بازار؛ گروه بین الملل: متعاقب سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران بیانیه مشترکی از سوی ایران و این نهاد منتشر شد که بر اساس آن ۱. ایران به اجرای کامل و بدون محدودیت موافقتنامه جامع پادمان خود با آژانس، همانند قبل، ادامه خواهد داد؛ ۲. یک تفاهم فنی دوجانبه موقت، سازگار با قانون، که به‌موجب آن آژانس به فعالیت‌های ضروری راستی‌آزمایی و نظارت خود (طبق فهرست فنی پیوست) برای مدت تا سه ماه ادامه خواهد داد و ۳. مرور منظم این تفاهم فنی با هدف اطمینان از حصول به اهداف آن.
«رافائل گروسی» هم بعد از صدور بیانیه مشترک گفت: «متأسفانه پروتکل الحاقی لغو خواهد شد اما ما روی یک ترتیبات خاص دوطرفه تفاهم کردیم که بتوانیم از این دوران پلی بزنیم به حفظ نظارت خود. دسترسی ما کم‌تر خواهد شد اما آن سطح از نظارت خود را که نیاز داشتیم با این توافق حفظ کردیم. در واقع به یک راه‌حل موقت رسیدیم. آنچه تغییر می‌کند بازه زمانی فعالیت‌های آژانس خواهد بود اما تعداد بازرسان کاهش نمی‌یابد و بازرسی‌های سرزده امکان‌پذیر است.»
در خصوص توافق اخیر ایران و آژانس و چگونگی رفع تحریمها خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «جیمز والش» استاد دانشگاه هاروارد آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
«جیمز والش» کارشناس مسائل امنیت بین الملل و پژوهشگر برنامه مطالعات امنیتی وابسته به مؤسسه علوم و تکنولوژی (اِم. آی. تی) در ایالات متحده آمریکا است. پروفسور «والش» پیش از پیوستن به دانشگاه «اِم. ای. تی»، مدیریت اجرایی پروژه «مدیریت اتم» را در دانشکده دولتی «جان. اف. کندی» دانشگاه «هاروارد» ایالات متحده برعهده داشت. وی سابقه تدریس در هر دو دانشگاه معتبر «هاروارد» و «اِم. ای. تی» را داشته و تحقیقات او بر مسائل امنیت بین الملل به ویژه موضوعات مربوط به سلاحهای هسته ای و تروریسم متمرکز است.
پروفسور «والش» یکی از معدود اندیشمندان آمریکایی است که برای صحبت و مذاکره درباره برنامه های هسته ای ایران و کره شمالی به این دو کشور مسافرت کرده است. روزنامه انگلیسی «ایندیپندنت» والش را در فهرست ۱۰ فرد دارای بهترین ایده اصیل و ناب در سال ۲۰۰۸ میلادی قرار داد. والش مشاور سنا و مجلس نمایندگان آمریکاست. جدیدترین کتاب این اندیشمند آمریکایی با عنوان «آینده هسته ای مصر: اشاعه یا محدودیت؟» از طرف انتشارات دانشگاه استنفورد انتشار یافته است.
*با توجه به اینکه ۴ ماه از عمر دولت کنونی در ایران باقیمانده است آیا بایدن منتظر خواهد ماند با دولت آتی ایران وارد مذاکره شود؟
امیدوارم اینطور نباشد. من فکر نمی کنم اما به یاد داشته باشید، او فقط ماه گذشته کار خود را آغاز کرد. و چه کسی می داند که سلفش هنگام تصدی دولت، چه شکلی از دولت را ترک کرد. و این علاوه بر این واقعیت خواهد بود که دولت قبلی از شرکت در روند انتقال سنتی امتناع ورزید. اما ما دوباره شروع به دیدن مراحل در این مسیر می کنیم.
*«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا اخیرا اعلام کرد آمریکا هیچ یک از اهرم های فشار علیه ایران را کنار نگذاشته و تحریم ها علیه تهران به قوت خود باقی است. به نظر می رسد دولت بایدن همچنان به تحریم به عنوان ابزار فشار می اندیشد علیرغم اینکه در کمپین انتخاباتی از بازگشت به برجام سخن گفته بود؟
مقامات سیاسی در ایالات متحده، مانند مقامات سیاسی در ایران، اغلب اظهاراتی را برای مخاطبان داخلی بیان می کنند. بنابراین، چگونه می توان تفاوت بین «پیام رسانی» و سیاستگذاری را تشخیص داد؟ در اینجا می گویم اقدامات بلندتر از کلمات صحبت می کنند. «بلینکن» به شدت در روند انعقاد برجام، توافقی که شامل کاهش تحریم ها بود، نقش داشت. دولت در مورد رعایت انطباق صحبت کرده است و طبق تعریف، این به معنای تخفیف تحریم های وعده داده شده در برجام است.
*برخی معتقد هستند دولت آمریکا به کارایی تحریمهای ثانویه علیه ایران پی برده است و بعید است این ابزار را به راحتی از دست دهد. مساله اساسی در حال حاضر این است که آیا دولت بایدن حتی با تطابق کامل ایران با برجام، حاضر است تمامی تحریمهایی که ترامپ اعمال کرده را بردارد؟
بحث برداشته شدن تحریمها در صورت تطابق ایران است؛ یعنی گام به گام.
*آمریکا اعلام کرده در نشست غیر رسمی برجام به دعوت اروپا مشارکت می کند. اگر ایران بپذیرد در این نشست حضور داشته باشد، چشم انداز آنرا چگونه ارزیابی می کنید؟
من فکر می کنم هر دو طرف، در پایان روز، می خواهند این کار را انجام دهند و بنابراین من انتظار دارم که این یک گام در این روند باشد که به دنبال آن بسیاری دیگر است.
*ترامپ برخی از تحریمهای هسته ای را از برچسب هسته ای ذیل عناوین تروریسم و سلاح کشتار جمعی ایران قرار داده است. اگر بایدن بخواهد به برجام بازگردد آیا تمام این تحریمها رفع خواهد شد یا آنها را به موضوعات موشکی و سیاست منطقه ای ایران گره خواهد زد؟
مطابق برجام مشخص است که ایالات متحده نمی تواند تحریمهای هسته ای را، فقط با برچسب گذاری مجدد آن با عناوین و برچسبهای دیگر اعمال نماید. این توافق نامه به طرفین اجازه می دهد تا برای یک هدف قانونی خارج از توافق نامه از تحریم استفاده کنند، اما من فکر می کنم دولت بایدن، که هیچ علاقه ای به ترامپ ندارد، در مورد اقدامات انجام شده توسط ترامپ کاملاً بدبین خواهد بود و احتمالاً بسیاری از آنها را برعکس خواهد کرد اگرچه ممکن است همه را برعکس نکند. این روند قبلاً آغاز شده است، به عنوان مثال، لغو محدودیت های ترامپ در مورد دیپلمات های ایرانی.
نظر شما