر روز ضرر می دهند. زیرا مردم برای آنکه به کرونا مبتلا نشوند با احتیاط از خدمات رستوران ها، هتل ها، فست فودها، باشگاهها و مراکز تفریحی و گردشگری استفاده می کردند و حتی ترجیح می دادند برای مدتی یا خدمات کمتری از این بخش ها دریافت کنند و یا اصلا قید آن را بزنند.
این امر شکنندگی مشاغل خدماتی را نمایان کرد و بی تردید طولانی شدن حضور کرونا مشکلات و محدودیتهای بیشتری برای این نوع از کسب و کارهای خدماتی به وجود خواهد آورد.
کارشناسان معتقدند برای برقراری توازن در اقتصاد باید بخشهای صنعت، کشاورزی و خدمات به طور متعادل و متوازن در کشور توسعه یابند تا تمام آنها از چنین شرایطی متاثر نشوند و اقتصاد تولید محور و دانش بنیان به تدریج جایگزین اقتصاد خدماتی و نفتی شود.
اما درد بازار مختص ایران و آسیا نیست و تمام دنیا با آن درگیرند. چندی پیش رئیس یکی از بزرگترین بانک‌های آسیایی گفته بود که ثروتمندان قاره کهن با پیش بینی بهبود بازارهای مالی بعد از دوره کرونا دارایی‌های خود را نقد کرده و منتظر فرصت‌های پساکرونایی برای سرمایه‌گذاری در این بازارها هستند.
اما این داستان پولدارهای بازار است و آنها که در طبقه متوسط و یا ضعیف کسب و کارها قرار دارند، هرگز فرصت دیدن پساکرونا را نخواهند داشت. زیرا قبل از آن باید از دنیای بی رحم داد و ستدها خداحافظی کنند.
به طور کلی، وقتی مشتری ها نمی دانند فردا چه خبر است، همین امروز به فکر نقد کردن پول هایشان می افتند تا حداقل از ضرر بیشتر جلوگیری کنند و سرمایه هایشان را در جایی بخوابانند که خطر ریسک کمتری داشته باشد.
آنها فکر می‌کنند که بازارهای مالی، تجارت الکترونیک و کسب و کارهای لجستیکی با شکاف مالی روبه رو هستند. برخی از این افراد که شرکت های کوچکی دارند، برای استفاده از پول نقد در کسب و کارهای خود برنامه ریزی کرده و بعضی ها نیز ترجیح می دهند شرکت‌هایشان را از طریق شراکت با دیگران توسعه دهند.
در هر حال ظهور بیماری مهلک کرونا و گسترش تدریجی آن در سطح جهان عوارض مختلفی در ابعاد زیست انسانی داشته که از جمله آنها می توان به تاثیر منفی آن بر اقتصاد هر یک از کشورهای کرونا زده و در کل اقتصاد جهان اشاره کرد.
هر چند کرونا باعث شده فراموش کنیم قبل از آن از چه خدماتی استفاده می کردیم و تاسف بارتر اینکه بعد از آن هم اصلا یادمان نیاید چه کسب و کارهایی وجود داشتند که زندگیمان را شیرین تر کرده بودند. اما لیستی که به عنوان آسیب دیدگان از کرونا منتشر شده اند خیلی چیزها را به یادمان می آورند.
مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده اعم از رستورانها، بوفه‌ها، طباخی، تالارهای پذیرایی، قهوه‌خانه‌ها و اغذیه فروشی‌ها در کنار مراکز مربوط به گردشگری شامل هتلها، هتل‌آپارتمان‌ها، مجتمع‌های جهانگردی و گردشگری، مهمان‌پذیرها، مهمانسراها، مسافرخانه‌ها، زائرسراها، مراکز بوم‌گردی، مراکز اقامتی، پذیرایی، تفریحی، خدماتی بین‌راهی و موزه‌ها همچنین مراکز توزیع آجیل، خشکبار، قنادی، بستنی و آبمیوه از جمله آنها هستند.
بی شک همه این اصناف از بین نمی روند اما کسب و کارهای زیادی که در لیست مشاغل خرد قرار داشته، و یا آنها که به صورت استیجاری به حیات خود ادامه می دادند دیگر وجود نخواهند داشت.
نظر شما